Author :
Abstract
12 Eylül 1980 askeri müdahalesinin siyasal ve toplumsal açıdan bıraktığı izler, yakın dönem tarih yazımında öne çıkan meseleler arasındadır. Askeri müdahale sonrasında Milli Güvenlik Konseyi sadece parlamentoyu feshetmekle kalmamış siyasal alanı yasaklayan, denetleyen ve tekrar oluşturan bir güç haline gelmiştir. Üç yıl süren askeri rejim döneminde yeni anayasa hazırlanma süreci tamamlanmış ve sıra siyasetin, askeri otoriteden sivil idareye geçişine gelmiştir. Ancak Cumhurbaşkanı Kenan Evren’in kontrolü ve denetimi altında olan Milli Güvenlik Konseyi, siyasetin sivillere geçiş sürecini çok da kolay kılmamıştır. Konsey denetim ve veto etme yetkisini bu dönemde de hayata geçirmiştir. Konsey, milletvekilli adaylarının yanı sıra hangi siyasi partilerin ve liderlilerinin 1983 genel seçimlerine girebileceğine varıncaya kadar siyasal hayatın tüm alanı üzerinde belirleyiciliğini muhafaza etmiştir. Konsey’in belirleyici olma hali, 6 Kasım 1983 genel seçimlerine hissedilir bir şekilde yansımıştır. Bu çalışmada 1983 genel seçimlerine gidildiği dönemde Kenan Evren ve Milli Güvenlik Konseyi’nin, siyasal partilerin kurucu üyelerini ve siyasi partilerin milletvekili adaylarını nasıl belirlediği ve aynı zamanda seçime girmelerini istedikleri siyasi partileri nasıl korudukları incelenmiştir. Bu doğrultuda Milli Güvenlik Konseyi’nin kararlarının temelini oluşturan veto etme yetkisini nasıl kullandığı ve bunu hangi gerekçelere dayandırdığı üzerinde durulmuştur. Çalışma, siyasal partilerin kuruluş sürecinden genel seçimlerin yapıldığı 6 Kasım 1983 tarihine kadar olan dönemi kapsamaktadır. Bu çalışma ile askeri müdahale sonrasında sivil yönetime geçiş sürecinde siyasetçilerin ve siyasal partilerin kurumsal açıdan yaşadığı zorluklar, Milli Güvenlik Konseyi’nin sivil siyaseti inşası ve bu dönemde temsili demokrasinin anlamında ve yorumlanışında ortaya çıkan farklılıklar ele alınıp tartışılarak literatüre katkı sağlanmaya çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
The traces of the 12 September 1980 military coup in political and social terms are among the prominent issues in recent historiography. After the military coup, the National Security Council not only dissolved the parliament but also became a power that banned, controlled and reconstituted the political sphere. During the three-year military regime, the process of drafting a new constitution was completed and the transition of politics from military authority to civilian administration began. However, the National Security Council, which was under the control and supervision of President Kenan Evren, did not make the transition of politics to civilian administration very easy. The Council exercised its power of control and veto in this period as well. The Council maintained its decisive power over all areas of political life, from the candidates for parliamentary seats to which political parties and their leaders could participate in the 1983 general elections. The Council's determining power was reflected in the general elections of 6 November 1983. In this study, analysed how Kenan Evren and the National Security Council determined the founding members of political parties and the parliamentary candidates of political parties and how they protected the political parties they wanted to enter the elections during the period leading up to the 1983 general elections. In this respect, how the National Security Council used its veto power, which constitutes the basis of its decisions, and on what grounds it based this power is emphasised. This study aims to contribute to the literature by discussing the institutional challenges faced by politicians and political parties during the transition to civilian rule after the military intervention, the National Security Council's process of rebuilding civilian politics, and the differences in the meaning and interpretation of representative democracy during this period.
