Author :
Abstract
Çalışma konumuz, Malatya ili Battalgazi (Eski Malatya-Aşağışehir)ilçesi sınırlarında bulunan Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı’dır. Dünün önemli bir ticari yapısı özelliklerini taşımaktaysa da günümüzde mevcut düzeniyle farklı alanlarda hizmet vermektedir. Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı’nın yapılış gayesi iktisadi gereksinimin yanında konaklama esnasında ihtiyaçların karşılanmasına yönelikti. Kervansarayın ilk incelenmesi Fransız mimar ve sanat tarihçi Albert Louis Gabriel tarafından yapılmıştır. 1932 yılında kervansarayı mevcut hâliyle planını hazırlayıp, özellikleri ilgili bilgileri aktarmıştır. Sonraki yıllarda yapılan restorasyon ile kervansaray günümüzdeki görünümüne sahip olmuştur. Kervansaray; ilk yapılış amacının dışında bugün toplantılar, açılışlar, müsabakalar, nikâh törenleri, fotoğraf çekimleri, sunumlar, yarışmalar, programlar ve benzeri sosyal etkinlikler düzenlenmektedir. Kervansarayın en önemli tarafı ise Malatya ve Battalgazi’ye kazandırdığı turizm potansiyelidir. Makalede, kervansaray ve inşa ettiren Silahtar Mustafa Paşa hakkında bilgilere de yer verildi. Kervansarayda gerçekleşen faaliyetlerden basına yansıyanlardan bazı örnekler de aktarıldı. Tarihî eserlerin yapılışlarına uygun çalışma imkânları olmasa da onları yaşatmak fikriyle değişikliğe gidilmektedir. Kervansarayın konumu gereği farklı işlevsellik yüklenebilmektedir. Kervansaray, üstlendiği yeni işlevsel özelliğiyle turizm ve diğer etkinlikler ile yaşatılarak yok olmaktan kurtarılmıştır. Kervansaray içerisindeki atölyelerde gerçekleşen kurs faaliyetleri ile de tarihî bir eğitim yuvası kazanılmış gözükmektedir. Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı, tarih ve toplumu bir arada bulundurarak önceki işlevi gibi yine insanlara hizmet vermektedir. Tarihî yapıların yeniden işlevsellik kazandırılarak yaşatılması geçmiş ile bağların güçlendirilmesi kanaati yönüyle önemli görülmektedir.
Keywords
Abstract
Our study subject is the Silahtar Mustafa Pasha Caravanserai, located in the Battalgazi (Former Malatya-Aşağışehir) district of Malatya province. Although it has the characteristics of an important commercial structure of the past, today it serves in different areas with its current order. The aim of the construction of the Silahtar Mustafa Pasha caravanserai was to meet the needs during the accommodation as well as the economic needs. The first examination of the caravanserai was made by the French architect and art historian Albert Louis Gabriel. In 1932, he prepared the plan of the caravanserai in its current form and conveyed information about its features. With the restoration made in the following years, the caravanserai had its present appearance. Apart from the original purpose of the caravanserai, meetings, openings, competitions, wedding ceremonies, photo shoots, presentations, competitions, programs and similar social events are held today. The most important aspect of the caravanserai is the tourism potential it brings to Malatya and Battalgazi. The article also included information about the caravanserai and its builder, Silahtar Mustafa Pasha. Some examples of the activities that took place in the caravanserai, which were reflected in the press, were also given. Although there are no opportunities to work in accordance with the construction of historical works, changes are made with the idea of keeping them alive. Different functionality can be loaded due to the location of the caravanserai. With its new functional feature, the caravanserai was saved from extinction by keeping it alive with tourism and other activities. It seems that a historical education center has been gained with the course activities held in the workshops in the caravanserai. The Silahtar Mustafa Pasha Caravanserai, by keeping history and society together, still serves people like its previous function. It is considered important to keep the historical buildings alive by re-functionalizing them and to strengthen the ties with the past.
Keywords
- 1. Akar, T. (2009). Tarihi Ticari Merkezlerde Koruma ve Kullanım Sorunları. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Yay, 14. 1, 43-49.
- 2. Baran, H. & Halaç, H. H. (2019). Moda Tasarımında Defile Gösterileri: Tarihi Yapıların Mekân Olarak Kullanılması. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (2): 2042-2059 DOI: 10.33206/mjss.462029
- 3. Battalgazi Belediyesi (2008). Battalgazi Belediyesi Kültür Envanteri. Malatya: Odesan Matbaacılık.
- 4. Buluç, G. (1995). Kervansarayların Türk turizmine Zincir Konaklama İşletmeleri Olarak Kazandırılması. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(1), 38-45.
- 5. Cantay, G. ( 1981 ).Türkiye’de Osmanlı Devri Kervansaray Yapılarının Tipolojisi. IX. Türk Tarih Kongresi, III, s. 1381-1390.
- 6. Devellioğlu, F. (1984).Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi.
- 7. Eryavuz, Ş. (2002).” Kervansaraylar”. Diyanet İslam Ansiklopedisi 25, Ankara, 299-302.
- 8. Eskici, B. (2013). Malatya Türk İslam Dönemi Eserleri I Battalgazi (Eski Malatya). Malatya: Malatya Valiliği Malatya Kitaplığı Yayınları.
- 10. Göyünç, N. (1970). Eski Malatya’da Silahdar Mustafa Paşa Hanı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi,1, 63-92.
- 11. Göyünç, N. (1971). Silahdar Mustafa Paşa Hanına Ait Bir Vesika. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi,25, 73-78.
- 12. Göyünç, N. (1985). Malatya’dan Görüş. İstanbul: Acar Matbaacılık.
- 13. Huart, CI. (1977).”Kervan”. İslam Ansiklopedisi VI. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 597.
- 14. İşlek, A. (2020, Temmuz-Ağustos). İşlev Değiştirmiş Bir Ticari Yapı: Hışvahan. Natura, Mimari, İç Mimari, Sanat ve Doğal Taş Dergisi,106-111. https://www.naturadergi.com/online-dergi/natura-temmuz-agustos-naturajuly-august/
- 15. Karagöz, M. (2003). XVII. veXVIII. Asırlarda Malatya Kazası (1650-1750) Fiziki, İdari, Sosyal ve İktisadi Tarihi. İstanbul: Karizma Yayınları.
- 17. Özbilgen, E. (1970). Eski Malatya’da Silahdar Mustafa Paşa Hanı ve Han’ın Restitüsyonu Hakkında. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi, Sayı 1’den Ayrı Basım, 93-102.
- 18. Pakalın, M. Z. (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü II. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- 19. Sözen, M. & Tanyeli, U. (1999). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- 20. Turan, O. (1946). Selçuk Kervansarayları. Belletten, 10( 39), 471-496.
- 21. Turan, O. (1969). Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti. İstanbul: Turan Neşriyat Yurdu.
- 22. Battalgazi Belediyesi, 22.09.2020. https://www.battalgazi.bel.tr/p/silahtar-mustafa-pasa-kervansarayi- 1600764067787 (Erişim Tarihi: 17.05.2022).
- 23. Battalgazi Belediyesi, 29.09.2021. https://www.battalgazi.bel.tr/p/battalgazi-bilim-senligi-coskulu-basladi- 1632912837831 (Erişim Tarihi: 17.05.2022).
- 24. Battalgazi Belediyesi 06.10.2020https://battalgazi.bel.tr/p/kararSilahtar%20Mustafa%20Pa%C5%9Fa%20kervansarayda%20yap%C4%B1l an%20organizasyonlar%20i%C3%A7in%20%C3%9Ccret%20tarifesi%20belirlenmesi%20160 (Erişim Tarihi: 21.05.2022).
- 25. Malatya Son Söz, “İlk Antika Pazarı Kervansaray'da Açıldı” 27.07.2020 https://malatyasonsoz.com.tr/ilk-antika- pazari-kervansarayda-acildi-h328940.html (Erişim Tarihi: 22.05.2022).
- 26. (Malatya Haber Com., “Yunus Emre'yi Anma Programı Pazar Günü” 25.09.2021). https://malatyahaber.com/haber/yunus-emreyi-anma-programi-pazar-gunu (Erişim Tarihi: 22.05.2022).
- 27. Malatya Eksen Haber” Battalgazi Belediyesi’nin Kültür Sanat Kursları Yoğun İlgi Görüyor” 28.07.2021https://www.malatyaeksenhaber.com/mobil/haber/battalgazi-belediyesinin-kultur-sanat-kurslari-yogunilgi-goruyor-8568.html (Erişim Tarihi: 24.05.2022).
- 28. Kalemler ve Kılıçlar “Battalgazi Kayısı Hasadı Fotoğraf Maratonu” konulu ödüllü fotoğraf yarışması başladı.” 01.07.2021 https://www.kalemlervekiliclar.com/battalgazi-kayisi-hasadi-fotograf-maratonu-konulu-odullu-fotografyarismasi-basladi/ (Erişim Tarihi: 24.05.2022).
- 29. Türkiye Eksperes Haber “Başkan Güder. Kendi tarihiyle dost bir gençlik hedefliyoruz.” 20.04.2022 https://www.turkiyeekspreshaber.com/malatya/baskan-guder-kendi-tarihiyle-dost-bir-genclik-hedefliyoruzh11122.html (Erişim Tarihi: 18.05.2022).
- 30. Manşet Malatya “Sporcular Battalgazi’nin Tarihi Mekânlarında Buluştu.”30.10.2020https://www.mansetmalatya.com/sporcular-battalgazinin-tarihi-mekanlarinda-bulustu/ (Erişim Tarihi: 23.05.2022).
- 31. Anadolu Ajansı “Malatya'da 1. Uluslararası Arslantepe Satranç Turnuvası düzenlendi” 16.07.2022). https://www.aa.com.tr/tr/gundem/malatyada-1-uluslararasi-arslantepe-satranc-turnuvasi-duzenlendi/2638537
- 32. (Erişim Tarihi: 14.1.2022).
- 33. Malatya Flaş Haber” Malatya’nın Vejetaryen Mutfağı Battalgazi’de Yarıştı” 09.03.2022https://www.malatyaflashaber.com/malatyanin-vejetaryen-mutfagi-battalgazide-yaristi/ (Erişim Tarihi:
- 34. Malatya Gündem “Battalgazi'de 'Avrupa Spor Haftası' coşkusu” 29.09.2020https://malatyagundem.com/battalgazi- de--avrupa-spor-haftasi--coskusu/59878/ (Erişim Tarihi: 20.05.2022).
- 35. Milliyet Battalgazi Belediyesi, “Anneler Günü Etkinliği Düzenledi. 10.05.2015”https://www.milliyet.com.tr/yerel- haberler/malatya/battalgazi-belediyesi-anneler-gunu-etkinligi-duzenledi-10775265 (Erişim Tarihi: 21.05.2022).
- 36. Malatya Fırat” Vali Aydın Baruş Balttalgazi Silahtar Mustafa Paşa Kervansaray’ında düzenlenen Turizm Haftası açılış programına katıldı.” 15.04.2019 https://malatyafirat.com/vali-aydin-barus-balttalgazi-silahtar-mustafa-pasakervansarayinda-duzenlenen-turizm-haftasi-acilis-programina-katildi/ (Erişim Tarihi: 17.05.2022).
- 37. Malatya İl Tarım Orman Müdürlüğü” Battalgazi’de TKDK Programları Anlatıldı” 28.03.2016 https://malatya.tarimorman.gov.tr/Haber/270/Battalgazide-Tkdk-Programlari-Anlatildi (Erişim Tarihi: 24.05.2022).
- 38. Resim 1. Kervansarayın 1932 yılındaki İç Han Görünümü(Albert Gabriel). https://www.pop.culture.gouv.fr/notice/memoire/AG20K004692?auteur=%5B%22Gabriel%2C%20Albert%20%281 8631972%29%22%5D&base=%5B%22Photographies%20%28M%C3%A9moire%29%22%5D&image=%5B%22ou i%22%5D&ou=%5B%22Malatya%22%5D&last_view=%22list%22&idQuery=%22ae1a60-00fe-340f-0e26b344f2332da0%22 (Erişim Tarihi: 22.05.2022).
- 42. Resim 5. Kervansarayda Moda Defilesi https://malatyahaber.com/haber/kervansarayda-arslantepe-defilesi/ (Erişim Tarihi: 21.05.2022).
- 44. Resim 7. Yunus Emre Anma Etkinliğinde İlahi Dinletisi. https://malatyahaber.com/haber/yunus-emre-ilahi-nefesle- anildi (Erişim Tarihi: 22.05.2022).
- 45. Resim 8. Kervansarayda Bilim Şenliği Etkinliğinden Görünüm. https://www.battalgazi.bel.tr/p/battalgazi-bilim- senligi-coskulu-basladi-1632912837831 (Erişim Tarihi: 13.05.2022).
- 46. Resim 9. Kervansarayda Kurs Faaliyetlerinden Görünüm.https://www.malatyaeksenhaber.com/mobil/haber/battalgazi-belediyesinin-kultur-sanat-kurslari-yogun-ilgigoruyor-8568.html (Erişim Tarihi: 24.05.2022).
- 48. Resim 11. Kervansarayda Fotoğraf Yarışmasından Görünüm. https://www.kalemlervekiliclar.com/battalgazi-kayisi- hasadi-fotograf-maratonu-konulu-odullu-fotograf-yarismasi-basladi/ (Erişim Tarihi: 24.05.2022).
- 49. Resim 12. Kervansarayda İftar Programı ve Sohbet. https://www.turkiyeekspreshaber.com/malatya/baskan-guder- kendi-tarihiyle-dost-bir-genclik-hedefliyoruz-h11122.html (Erişim Tarihi: 18.05.2022).
- 50. Resim 13. Kervansarayda Satranç Turnuvasından Görünüm. https://www.mansetmalatya.com/sporcular- battalgazinin-tarihi-mekanlarinda-bulustu/ (Erişim Tarihi: 23.05.2022).
- 51. Resim 14. 1. Uluslararası Arslantepe Satranç Turnuvasından Görünüm. https://www.aa.com.tr/tr/gundem/malatyada- 1-uluslararasi-arslantepe-satranc-turnuvasi-duzenlendi/2638537 (Erişim Tarihi: 14.1.2022).
- 52. Resim 15. Kervansarayda Vejetaryen Yemek Yarışmasından Görünüm. https://www.malatyaflashaber.com/malatyanin-vejetaryen-mutfagi-battalgazide-yaristi/ (Erişim Tarihi: 23.05.2022).
- 53. Resim 16. Kervansarayda Avrupa Spor Haftası Etkinliğini Eskrim Müsabakasından Görünüm. https://malatyagundem.com/battalgazi-de--avrupa-spor-haftasi--coskusu/59878/(Erişim Tarihi: 20.05.2022).
- 54. Resim 17. Kervansarayda Nikâh Fotoğrafı Çekiminden Görünüm. https://malatyahaber.com/haber/kervansaray- ciftleri/ (Erişim Tarihi: 21.05.2022).
- 55. Resim 18. Kervansarayda Anneler Günü Programı. https://www.milliyet.com.tr/yerel-haberler/malatya/battalgazi- belediyesi-anneler-gunu-etkinligi-duzenledi-10775265 (Erişim Tarihi: 21.05.2022).
- 57. Resim 20. Resmi Kurum Toplantısından Görünüm. https://malatya.tarimorman.gov.tr/Haber/270/Battalgazide-Tkdk- Programlari-Anlatildi (Erişim Tarihi: 24.05.2022).
