Author :
Abstract
Bu araştırmanın amacı, ortaöğretim düzeyindeki öğrencilerde manevi-insani değerler eğilimi ile sosyal medya bağımlılığı arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma nicel yöntemle ve korelasyon desenine göre gerçekleştirilmiştir. Örneklem ise uygun örnekleme yöntemiyle Adana’da eğitim veren bir İmam Hatip Lisesi ve Anadolu Lisesi’nden seçilmiştir. Öğrencilere “manevi-insani değerler eğilim ölçeği” ve “sosyal medya bağımlılığı ölçeği” uygulanmış ve sonuçlar SPSS 22 programı ile analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre manevi insani değerler ile sosyal medya bağımlılığı cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Manevi-insani değerler ile sosyal medya bağımlılığı boyutları arasında ise negatif yönde ilişkiler olduğu tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
This research aims to reveal the relationship between the spiritual-human values tendency of secondary school students and social media addiction. Quantitative research method was used in the research, and the design of the research is the correlation design used in quantitative research. The sample was selected from an Imam Hatip High School and Anatolian High School operating in Adana with the convenient sampling method. The "spiritual-human values scale" and "social media addiction scale" were applied to the students and the results were analyzed with the SPSS 22 program. According to the research findings, no significant difference was found between values and social media addiction according to gender. It has been determined that there are negative relationships between spiritual-human values and social media addiction dimensions.
Keywords
- 1. Aksüt, M., Ateş, S., Balaban, S., & Çelikkanat, A. (2012). İlk ve ortaöğretim öğrencilerinin sosyal paylaşım sitelerine ilişkin tutumları (Facebook örneği). Akademik Bilişim Konferansı’nda sunulmuş bildiri. Uşak Üniversitesi, Uşak.
- 2. Altun, R. (2015). Fen lisesi ve imam hatip lisesi öğrencilerinin değer yönelimi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 195-224.
- 3. Aydın, M. Z. ve Akyol Gürler, Ş. (2013). Okulda değerler eğitimi. Ankara: Nobel Yayınları.
- 4. Baumeister, R. F. (1991). Meanings of life. New York: Guilford press.
- 5. Baz, F.Ç. (2018). Sosyal medya bağımlılığı: Üniversite öğrencileri üzerine çalışma. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9 (16), 276-295.
- 6. Berk, L.E. (2020). Bebekler ve çocuklar doğum öncesinden orta çocukluğa. (Çev. Ed. Nesrin Işıkoğlu Erdoğan). Ankara: Nobel Yayıncılık.
- 7. Bozkurt, İ., & Bozkurt, Ö. (2021). COVID-19 kısıtlamaları sürecinde üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ve temel psikolojik ihtiyaçlar arasındaki ilişkinin incelenmesi. Bağımlılık Dergisi, 23(2), 181-190.
- 8. Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
- 9. Büyüköztürk, Ş. Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2015). Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem Akademi.
- 10. Cheung, C. M., Chiu, P. Y., & Lee, M. K. (2010). Online social networks: Why do students use facebook?. Computers in human behavior, 27(4), 1337-1343.
- 11. Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları.Selçuk Beşir Demir ve diğerleri (Çev.). Ankara: Eğiten Kitap.
- 12. Cüceloğlu, D. (2019). Öğretmenim bir bakar mısın? Öğretmen'in gücü üzerine. İstanbul: Final Kültür Sanat Yayınları
- 13. Çalişkur, A., Demirhan, A., & Bozkurt, S. (2012). Değerlerin belirli meslek alanları ve demografik değişkenlere göre incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1).
- 14. Deci, R.M. ve Ryan, E.L. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self- determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268.
- 15. Dilmaç, B. (2007). Bir grup fen lisesi öğrencisine verilen insani değerler eğitiminin insani değerler ölçeği ile sınanması (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
- 16. Doğan, M. (2018). Ergenlerin değer yönelimleri ve değer yönelimlerinin internet bağımlılığıyla ilişkisinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(10), 263-285.
- 17. Erses, T., & Müezzin, E. E. (2018). İnsani değerler psiko-eğitim programının ergenlerde internet kullanımına etkisi. International Journal of Humanities and Education, 314-326.
- 18. Güneş, A. (2015). Manevi-insani değerler eğilim ölçeği (MİDÖ): Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Journal of International Social Research, 8(41).
- 19. Güneş, A. (2016). Şiddet Din Eğitimi ve Değerler. İstanbul: Arı Sanat Yayınları.
- 20. Hou, Y., Xiong, D., Jiang, T., Song, L., & Wang, Q. (2019). Social media addiction: Its impact, mediation, and intervention. Cyberpsychology: Journal of Psychosocial Research on Cyberspace, 13(1), article 4. http://dx.doi.org/10.5817/CP2019-1-4
- 21. Izgar, G., & Beyhan, Ö. (2015). Değerler eğitimi programının ilköğretim okulu 8. sınıf öğrencilerinin demokratik tutum ve davranışlarına etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 13(29), 439-470.
- 22. Johnson B. ve Chrıstensen, L. (2014). Eğitim araştırmaları: Nicel, nitel ve karma yaklaşımlar. Selçuk Beşir Demir ve diğerleri (Çev.). Ankara: Eğiten Kitap.
- 23. Karababa, A., Tuncay, O. R. A. L., & dilmaç, B. (2014). Ergenlerin başarı amaç yönelimlerini yordayan değişkenlerden biri olarak: İnsani değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 12(27), 165-186.
- 24. Karaca, M. (2007). Aileyi tehdit eden yeni bir tehlike: Sanal ilişkiler. e-Journal of New World Sciences Academy, 2(3), 131-143.
- 25. Karacı, A. ve Piri, Z. (2017). Üniversite öğrencilerinin Facebook bağımlılığının farklı değişkenler açısından incelenmesi: Kastamonu Üniversitesi örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1547-1558.
- 26. Kavut, S. (2018). Goffman’ın benlik sunumu kuramı bağlamında sosyal medyada kimlik inşası: Instagram üzerine bir araştırma. Nosyon: Uluslararası Toplum ve Kültür Çalışmaları Dergisi, (1), 1-12.
- 27. Kaya, G. (2018). Sosyal medya bağımlılığı ile internet kullanım amaçları arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yükseklisans tezi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
- 28. Kılınç, İ., & Gündüz, Ş. (2017). Lise öğrencilerinin siber duyarlılık, internet bağımlılığı ve insani değerlerinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 261-283.
- 29. Kirik, A. M., Arslan, A., Cetinkaya, A., & Gul, M. (2015). A quantitative research on the level of social media addiction among young people in Turkey. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS), 3(3), 108-122.
- 30. Nadkarni, A., & Hofmann, S. G. (2012). Why do people use Facebook?. Personality and individual differences, 52(3), 243-249.
- 31. O’Keeffe, G.S., & Clarke-Pearson, K. (2011). The impact of social media on children, adolescents, and families. Pediatrics, 127(4), 800-804.
- 32. Peker, A. ve İskender, M. (2015). İnsani değerler yönelimli psiko-eğitim programının siber zorbalık üzerine etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 11-22.
- 33. Santrock, J.W. (2020). Yaşam boyu gelişim: Gelişim psikolojisi. (Çev. Edt. Galip Yüksel). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
- 34. Steyer, J.P. (2014). Facebook çağında çocuk büyütmek. (Çev. A. Birkan). Doğan Kitap: İstanbul.
- 35. Şahin, C. (2018). Social media addiction scale-student form: The reliability and validity study. Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET, 17(1), 169-182.
- 36. Şener, G. (2009), Türkiye’de Facebook kullanımı araştırması. XIV. Türkiye’de İnternet Konferansı, İstanbul: Bilgi Üniversitesi.
- 37. Tarhan, N. (2010). Var mı beni anlamak isteyen. İstanbul: Timaş Yayınları.
- 38. Tekin, H. (2016). Ortaokul öğrencilerinin sosyal medya kullanımı ile algılanan insani değerlerin incelenmesi. Adıyaman: Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- 39. Toprak, Y., Kalkan, A. ve Güven, A. (2022). Facebook kullanımı ve mental iyi oluş arasındaki ilişki. Uluslararası Karamanoğlu Mehmetbey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 25-32.
- 40. Twenge, J. M. (2018). İ-Nesli (çev. O. Gündüz). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
- 41. Weinstein, A. ve Lejoyeux, M. (2010). Internet addictionor excessive ınternet use. The American Journal of Drugand Alcohol Abuse, 277–283.
- 42. Yalom, I. (2018). Varoluşçu psikoterapi. (çev. Zeliha Babayiğit). İstanbul: Pegasus Yayınları.
- 43. Yazıcı, K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, (19), 499-522.
- 44. Yeşilay. (2016). Teknolojiye bağımlı yaşama!. İstanbul: Yeşilay TBM Derneği.
- 45. Yıldız, E. (2018). Ruh sağlığında değerler neden önemlidir? Bir derleme çalışması. 1. Uluslararası Battalgazi Multi Disipliner Çalışmaları Kongresi, 1813-1819. Malatya. www.iksadkongre.org.
- 46. Zubair, T. ve Raquib, A. (2020). Islamic perspective on social media technology, addiction, and human values. Journal of Islamic Thought and Civilization, 10(2).
