YARATICI DÜŞÜNMEYE DAYALI TÜRKÇE DERSİNİN İLKOKUL DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN YARATICI OKUMA BECERİLERİNE YÖNELİK ALGILARINA ETKİSİ
Author :
DOI : 10.31569/ASRJOURNAL.374
Year-Number: 2021-Cilt 6 Sayı 32
Language : null
Konu :
Abstract
Bu çalışmanın amacı, yaratıcı düşünmeye dayalı Türkçe dersinin ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin yaratıcı okuma becerilerine yönelik algıları üzerine etkisini incelemektir. Araştırma, Kahramanmaraş ili merkez Onikişubat ilçesinde bulunan bir ilkokulun dördüncü sınıf öğrencileriyle yürütülmüştür. 15 öğrenci deney grubu, 14 öğrenci kontrol grubu olmak üzere toplam 29 öğrenci ile yürütülen ve dokuz hafta süren çalışmanın deney grubunda yaratıcı düşünmeye dayalı etkinlikler, kontrol grubunda ise mevcut öğretim programına dayalı etkinlikler kullanılmıştır. Öntest-sonteste dayalı yarı deneysel desenle yapılan araştırmanın verileri ‘Yaratıcı Okuma Sürecini Değerlendirme Ölçeği’ kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin analizinde SPSS 22 programı kullanılarak Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi, Mann Whitney U ve Kruskal Wallis H testleri yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, yaratıcı düşünmeye dayalı Türkçe dersinin öğrencilerin yaratıcı okuma becerilerine yönelik algılarını olumlu yönde etkilediğini, diğer taraftan öğrencilerin yaratıcı okuma becerilerine ilişkin algılarının cinsiyet, aile gelir düzeyi, anne ve baba eğitim durumları, günlük tutma durumu, kitap okuma sıklığı ve çalışma odasına sahip olma durumu değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılaşmadığını göstermektedir.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to examine the effect of creative thinking based Turkish course on creative reading skills of 4th grade students. The research was carried out with the 4th grade students of a primary school in the Oniki Şubat district of Kahramanmaraş province. The study was conducted with a total of 29 students, 15 students in the experimental group and 14 students in the control group during the period of 9 weeks. Creative thinking activities were used in the experimental group and the activities based on the current curriculum were used in the control group. The students were given pre-test before the application and post-test after the application. The data of the study conducted with the quasi experimental method based on prestest-posttest was obtained by using Creative Reading Process Assessment Scale. In the analysis of quantitative data, Wilcoxon Signed Ranks Test, Mann Whitney U and Kruskal Wallis H were done via SPSS 22. The results of the research show that creative thinking based Turkish course increases students’ perception of creative reading skills, but students' perception of creative reading skills don’t differ significantly due to some variables such as their gender, family income level, parents’ education status, the status of keeping a dairy, the frequency of reading book, and the availability of study room.
Keywords
- Aslan, A. E. (2016). Kavram boyutunda yaratıcılık. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(16),
- Aslan, A. E. (2016). Kavram boyutunda yaratıcılık. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(16), 15-21.
- Atasoy, B., Kadayıfçı, H., & Akkuş, H. (2007).Öğrenci çizimlerinden ve açıklamalarından yaratıcı düşüncelerinin ortaya konulması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(4), 679-700.
- Aytan, N. (2014a). Okuma çeşidi olarak yaratıcı okumaya genel bir bakış. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(5), 651-667.
- Aytan, N. (2014b). Türkçe derslerinde yaratıcı okuma uygulamaları. Doktora tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Üniversitesi Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı, Çanakkale.
- Aytan, N. (2016b). Yaratıcı okuma becerisiyle zenginleştirilmiş Türkçe derslerinin öğrencilerin yaratıcılıklarına etkisi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 17, 23-44.
- Barret, K. B. (2001). Using technology and creative reading activities to ıncrease pleasure reading amonghigh school students in resource classes. https://eric.ed.gov/?id=ED454507 adresinden 15.12.2019 tarihindeerişilmiştir.Benek, İ., & Kocakaya, S. (2012). İstasyonlarda öğrenme tekniğine yönelik öğrenci görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 2-18.
- Berkant, H. G., & Karabacak, K. (2018). Öğretim yöntem ve teknikleri. L. Hurioğlu, A. Efendioğlu (Ed), Öğretim İlke ve Yöntemleri (107-158). Ankara: Murat Yayınları.
- Bessis, P., & Jaqui, H. (1973). Yaratıcılık nedir? (çev. S. Gürbaşkan). İstanbul: İstanbul Reklam Yayınları.Bulduk, S. (1999). Yaratıcı düşünme ve eğitim. Psikoloji Çalışmaları/Studies in Psychology, 21, 75-82. Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Örnekleme yöntemleri. www.balıkesir.edu.tr adresinden 14.12.2019 tarihinde erişilmiştir.
- Çakmak, G. (2010). İlköğretim birinci kademe türkçe öğretim programının öğrencilerden yaratıcıdüşünmelerinde geliştirmeye etkisine yönelik öğretmen görüşleri (Tokat ili örneği). Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı, Elazığ.
- Çellek, T. (2003). Sanat ve bilim eğitiminde yaratıcılık. Pivolka, 2(8), 4-11.
- Çellek, T. (2019). Yaratıcılık ve öğrenme. www.tulaycellek.com adresinden 06.11.2019 tarihinde erişilmiştir.Çoşkun, H. (2005). Iraksak düşünme kategori yapısının bireysel beyin fırtınasında düşünce üretimine etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(10), 67-85.
- Çotuksöken, Y. (2006). Okuma etkinliği ve yazınsal metinler bağlamında yaşatıcı-yaratıcı okuma yöntemi.S. Sever (Ed.), Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (s.751-761). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
- Demir, R., Öztürk, N. & Dökme, İ. (2012). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersine yönelikmotivasyonlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 1-21.
- El-Hayek, H. (2016). The effect of an instructional programme based on the strategies of brain- storming andvocabulary lists in improving the creative reading skills among the tenth grade female students. Deanship of Academic Research. University of Jordan.
- Eriksson, J. (2013). “The clash of civilizations” and its unexpected liberalism. http://www.e-ir.info adresinden 03.10.2021 tarihinde erişilmiştir.
- Ersükmen, E. (2010). İlköğretim fen ve teknoloji ders öğretmenlerinin yaratıcılık kavramına ilişkin görüşleri.Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Ana Bilim Dalı Fen Bilgisi Öğretmenliği Programı, İzmir.
- Fisher, R. (2005). Teaching children to learn. Cheltenham: Nelson Thornes Ltd.
- Gardner, H. (1988). Creativity: an interdisciplinary perspective. Creativity Research Journal, 1(1), 8-26.
- Gertenhaus, A. R. (2000). Yaratıcı düşünme ve müzeler (çev. R. Mergenci ve B. Onur). Ankara: Ankara Üniversitesi Basım Evi.
- Göçer, A. (2007). Türkçe ve sınıf öğretmenleriyle öğretmen adayları için Türkçe öğretimi. Niğde: Öncü Kitap.
- Guilford, J. P. (1950). Creativity. Amerikan Psycholojist, 5(9), 444-454.
- Guilford, J. P. (1966). Measurement and creativity. Theory into Practice, 5(4), 185-189.
- Güngör, A., & Ün Açıkgöz, K. (2005). İşbirlikli öğrenme ve geleneksel öğretimin okuduğunu anlama üzerinde etkileri ve cinsiyet ile ilişkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 43, 354-378.
- Hennessey, A. B., & Amabile, T. M. (2010). Creativity. Annual Review of Psychology, 61, 568-598.
- Haris, R. (1998). Introduction to creative thinking. www.virtualsalt.com/crebook1.htm adresinden 15.12.2019 tarihinde erişilmiştir.
- Hızır, B. (2014). İlköğretimde yaratıcı okumanın yaratıcı düşünme becerisine etkisi. Yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Kocaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı, Muğla.
- Hızır, B. (2018). Öğretmenler ve ebeveynler için yaratıcı okuma yaratıcı yazma. İstanbul: Kutlu Yayınevi.
- Kapar Kuvanç, E.B. (2008). Yaratıcı yazma tekniklerinin öğrencilerin Türkçe dersine ilişki tutumlarına veTürkçe dersindeki başarılarına etkisi. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Karadayı, Ş. İ. (2018). Okul öncesi dönemde yaratıcılık eğitiminin yaratıcılık performansı, yönetici zihinselişlevler ve duygu düzenleme becerilerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Ana Bilim Dalı, İzmir.
- Karataş Öztürk, S. (2007). Yaratıcı düşünmeye dayalı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin yaratıcı düşünmeve problem çözme becerilerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Fen Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalı, Eskişehir.
- Karateke, E. (2006). Yaratıcı dramanın ilköğretim 2. kademede 6. sınıf öğrencilerinin yazılı anlatımbecerilerine olan etkisi. Yüksek lisans tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı, Hatay.
- Kasap, D. (2019). Yaratıcı okuma ve yaratıcı yazma çalışmalarının yaratıcı yazma okuduğunu anlamayazma ve yaratıcı yazma erişisine etkisi. Doktora tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Ana Bilim Dalı Sınıf Öğretmenliği Bilim Dalı, Denizli.
- Kasap, D., & Susar Kırmızı, F. (2017). Yaratıcı okuma sürecini değerlendirme ölçeği: geçerlik güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 166-175.
- Kocabey, İ. (2019). İlkokul 4.sınıf öğrencilerinin yaratıcılık ve akademik başarı düzeylerinin incelenmesi.Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Adana.
- Labuda, M. (1974). Creative reading for gifted learners: a design for excellence. https://eric.ed.gov/?id=ED094357 adresinden 26.12.2019 tarihinde erişilmiştir.
- MEB (2006). Türkçe öğretim programı. MEB: Ankara.
- MEB (2017). Türkçe öğretim programı. MEB: Ankara.
- Morris, W. (2006). Creativity and its place in education. from www.creativejeffrey.com. adresinden 25.12.2019 tarihinde erişilmiştir.
- OECD (2015). PISA results of focus. https://www.oecd.org/pisa/pisa-2015-results-infocus.pdf adresindenÖzdemir Erem, H., N. (2015). Yaratıcı düşünme tekniklerinin 5. sınıf öğrencilerinin görsel okuma ve görselsunu becerilerine etkileri. Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı, Erzurum.
- Özmusul, M. (2012). Öğretmen eğitiminde yaratıcılık ve inovasyon. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 731- PISA (2015). PISA 2015 Ulusal Raporu. Ankara.
- Rıza, E. T. (2000). Çocuklarda ve yetişkinlerde yaratıcılık nasıl uyarılır. Yaşadıkça Eğitim, 68, 5-12.
- Russel, D., Banks, M., Calvey, D., & Owen, J. (2002). Where the art is: defining and managing creativity in new media smes. Creativity-and-Innovation-Management, 11(4), 255-264.
- Smith, E. H. (1965). Developing creative reading. Journal of Reading, 8(4), 278-282.
- Sönmez, V. (2015). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Sternberg, R. J., & Lubart, T. I. (1996). Investing in Creativity. Amerikan Psychologist, 51(7), 677-688.
- Sternberg, R. J., & Lubart, T. I. (1999). The concept of creativity: prospects and paradigms. In R. I. Sternberg (Eds.), Handbook of creativeivity (3-15). Cambridge University Press.
- TDK (Türk Dil Kurumu) (2019). Büyük Türkçe sözlük. www.tdk.gov.tr adresinden 12.10.2019 tarihindeTemel, S. & Katrancı, M. (2019). İlkokul öğrencilerinin yazılı anlatım becerileri, yazmaya yönelik tutumları ve yazma kaygıları arasındaki ilişki. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7 (17), 322-356.
- Temizkan, M. (2010). Türkçe öğretiminde yaratıcı yazma becerilerinin geliştirilmesi. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 27, 621-643.
- Torrence, E. P. (1963). Education and the creative potential. Minneapolis: University of Minnesota Press.
- Türkel, A., & Ünlücömert, N. (2013). Öğretici metinlere yönelik yaratıcı okuma uygulaması örneği ve sürece ilişkin öğrenci görüşleri. Turkish Studies, 8(12), 1345- 1358.
- Üstündağ, T. (2014). Yaratıcılığa yolculuk. Ankara: Pegem Akademi.Wallas, G. (1926). The art of thought. London: Butler and Tunner Ltd.
- Wang, A. Y. (2012). Exploring the relationship of creative thinking to reading and writing. Thinking Skills and Creativity, 7, 38-47.
- Ward, T. B. (2007). The multiple roles of educators in children’s creativity. creativity: a handbook for teachers. World Scientific Publishing Co. Pte. Ltd.
- Witty, P. A. (1974). Rationale for fostering creative reading in the gifted and the creative. Creative reading for gifted learners: A design for excellence, 8-24.
- Yazçayır, N. (2015). Düşünme temelli öğrenme modelleri. Y. Budak (Ed.), Öğretim İlke ve Yöntemleri (191- 254). Ankara: Pegem Akademi.
- Yiğit, B. & Kaçire, İ. (2015). Ortaokul öğrencilerinin ders çalışma alışkanlıklarının incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(31), 309-319.
- Yıldırım, A. (2007). Okulöncesi eğitimde Türkçe etkinliklerinde uygulanan öykü tamamlama tekniğininçocukların problem çözme becerisine etkisi konusunda öğretmen görüşleri. Yüksek lisans tezi, AnadoluÜniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Ana Bilim Dalı Okul Öncesi Öğretmenliği Programı, Eskişehir.
- Yıldırım, E. (2007). Bilgi çağında yaratıcılığın ve yaratıcılığı yönetmenin önemi. Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. Dergisi, 12(9), 109-120.
- Yıldırım, H., & Şimşek, A. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.Yılmaz, N. (2009). Yaratıcı drama destekli yaratıcı okuma programı. Yaratıcı Drama Dergisi, 4(7), 93-116.
- Yurdakal, İ. H. (2018). Yaratıcı okuma çalışmalarının ilkokul 4. sınıfta okuma ve yaratıcı düşünmebecerilerini geliştirmeye etkisi. Doktora tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Ana Bilim Dalı Sınıf Eğitimi Bilim Dalı, Pamukkale.
- Yurdakal, İ., H. & Susar Kırmızı, F. (2017). Yaratıcı okumaya yönelik algı ölçeği: güvenirlik ve geçerlik çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiya+t Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 6(3), 1726-1742.
- Yüksel, T. (2016). Ortaokul 5. sınıf Türkçe derslerinde uygulanan yaratıcı yazma etkinliklerinin öğrencilerinyazmaya yönelik tutumlarına ve sözel yaratıcılıklarına etkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
- Göçmen kuş ve valiz görselleri ile dikkatini yoğunlaştırır ve metnin başlığını tahmin etmeye çalışır. Metinparçalar halinde öğretmen tarafından okunur. Öğrenciler sonraki kısmı tahmin etmeye çalışır, yönergelerdoğrultusunda ıraksak sorulara yanıtlar verir. Beyin fırtınası tekniği ile her öğrenciden alınan yanıt tahtaya yazılır. Akıcı ve esnek düşünme sonucunda özgün fikirler elde edilir (Gertenhaus, 2010).
- Çeşitli minyatür örneklerini içeren görseller ile dikkatini yoğunlaştırır. Görsellerin ne olduğunu ve metninbaşlığını tahmin etmeye çalışır. Metin parçalar halinde öğretmen tarafından okunur. Öğrenciler sonraki kısmıtahmin etmeye çalışır, yönergeler doğrultusunda ıraksak sorulara yanıtlar verir. Beyin fırtınası tekniği ile heröğrenciden alınan yanıt tahtaya yazılır. Akıcı ve esnek düşünme sonucunda özgün fikirler elde edilir (Gertenhaus, 2010)
- Bilmedikleri bir dilde ses kaydı dinler ve dikkatini yoğunlaştırır. Ne olduğunu anlamaya çalışır. Nedenanlamadığını ifade eder. Metin parçalar halinde öğretmen tarafından okunur. Öğrenciler sonraki kısmı tahminetmeye çalışır, yönergeler doğrultusunda ıraksak sorulara yanıtlar verir. İletişim kurma üzerine düşünür. Beyinfırtınası tekniği ile her öğrenciden alınan yanıt tahtaya yazılır. Akıcı ve esnek düşünme sonucunda özgün fikirler elde edilir (Gertenhaus, 2010).
