Author :
Abstract
Anadolu coğrafyası tarihi süreç içerisinde farklı dönemlerde gerek yerli gerekse yabancı çok sayıda farklı seyyahların gezi güzergâhlarında yer almıştır. Bu seyyahlar gezdikleri dönemde Anadolu‟da gördükleri yerleri, şahit oldukları olayları, geçtikleri güzergâhları ve hatta yedikleri yemeklere kadar pek çok konuda günümüz araştırmacıları için geçmiş döneme ışık tutabilecek notlar tutmuşlardır. Seyyahların notları geçtikleri dönem Anadolu‟sunun idari, demografik, siyasi, dini yapısı yanında iklimi, bitki örtüsü, folklorü, mutfak kültürü hakkında kıymetli bilgiler ihtiva etmektedir. Anadolu‟yu gezen seyyahlardan birisi de İngiliz Lord Warkworth‟dur. Lord, birisi 1897 diğeri de 1899 olmak üzere farklı rotalarda iki defa Anadolu turu yapmıştır. Lord‟un 1897 yılındaki Anadolu seyahatinde tutmuş olduğu notlar 19. yüzyıl sonları Anadolu tarihi ve coğrafyası açısından önemli veriler içermektedir. Bu çalışmada bir yandan Warkworth‟un seyahat notları takip edilerek 19. yüzyıl sonlarında Anadolu‟nun belirli bir coğrafyasında da olsa tarihi bir kesitine ışık tutmak, diğer taraftan da Warkworth örneğinden hareketle seyyahların notlarının tarihi çalışmalara katkısını ortaya koymak amaçlanmıştır.
Keywords
Abstract
Anatolian geography has taken place in the travel routes of many different travelers, both domestic and foreign, at different periods in the historical process. These travelers kept notes on many subjects such as the places they saw in Anatolia, the events they witnessed, the routes they passed and even the food they ate, which could shed light on the past for today's researchers. The notes of the travelers contain valuable information about the administrative, demographic, political and religious structure of Anatolia, as well as its climate, flora, folklore and culinary culture. One of the travelers who visited Anatolia is the English Lord Warkworth. Lord made two tours of Anatolia on different routes, one in 1897 and the other in 1899. The notes that the Lord kept in her Anatolian trip in 1897 contain important data in terms of Anatolian history and geography at the end of the 19th century. İn this study, it is aimed to shed light on a historical section of Anatolia, albeit in a certain geography, in the late 19th century by following Warkworth's travel notes, on the one hand, and on the other hand, to reveal the contribution of travelers' notes to historical studies, based on Warkworth's example.
Keywords
- 1. Ağırakça, A. (2011). ‘’Tedmür’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, (XXXX): 264-265, İstanbul.
- 4. Akçora, E. (1984). Van ve Çevresinde Ermeni İsyanları (1896-1916). Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul.
- 5. Albayrak, K. (2007). “Nesturilik’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, (XXXIII): 15-17, İstanbul.
- 6. Armaoğlu, F. (2013). 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914). Timaş Yayınları: İstanbul.
- 7. Çerme, T. (2005). Misyonerler: Avrupa Uygarlığının Dünya Geneline Yönelen Taarruzu, Amerikalı Misyonerler ve Nesturiler. Kebikeç, (19): 55-64.
- 8. Dalyan, M. G. (2009). 19. Yüzyılda Nesturiler. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Isparta.
- 9. Eyice, S. (2000). “Ishak Paşa Sarayı’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (XXII): 542-544, İstanbul.
- 10. Fidan, A.- Kardaş, N.- Önen, S.- Gökdemir, S.- Erkıran, H.- Koç, H. ve Başbuğ, N. (1996). M.E.B. Örnekleriyle Türkçe Sözlük, I,II,III ve IV.Cilt, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
- 12. Genç, S.(2021). Amasya İli ve Yakın Çevresinin Tarihi Coğrafyası, Journal Of Social, Humanities and Administrative Sciences, (42): 1313-1333.
- 13. Karaca, A. (2010). ‘’Şakir Paşa’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (XXXVIII): 307-308, İstanbul.
- 14. Karpat, K. (1985). Ottoman Populatıon (1831-1914). Publıshed By University of Wisconsin Press. Ltd., Wisconsin.
- 15. Kıztanır, D. (2018). Ermeni Aşot Krallığı ve Bizans İle İlişkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- 17. Olbrys, M. (2016). Hatra. Güneş tanrıstı’nın şehri, Aktüel Arkeoloji Dergisi, Özel Sayı: 64-75.
- 18. Özmen, M. ve Kuruca, N. (2020). Pontus’ta Mitridat Krallığı. Social Sciences Studies Journal, 6(71): 4413-
- 20. Süme, M. (2008). XIX. Yüzyılda Orta Anadolu’da Bir Osmanlı Kazası Develi Kazası. Akademisyen Kitabevi, Ankara.
- 24. Tamur, E. D. (2012). 19. Yüzyılın İlk Yarısında Doğu Anadolu Asahel Grant ve Nasturi Misyonu. Toplumsal Tarih Dergisi, (226): 56-64.
- 25. Taner, M. T. ve Sevin, V. (1976). Van Bölgesinde Urartu Araştırmaları (I). Anadolu Araştırmaları Dergisi, (4): 274-284.
- 26. Taşgın, A. (2013). “Yezidiye’’, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (XXXXIII): 525-527.
- 27. Turan, O. (2020). Erzurum’un Yıllık Ticari Hacmine Dair Bir İngiliz Konsolosluk Raporu(18 Mart 1899). History Studies, 12(4): 2177-2197.
- 28. Tuzcu, A. (2013. İlk Çağlardan Cumhuriyete Seyahatnamelerde Amasya. Amasya Belediyesi Yayınları, Amasya.
- 29. Uçman, A. (2013). ″Ziya Paşa″, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (XXXXIV): 475-478, İstanbul.
- 30. Uludağ, S. (1998). “Adi b. Müsafir’’, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (I): 381, İstanbul.
- 32. Yılmaz, Ö. (2013). Osmanlı Şehir Tarihleri Açısından Yabancı Seyahatnamelerin Kaynak Değeri, Tarih İncelemeleri Dergisi, 28(2): 587-614.
