Author :
Abstract
Yorum, hangi açıdan tanımlanırsa tanımlansın insan ürünüdür. İnsan ise etkiye açık bir varlıktır. Hiçbir insan gerçekliğin tamamına nüfuz edemez. İslam yorum geleneğinde yorumlayıcının da bunun farkında olduğu söylenebilir. Nitekim tefsir çalışmalarında yorumların sonunda Allah buradaki muradını en iyi bilendir şeklinde ifade konulur, yapılan tefsirin müfessirin görüşü olduğu vurgulanırdı. Her şeyin mutlak bilgisine hâkim olan Allah’tır ve insan bu bilginin belli bir bölümüne nüfuz edebilir. Bu açıdan bir âlimin içtihadını mutlaklaştırarak, onun yaptığı yorumu zemin ve zaman üstünde görmek doğru bir yaklaşım değildir. İslam içtihad geleneğinde ulemanın bunun farkında olduğu görülmektedir. Nitekim İslam içtihad geleneği dinamizmini korumuş, dini kaynakları yorumlama faaliyeti süreklilik içinde devam etmiştir. İcmâ, bu durum belirgin bir göstergesidir. Ulemanın herhangi bir konu üzerindeki ittifakı olan icmâ, kişisel yorumlarda meydana gelebilecek zaafları engellemeye dönüktür. Zira icmâ kişisel yorumun üzerindedir. Yorum çeşitliliğinin olduğu günümüz şartlarında icmânın mantığı ve imkânı üzerinde konuşmak önemlidir. Modern zamanlarda icmâya olan ihtiyacı ve bunun imkânını analiz eden bu çalışma, betimsel bir yorum denemesidir. Modern zamanların bir taraftan icmâyı zaruri hale getirdiği, öte yandan imkânsız hale getirdiği tezini işleyen makalede birey, yorum ve icmâ arasındaki diyalojik ilişki irdelenmektedir.
Keywords
Abstract
Interpretation, regardless how it is defined, is human product. And human beings are open to influence. Nobody can penetrate the whole reality. It can be said that the interpreter is aware of this in Islamic interpretation’s tradition. Thus, at the end of the tafsīr, in tafsīr studies, it was stated as Allah knows best his will and it was emphasized that the tafsīr was the interpreter’s opinion. It is God who has absolute knowledge of everything and man can penetrate a certain part of it. Thereby, it is not a correct approach to make scholar's ijtihad absolute and to see her interpretation on the ground and on time. In tradition of Islamic ijtihad, it is seen that the ulama is aware of this. Therefore, the tradition of Islamic ijtihad preserved its dynamism and the activity of interpreting religious sources continued as well. So ıjmā is a clear indicator of it. The ıjmā, which is the alliance of the scholars on any subject, is aimed at preventing the weaknesses that may occur in personal comments. Because ıjmā is above personal interpretation. It is important to talk about the logic and possibility of ıjmā in today's conditions where there is a variety of interpretations. This study, which analyzes the need for and possibility of ıjmā in modern times, is an attempt at descriptive interpretation. In the article, which deals with the thesis that modern times have made consensus mandatory but also made it impossible, the dialogic relationship between individual, interpretation and ıjmā is examined.
Keywords
- Aktay, Y. (2008). Reform, İctihad ve Tecdid Bağlamında İslam ve Hayat. Milel ve Nihal, 5(2), 75-86.
- Aktay, Y. (2008). Reform, İctihad ve Tecdid Bağlamında İslam ve Hayat. Milel ve Nihal, 5(2), 75-86.
- Alvani, T. C. (2006). Fıkıhta Kriz ve İçtihat Metodolojisi (M. Gürkan, Çev.). İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi.
- Apaydın, H. Y. (2000). İctihad. İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (C. 21, ss. 432-445). Diyanet Vakfı Yayınları.
- Arslan, A. (2017). Modernlik Üzerine Söyleş. Bilge Adamlar: Düşünce, Kültür ve Edebiyat Dergisi, 16, 16- 20.
- Aybakan, B. (2003). Fıkıh İlminin Oluşum Sürecinde İcmâ: C. 183 s. (Sy 392). İz Yayınları. Aydın, A. A. (1972). Dini Delillerde İcmâ. Diyanet İlmi Dergi, 11(3), 146-151.
- Baudrillard, J. (2018). Tüketim Toplumu (N. Tutal & F. Keskin, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Berger, P. L., & Zijderveld, A. C. (2018). Şüpheye Övgü: Fanatikleşmeden İnançlarımızı Nasıl İfade Edebiliriz? (K. Canatan, R. Bal, & H. Yar, Çev.; 1. bs). Açılım Kitap.
- Berger, P., & Luckmann, T. (2008). Gerçekliğin Sosyal İnşası (Bir Bilgi Sosyolojisi İncelemesi), (V. S. Öğütle, Çev.). Paradigma Yayınları.
- Bourdieu, P. (2017). Ayrım: Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi (D. F. Şannan & A. G. Berkkurt, Çev.). Heretik Yayınları.
- Buharî, E. A. M. b. İ. b. İ. (1981). El-Câmi’u’s -Sahîh. Çağrı Yayınları.
- Bulut, E. (2018). Kelâm İlminde İcmâ Delili. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
- Castells, M. (2005). Enformasyon Çağı Ekonomi, Toplum ve Kültür: Ağ Toplumunun Yükselişi (E. Kılıç, Çev.). İstanbul Aydın Üniversitesi Yayınları.
- Corm, G. (2018). 21. Yüzyılda Din Sorunu (Ş. Sönmez, Çev.). İletişim Yayınları.
- Çelı̇k, C. (2017). Sekülerleşmenin Kuramsal Sosyolojik Serüveni. Journal of Islamic Research, 3(28), 209- 223.
- Çelik, M. (2004). Bilgi ve Hikmet: Enformasyon Toplumunun Belleği. Kaknüs Y.
- Dinde Reformcular: 1. Dindereform’cuların Kötü Kasıtları. İslam’da Teceddüd, İctihad Usulleri 3. Müslüman Milletler Arası İslam Şurası: C. 56 s. (1959). Sebilürreşad Neşriyatı.
- Dönmez, İ. K. (2000). İcmâ. İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (C. 21, ss. 417-431). Diyanet Vakfı Yayınları.
- Eraslan, Ş. (2011). Klasik İcmâ Teorisine Modern Yaklaşımlar. Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
- Erbaş, A. (2002). Dinler Tarihi Araştırmaları—III Sempozyum. Protestan Reformu ve Martin Luther, 197-Fayda, M. (2013). Zimmî. İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (C. 44, ss. 434-438). Diyanet Foucault, M. (2003). İktidarın Gözü (I. Ergüden, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Giddens, A. (1998). Modernliğin Sonuçları (E. Kuşdili, Çev.; 2. bs). Ayrıntı Yayınları.
- Habertürk TV. (2017). Habertürk Özel—20 Temmuz 2017 (Hadislerin İslam’daki Yeri). https://www.youtube.com/watch?v=B1Xo6NGeQHY
- Hallaq, W. B. (2020a). İctihat Kapısı Kapandı Mı. İçinde N. Kızılkaya (Ed.), & K. Yelek & E. Eryılmaz (Çev.), İslâm Hukukuna Entelektüel Bakış. Pınar Yayınları.
- Hallaq, W. B. (2020b). Sünni Hukuk Düşüncesinde Tümevarımsal Destekleme, Zanilik ve Katilik. İçinde N. Kızılkaya (Ed.), & M. Kılıç (Çev.), Hukukun Ahlaki Boyutu (1. bs, ss. 137-168). Pınar Yayınları.
- Hallaq, W. B. (2020c). Tarihi Gelişim Sürecinde Sunni Hukuk Teorisinde İfta ve İctihat. İçinde N. Kızılkaya (Ed.), & Ş. S. Has (Çev.), İslâm Hukukuna Entelektüel Bakış (1. bs, ss. 99-116). Pınar Yayınları.
- Heidegger, M. (2006). Varlık ve Zaman (K. H. Ökten, Çev.). Agora Kitaplığı.
- Hekman, S. (1999). Bilgi Sosyolojisi ve Hermeneutik: Mannheim, Gadamer, Foucault ve Derrida. (H. Arslan & B. Balkız, Çev.). Paradigma Yayınları.
- Horkheimer, M. (1994). Akıl Tutulması (O. Koçak, Çev.). Metis Yayınları.
- İpşirli, M. (2010). Şeyhülislâm. İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (C. 39, ss. 91-96). Diyanet İzmirli, İ. H. (2008). İcmâ, Kıyas ve İstihsanın Esasları,. Hikmet Yurdu, 1(1), 149-160.
- Kaydu, E. (1977). Osmanlı Devletinde Şeyhülislamlık Müessesesinin Ortaya Çıkışı. Atatürk Üniversitesi İslami İlimler Dergisi, 2, 201-209.
- Keleş, E. (1994). İslâm Hukukunun Kaynağı Olarak İcma. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
- Köksal, A. C. (2016). Fıkıh ve Siyaset (1. bs). Klasik Yayınları.
- Köksal, A. C., & Dönmez, İ. K. (2012). Usûl-i Fıkıh. İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (C. 42, ss. 201-202). Diyanet Vakfı Yayınları.
- Lyotard, J. F. (1990). Postmodern Durum, Postmodernizm (A. Çiğdem, Çev.). Ara Yayınları. Maalouf, A. (2018). Ölümcül Kimlikler (A. Bora, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
- Mairet, G. (2020). Egemenlik İlkesi: Modern İktidarın Tarihi ve Temelleri (M. Erşen, Çev.; 1. bs). Açılım Kitap.
- Makdisi, G. (2004). Orta Çağ’da Yüksek Öğretim İslam Dünyası ve Hıristiyan Batı. Gelenek Yayınları.
- Mckıbben, B. (2006). Yeter! Genetik Mühendisliği ve İnsan Doğasının Sonu (F. Çolak, Çev.). Pınar Yayınları.
- Mertoğlu, M. S. (2010). “Doğrudan Doğruya Kur’an’dan Alıp İlhamı”: Kur’an’a Dönüş’ten Kur’an İslamı’na. Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, 15(28), 69-113.
- Olgun, H. (2012). Hıristiyanlık ve Sekülerleşme İlişkisi ya da Seküler Dindarlığın Teolojisi. İnsan ve Toplum Dergisi, 2(4), 135-156.
- Palmer, R. E. (2002). Hermenötik. (İ. Görener, Çev.; Sy 34). Anka Yayınları.
- Shayegan, D. (2010). Yaralı Bilinç: Geleneksel Toplumlarda Kültürel Şizofreni. Metis Y.
- Slattery, M. (2007). Sosyolojide Temel Fikirler (Ü. Tatılcan & G. Demiriz, Çev.). Sentez Yayınları. Taylor, C. (2007). Seküler Çağ (D. Körpe, Çev.). İş Bankası Yayınları.
- Wael B. Hallaq. (2020). Bir Osmanlı Reform Öncüsü: Örf ve Hukuki Değişim Üzerine İbn Abidin. İçinde N.Kızılkaya (Ed.), & Ö. F. Ocakoğlu (Çev.), İslâm Hukukuna Entelektüel Bakış (ss. 177-212). Pınar Yayınları. Weber, M. (2012). Din Sosyolojisi (L. Boyacı, Çev.). Yarın Yayınları.
- Yavuz, Y. V. (2004). İcmâ’ın Hakikati ve İslâm Teşri’indeki Önemi. İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, 3, 85-112.
