BİR SİYASAL NEVROTİK İDEOLOJİ OLARAK İTTİHATÇILIK: YAPISI VE İKTİDAR STRATEJİSİ ÜZERİNE DEĞERLENDİRME
Author :
Abstract
Bu çalışma, Ernest Koestler’in Nazizm’in yapısını çözümlemek için kullandığı “siyasal nevrotizm” kavramından hareketle , Osmanlı- Türk siyasal hayatına, sahip olduğu ideoloji, devlet-toplum anlayışı, örgütlenmesi ve kullandığı iktidar stratejileri bakımından damga vuran ve etkileri günümüze kadar süren “İttihatçılık” ideolojisinin yapısal olarak siyasal nevrotik bir ideoloji olduğunu savunmaktadır. Bunun için, İttihatçılık ideolojisinin 1889-1918 arası tarihsel ve iktidar pratiklerinin analizinde Koestler’in siyasal nevrotik kavramının yanında Gramscian kavram (Hegemonya, tarihsel blok, sivil toplum-siyasal toplum, devlettaparlık) setine de başvurulmuştur. Analiz sonucunda, İttihatçılık ideolojisinin, “bu devlet nasıl kurtarılır” histerisi etrafında, kendisine irrasyonellik içinde yeni bir gerçeklik yaratan ve kendi içinde kendini yokedici bir moment taşıyan, politik toplum uğrağı mensuplarının (asker ve sivil bürokrasi ve aydınlardan oluşan bir tarihsel blok) savunduğu siyasal nevrotik(siyasal libidonal) bir ideoloji olduğu sonucuna varılmıştır.
Keywords
Abstract
This study have focused on the effects that marked the Ottoman-Turkish political life in terms of its ideology, state-society understanding, organization and power strategies based on the concept of “political neuroticism” used by Ernest Koestler to analyze the structure of Nazism. During the analysis, the Gramscian concept (hegemony, historical bloc, civil society-political society, state-patriarchy) set was also applied in addition to Koestler's political neurotic concept in the analysis of the historical and power practices of the Unionism ideology between 1889-1918. As a result of the analysis, the ideology of Unionism, around the hysteria of "how to save this state", creates a new reality in irrationality and carries a self-destructive moment in itself, defended by the members of the political society moment (a historical block consisting of military and civil bureaucracy and intellectuals). It has been concluded that it is a neurotic (political libidonal) ideology.
Keywords
- 1. Adorno, T. W. (2006). Eleştiri Toplum Üzerine Yazılar. İstanbul: Belge Yayınları.
- 2. Ahmad, F. (2012). Modern Türkiye’nin Oluşumu. İstanbul: Kaynak Yayınları.
- 3. Akal, E. (2021). Milli Mücadelenin Başlangıcında Mustafa Kemal, İttihat ve Terakki ve Bolşevikler. İstanbul: İletişim Yayınları.
- 4. Akşin, S.(2017). Jön Türkler ve İttihat ve Terakki (8 Baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
- 5. Anderson, P. (1988). Antonio Gramsci Hegemonya Doğu/Batı Sorunu ve Strateji. İstanbul: Alan Yayıncılık.
- 6. Avcıoğlu, D. (1976). Türkiye’nin Düzeni Dün-Bugün-Yarın. İstanbul: Tekin Yayınevi.
- 7. Belge, M.(2012). Militarist Modernleşme: Almanya, Japonya ve Türkiye. İstanbul: İletişim Yayınları.
- 8. Berkes, N. (2003). Türkiye’de Çağdaşlaşma (Düz: Ahmet Kuyaş). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- 9. Bora, T. (2021). Cereyanlar Türkiye’de Siyasi İdeolojiler. İstanbul: İletişim Yayınları.
- 10. Bottomore, T. (Ed.).(2012). Marksist Düşünce Sözlüğü. İstanbul: İletişim Yayınları.
- 11. Brandist, C. (2013). Gramsci ve Rus Marksizm’inde Hegemonya. Felsefelogos Dergisi. Sayı; 48, s. 69-76.
- 12. Çeğin, G. (2021). Erken Cumhuriyet Döneminde Rejimin Militarist Özerkliği.G. Çeğin ve İ.Şirin(Der.) Türkiye’de Siyasal Şiddetin Boyutları içinde (31-54). İstanbul: İletişim Yayınları.
- 13. Çulhaoğlu, M. (2016). Tarih, Türkiye, Sosyalizm Bir Mirasın Güncelliği. İstanbul: Yordam Kitap.
- 14. Forgacs, D. (2010). Gramsci Kitabı Seçme yazılar. Ankara: Dipnot yayınları.
- 15. Georgen, F (1986). Türk Milliyetçiliğinin Kökenleri-Yusuf Akçura 1876-1935. Ankara: Yurt Yayınları.
- 16. Georgen, F (2007). Birde Adalet: Jön-Türkler ve Fransız Devrimi (çev: Ö. Adadağ). Muhafazakar Düşünce Dergisi. Sayı: 11, s. 175-184.
- 17. Hanioğlu, M.Ş. (2009). İttihatçılık. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt: 9 İçinde (249-258). İstanbul:
- 18. Hekimoğlu, C. (1987). Hangi İnsan?. Gelenek Dergisi, Sayı: 6. (https://gelenek.org/hangi-insan/ Erişim Tarihi: 26.05.2022).
- 19. Hobsbawn, E. J.(2009). Fransız Devrimi’ne Bakış (Çev: O. Akınhay). İstanbul: Agora Kitaplığı.
- 20. Hür, A. (2015). Bonapartizm, Yeni Osmanlılar ve Paris Komünü. Radikal Gazetesi. (https://www.marmarayerelhaber.com/Ayse-HUR/37025-Bonapartizm-Yeni-Osmanlilar-ve-Paris-Komunu Erşim Tarihi 30.06.2022)
- 21. Kahraman, H.B. (2008). Türk siyasetinin Yapısal Analizi I. İstanbul: Agora Yayınları.
- 23. Koestler, A. (1980). Die Armut der Psychologie. Der Mensch als Opfer des Versuchs, İrrationalem Verhalten mit rationalen Methoden beizukommen. Bern und München: Scherz.
- 24. Laclau, E. ve Mouffe, C. (1992). Hegemonya ve Sosyalist Strateji. İstanbul: Birikim Yayınları.
- 25. Mardin, Ş. (2007). Jön Türklerin Siyasi fikirleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
- 26. Öngen, T. (1997). Kriz ve Burjuvazinin İkilemi. Marksizm ve Gelecek Dergisi, 1997 Bahar, s. 9-29.
- 27. Portelli, H. (1982). Gramsci ve Tarihsel Blok. Ankara: Savaş Yayınları.
- 28. Ransome, P. (2011). Antonio Gramsci yeni Bir Giriş. Ankara: Dipnot Yayınları.
- 29. Satlıgan, N. (1989). Murat Belge’de Devlet, Hegemonya ve Cebir. Marksizm ve Gelecek Dergisi, Sayı: 1, s. 123-131.
- 30. Somer, K. (1993). Proletarya diktatorası ve Marksizm. Marksizm ve Gelecek Dergisi, Sayı:1(6), s. 37-53
- 31. Soyer, C. (2020), Marksizm ve siyaset. İstanbul: Yordam Kitap.
- 32. Stalin, J.V. (2017). Strateji ve Taktik (çev. A. Fırat). İstanbul: Kor Kitap.
- 33. Timur, T. (1996). İktisadi Kalkınma, siyasal Rejimler ve Demokrasi Krizleri. Marksizm ve Gelecek Dergisi, 1996 Kış s. 21-62.
- 34. Tunaya, T. Z. (1988). Türkiye’de Siyasal Partiler -İkinci Meşrutiyet Dönemi 1908-1918. Cil: I. İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
- 35. Tunaya, T. Z. (1989). Türkiye’de Siyasal Partiler -İttihat ve Terakki Bir Çağın, Bir Kuşağın Bir Partinin Tarihi C., Cilt: III. İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
- 36. Türe, C. F. (2010), Hürriyet ve İtilaf Fırkası “İlk Muhalefet Odağı. T. Uzun (Ed.). İttihat ve Terakki’den Günümüze Siyasal Partiler İçinde (57-80). İstanbul: Orion Yayınları.
- 37. Türe, İ. (2010). İttihat ve Terakki Fırkası Osmanlı’da İlk Siyasal Parti. T. Uzun (Ed.). İttihat ve Terakki’den Günümüze Siyasal Partiler İçinde (31-56). İstanbul: Orion Yayınları.
- 38. Ünal, M. A. (2019). Devlet Baba Geleneği ve Hakimiyet-i Milliye. Türkiye Günlüğü Dergisi, Sayı: 38, s.5-16.
- 39. Yetiş M. (2012), Hegemonya. G. Atılgan, E.A. Aytekin (Haz.) Siyaset Bilimi Kavramlar, İdeolojiler Disiplinler Arası İlişkiler içinde (87-98). İstanbul: Yordam Kitap.
