Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları: Erkeklik Çalışmaları ile Eleştirel Erkeklik Çalışmaları Bağlamında Bir Değerlendirme
Author :
Abstract
Toplumsal cinsiyet çalışmaları, kadınlık çalışmaları yanında eleştirel erkeklik çalışmalarını da kapsayan bir uzmanlık alanıdır. İlk olarak feminist çalışmalar adı ile dikkat çeken kadınlık çalışmalarına, zaman içerisinde ataerkil toplumsal yapı problemlerinin de eklenmesi ile 1980’li yılların başında kadınlığın dikotomik konumlaması olan erkekliklerin de incelenmesi süreçlerine başlanmış, toplumsal cinsiyet çalışmaları arasında erkeklik sosyolojisi de ayrı bir çalışma alanı olarak yerini almıştır. Bu çalışmada eleştirel erkeklik çalışmaları alanının ortaya çıkış sürecini kuramsal ve yaklaşımsal olarak ele almak amaçlanmaktadır. Bu nedenle alanın ortaya çıkış sürecine, bir söylem olarak erkekliğin ne olduğuna, erkekliğin toplumsal olarak inşa sürecinin anlaşılmasına odaklanılmıştır. Bu çalışmada erkeklik sosyolojisi alan yazınında yer alan erkeklikçilik ya da erkeklik çalışmaları ile feminist bir temelde hareket eden eleştirel erkeklik çalışmalarının farklılığına öncelikle değinilmektedir. Erkeklikçi yaklaşımlar kadın ve erkekler arasında biyolojik olarak kökten bir farklılığın olduğunu, cinsiyet rollerinin değişemez olduğunu savunurken, eleştirel erkeklik çalışmaları kadınlar ile erkekler arasında evrensel olarak bir farklılık olmadığını belirtmekte, feminizm temelinde incelemeler yapmaktadır. Bu bağlamda çalışmada, eleştirel erkeklik çalışmalarının cinsiyeti açıklayan cinsiyet farkları rejiminin de temelinde yer alan sosyobiyolojik kuramdan ve cinsiyet rolleri kuramından ayrıldığı noktalar da özellikle vurgulanmaktadır. Erkekliğin toplumsal inşasını anlamak, erkekliklerin değişen yapısını da anlamayı gerektirmektedir ve erkekleri çeşitli farklılıklara rağmen erkek olmak bakımından ittifaka sokan unsurları da anlamayı sağlamaktadır. Bu amaçla çalışmada erkeklik çalışmalarının yerel, bölgesel ve küresel boyutları üzerinde durulmaktadır. Çalışmada alanda yapılan araştırmaların da ele alınması yolu ile farklı erkeklikler ve bunların farklı eril iktidar konumları olabileceği vurgulanmaktadır.
Keywords
Abstract
Gender studies are a field of specialization including critical masculinity studies besides womanhood studies. When patriarchal social structure problems were added to womanhood studies which first attracted attention with feminist studies in the course of time, manhoods which were the dichotomic positioning of womanhood at the beginning of the 1980s began to be examined and manhood sociology became a separate field of study among gender studies. The present study aims to discuss the rise of critical masculinity studies in a theoretical and approachment way. Therefore, the study focuses on the rise process of the field, definition of manhood as a discourse and understanding the social construction of manhood. The current study primarily discusses the difference between masculinity studies which are found in the masculinity sociology literature and critical masculinity studies which move on a feminist basis. While manhood approaches suggest that there is a biologically radical difference between women and men and gender roles are unalterable, critical masculinity studies suggest that there is no universal difference between women and men and these studies are based on feminism. In this context, the present study stresses the points contrasting with the sociobiological theory which is the basis of gender differences regime of critical masculinity studies that explains gender and the gender roles theory. Understanding the social construction of manhood requires the changing structure of manhood and enables understanding the elements that include men in the alliance in terms of manhood, despite a variety of differences. For that purpose, the current study stresses the local, regional and global dimensions of masculinity studies. The study mentions the possibility of different manhoods and different masculine power positions of these manhoods via other studies conducted in the field.
Keywords
- 1. Akça, E. B. & Tönel, E. (2011). Erkek(lik) Çalışmalarına Teorik Bir Çerçeve: Feminist Çalışmalardan Hegemonik Erkekliğe. Yay. Hz. İ. Erdoğan içinde Medyada Hegemonik Erkek(lik) ve Temsil (s. 11- 39). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
- 2. Arıkan, G. (1997). Ataerkillin Kavramıyla İlgili Sosyolojik Tartışmalar, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 14(1), 1-24.
- 3. Bourdieu, P. (2019). Eril Tahakküm. (B. Yılmaz, Çev.). (5. Basım). İstanbul: Bağlam.
- 4. Bozok, M. (2009). Erkeklik incelemeleri alanındaki başlıca kuram ve yaklaşımların sosyalist feminist bir eleştirisine doğru. VI. Ulusal Sosyoloji Kongresi, Ekim 2009, “Toplumsal Dönüşümler ve Sosyolojik Yaklaşımlar”, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın, s. 431-445.
- 5. Bozok, M. (2011). Soru ve cevaplarla erkeklikler. Sosyal Kalkınma ve Cinsiyet Eşitliği Politikaları Merkezi Derneği, İstanbul. s. 94.
- 6. Bozok, M. (2013). Eleştiren ile Eleştirilen Arasında Nazik Karşılaşmalar: (Pro)Feminist Bir Yaklaşımla Trabzon'da Erkeklik İncelemeleri, Fe Dergisi, 6(1), 78-89. https://doi.org/10.1501/Fe0001_0000000114
- 7. Brittan, A. (1989). Men’s Power. Oxford: Blackwell.
- 8. Carrıgan, T., Connell, R. W. ve Lee, J. (1985). Towards a New Sociology of Masculinity, Theory and Society, 14 (1), s. 55-604.
- 9. Christie, R. & Jahoda, M. (1954). Studies in the Scope and Method of “The Authoritarian Personality”, Glencoe, Illinois: Free Press.
- 10. Clatterbaugh, K. (2019). Contemporary Perspectives on Masculinity: Men, Women, andPolitics in Modern Society. New York: Routledge.
- 11. Connell, R. W. (2005). Masculinities. (2. Basım), Berkeley: University of California Press.
- 12. Connell, R. W. (2019). Erkeklikler. (N. Konukçu, Çev.). Ankara: Phoenix.
- 13. Cunneen, C. & Stubbs, J. (2000). Male violance, male fantasy and the commodification of women thought the internet. International Review of Victimology, 7, s. 5-28.
- 14. Dökmen, Z. (1999). Bem Cinsiyet Rolü Envanteri Kadınsılık ve Erkeksilik Ölçekleri Türkçe Formunun Psikometrik Özellikleri. Kriz Dergisi, 7 (1), s. 27-40.
- 15. Edwards, T. (2006). Cultures of Masculinity. Abingdon and New York: Routledge.
- 16. Erkiner, E. (2010), 8 Mart’ın 100. Yılında Erkek Araştırmaları, (Çevrimiçi) http://bianet.org/kadin/kadin/120496- 8-martin-100-yilinda-erkek-arastirmalari, 26 Ekim 2012.
- 17. Erkol Günay, Ç. (2018). İllet, zillet, erkeklik: Eleştirel Erkeklik Çalışmaları ve Türkiye’deki seyri. Toplum ve Bilim, 145, 6-31.
- 18. Giddens, A. (2020). Sosyoloji Başlangıç Okumaları. (G. Altaylar, Çev.). (8. Basım). İstanbul: Say.
- 19. Gierycz, D. (1999). Women in decision making: can we shange the status quo? (ed. I.) In Towards o womans Agenda for a Culture of Peace.
- 20. Goldberg, H. (1996). Erkek Olmanın Tehlikeleri. (S. Budak, Çev.). İstanbul: Totem.
- 21. Guttmann, M. (1996). The Meanings of Macho: Being a Man in Mexcico City. Berkeley: University of California Press.
- 22. Guttmann, M. (2002). The Romance of Democracy: Compliant Defiance in Contemporary Mexico. Berkeley: University of California Press.
- 23. Macnamara, J. R. (2006). Media and male identity the making and remaking of men. New York: Palgrave Macmillan.
- 24. Messerschmidt, J. W. (2019). Hegemonik erkeklik: formülasyon, yeniden formülasyon ve genişleme. İstanbul: Özyeğin Üniversitesi Yayınları.
- 25. Morrell, R. (2001). From Boys to Gentlemen: Settler Masculinity in Colonial Natal, 1880-1920. Pretoria: University of South Africa Press.
- 26. Orhun, O. & Delibaş, K. (2021). Eleştirel Erkeklik Çalışmaları ve Raewyn Connell. ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, 14(1), s. 14-30.
- 27. Sancar, S. (2020). Erkeklik: İmkânsız İktidar. (5. Basım). İstanbul: Metis.
- 28. Renkmen, M. S. (2012). Evlilik Programlarında Hegemonik Erkekliğin İnşası, Temsili ve Ataerkil Söylem, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- 29. Sayer, H. (2011). Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Erkeklerin Katılımı, Uzmanlık Tezi, KSGM, Ankara.
- 30. Türk, H. B. (2008). Eril Tahakkümü Yeniden Düşünmek: Erkeklik Çalışmaları İçin Bir İmkân Olarak Pierre Bourdieu, Toplum ve Bilim, 112, 119-146.
- 31. Wajcman, J. (1999). Managing Like a Man: Women and men in Corparate management. Sydney: Allen & Unwin.
- 32. Wiegman, R. (2002). Unmaking: Men and Masculinity in Feminist Theory, Masculinity Studies & Feminist Theory içinde, Haz. J. Kegan Gardiner, New York: Columbia University Press.
