LİMANLARDAKİ İŞ KAZALARINDA İNSAN KAYNAKLI HATA NEDENLERİNİN AHP YÖNTEMİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ: KOCAELİ LİMAN BÖLGESİNDE BİR UYGULAMA
Author :
Abstract
Ulusal ve uluslararası ticaretin önemli aktörlerinden ve denizyolu taşımacılığının başlangıç ve bitiş noktası olan limanların, faaliyetlerinin aksamadan yürütülebilmesi için limanlardaki iş güvenliği uygulamalarının tam ve eksiksiz olması gerekir. Limanların oldukça riskli tesisler olduğu gerçeğinden yola çıkarak, limanlardaki iş kazalarının nedenleri ve bunları önlemeye yönelik olarak yürütülen iş güvenliği uygulamalarının oldukça önemli olduğu söylenebilir. Limanlardaki yükleme-boşaltma-taşıma operasyonları, gemi yanaşma ve kalkış manevraları, liman içi saha operasyonlarında, iş güvenliği ile ilgili tedbirler alınsa da söz konusu bu operasyonlar sırasında ciddi yaralanmalara, can ve mal kayıplarına neden olabilecek iş kazaları yaşanabilmektedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, limanlarda oluşan iş kazalarında, insan kaynaklı hata nedenlerinin önem düzeylerin belirlenmesi ve önceliklendirilmesidir. Bu amaca yönelik olarak Kocaeli Liman Bölgesinde faaliyet gösteren uluslararası bir limanın üst düzey yöneticinden elde edilen veriler, çok kriterli karar verme yöntemlerinden AHP yöntemiyle değerlendirmiştir. Araştırma bulguları, insan kaynaklı iş kazaları nedenlerinin öncelikli olarak; bilgisizlik, eğitim eksikliği, dikkat dağınıklığı, yorgunluk ve mesleki tükenmişlik gibi faktörlerden meydana geldiğini göstermektedir. Araştırma sonucunda, liman yöneticilerine ve iş güvenliği uzmanlarına, limanlarda iş kazalarını önlemek ve azaltmak için somut önerilerde bulunulmuştur.
Keywords
Abstract
Occupational safety practices at the ports must be complete so that the activities of the ports, which are important actors of national and international trade and the starting and ending point of maritime transport, can be carried out without interruption. Based on the fact that ports are very risky facilities, it can be said that the causes of occupational accidents in ports and the occupational safety practices carried out to prevent them are very important. Even if precautions are taken regarding loading-unloading-transport operations in ports, ship docking and departure maneuvers, in-port field operations, accidents that can cause serious injuries, loss of life and property may occur during these operations. In this context, the aim of the study is to determine the importance levels and prioritize the causes of human error in accidents at ports. For this purpose, the data obtained from the senior manager of an international port operating in the Kocaeli Port Region were evaluated with the AHP method in multi-criteria decision making methods. Research findings show that the causes of human-induced occupational accidents are primarily; ignorance, lack of education, distraction, fatigue, and professional burnout. As a result of the research, concrete suggestions were made to port managers and occupational safety experts to prevent and reduce occupational accidents in ports.
Keywords
- Acer, A., & İnci, H. (2020). ‘‘Personel Seçimi Sürecinin AHP Tabanlı MOORA Yöntemi ile Değerlendirilmesi:
- Acer, A., & İnci, H. (2020). ‘‘Personel Seçimi Sürecinin AHP Tabanlı MOORA Yöntemi ile Değerlendirilmesi:Liman Saha Operasyon Elemanı Seçimi Üzerine Bir Uygulama’’.Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 3691- Balık, P. İ. (2014). ‘‘Limanlar ve Liman Yeri Seçimi’’. Kent Akademisi, 7(2), 37-48.
- Ballıca, Y. (2020). Savunma Sanayi Projelerinin Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi KullanılarakÖnceliklendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Muhasebe-Finans Bilim Dal Yüksek Lisans Tezi.
- Demir, A. (2018). Tedbirsizlik ve Kader İnancının İş Kazalarına Etkisi. 3. Uluslararası İş Güvenliği ve Çalışan Sağlığı Kongresi. İstanbul.
- Doğusel, V. (2021). ‘‘Kocaeli Limanları Yük Talep Tahmini’’. Deniz Taşımacılığı ve Lojistiği Dergisi, 2021, 2(2), 82-90.
- Ece, J. (2008). Liman Kazalar ve Emniyet Önlemleri. https://www.denizhaber.com/liman-kazalari-ve-emniyet- onlemleri-makale,100247.html adresinden alındı.
- Güngör, İ., & İşler, D. (2005). ‘‘Analitik Hiyerarşi Yaklaşımı İle Otomobil Seçimi’’. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 1(2), 21-33.
- ILO. (1973). Dock Work Convention. Convention Concerning the Social Repercussions of New Methods of Cargo Handling in Docks. Geneva.
- ILO. (2017). ILO, Güvenilir İş Sağlığı ve Güvenliği Verilerinin Toplanması ve Kullanılmasının ÖneminiVurguluyor. ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü): https://www.ilo.org/ankara/news/WCMS_551794/lang-- tr/index.htm adresinden alındı.
- ILO. (2021). History of the ILO. Internationl Labour Organization: https://www.ilo.org/global/about-the- ilo/history/lang--en/index.htm adresinden alındı.
- ILO. (2015). 152 No'lu Liman İşlerinde Sağlık ve Güvenliğe İlişkin Sözleşme. Uluslararası Çalışma Örgütü:https://www.ilo.org/ankara/conventions-ratified-by-turkey/WCMS_377292/lang--tr/index.htm adresinden alındı.
- Jiang, J., Chew, E., Lee, L., & Sun, Z. (2012). DEA Based on Strongly Efficient and İnefficient Frontiers and its Application On Port Efficiency Measurement. OR Spectrum, 943969.
- Karadoğan, E. (2014). Liman İşçilerinin Sağlığı ve Güvenliği. Ankara: Liman-İş Sendikası Eğitim ve Kültür Yayınları.
- Kokangül, A., Polat, U., & Dağsuyu, C. (2017). ‘‘A New Approximation for Risk Assessment Using the AHP and Fine Kinney Methodologies’’. Safety Science, 91, 24-32.
- Kuruüzüm, A., & Atsan, N. (2001). ‘‘Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve İşletmecilik Alanındaki Uygulamaları’’. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 1(1) 83-105.
- Mollaoğlu, M., Bucak, U., & Demirel, H. (2019). ‘‘A Quantitative Analysis of the Factors That May Cause Occupational’’. Journal of ETA Maritime Science, 7(4), 294-303.
- Özaslan, B. Ö. (2006). Yeniden Yapılanma Sürecinde Liman İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi İşlevinin Organizasyonu ve Bir Örnek Olay. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tez.
- Rothblum, A. M. (2002). Human Error And Marine Safety. U.S. Coast Guard Research & Development Center.
- Saaty, R. (1987). ‘‘The Analytic Hierarchy Process—What it is and How it is Used’’. Mathematical Modelling, 9 (3– 5), 161-176.
- Saaty, T. L. (1990). ‘‘How to Make a Decision: The Analytic Hierarchy Process’’. European Journal of Operational Research, 48(1), 9-26.
- Saaty, T. L. (2008). ‘‘Decision Making with the Analytic Hierarchy Process’’. International Journal of Services Sciences, 83-98.
- Saaty T.L., & Özdemir, M. (2003). ‘‘Why the Magic Number Seven Plus or Minus Two’’. Mathematical and Computer Modelling, 233-244.
- T.C. Kalkınma Bakanlığı. (2018). On Birinci Kalkınma Planı (2013-2023) İş Sağlığı ve Güvenliği Çalışma Grubu Raporu. Ankara.
- Töz, A., & Köseoğlu, B. (2015). Denizcilikte İş Sağlığı ve İş Emniyeti: Limanlar Üzerine Genel Bir Değerlendirme. Sürdürülebilirlik ve İnovasyon. İzmir: II. Ulusal Liman Kongresi.
- TÜRKLİM. (2021). TÜRKLİM Kariyer Port Mesleki Yeterlilik ve Belgelendirme Merkezi: https://kport.turklim.org/kariyer-port adresinden alındı.
- Ünal, A., & Alkan, G. (2015). Liman İşletmleri İçin İş Sağlığı ve Güvenliği Düzenlemeleri ve Önemi. II. Ulusal Liman Kongresi. İzmir.
- Vladimir M Trbojevic, B. J. (2000). ‘‘Risk Based Methodology for Safety İmprovements in Ports’’. Journal of Hazardous Materials, 71 (1-3), 467-480.
- Yaralıoğlu, K. (2001). ‘‘Performans Değerlendirmede Analilitik Hiyerarşi Proses’’. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 16 (1), 129-142.
- Yavuz, H. (2017). Liman Sektöründe İş Güvenliği Analizi ve Uygulamaları: Risk Analizinde PRAT Tekniği,Bulanık Mantık ve AHP Yaklaşımı, Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı. Denizli.
- Yorulmaz, M., & Aksu, A. (2020). ‘‘Liman İşletmelerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulama Performans Boyutlarının AHP ile Değerlendirilmesi: Kocaeli Liman Bölgesi’. İşletme Bilimi Dergisi, 9(1), 1-24.
- Yorulmaz, M. (2020). Occupational Health and Safety Practices, Job Performance and Organizational TrustRelationship in Port Business: Case of Kocaeli Ports. Edt. Kalay, F. and Unvan Y.A. in Management and Finance Studies, Livre de Lyon: Lyon.
