ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL MUHALEFET DAVRANIŞLARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ: ADIYAMAN İLİ ÖRNEĞİ
Author :
Abstract
Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin muhalefet davranışlarının çeşitli değişkenler -cinsiyet, medeni durum, sendika üyelik durumu, eğitim durumu, çalışma süresi- açısından incelenmesidir. Araştırma, Adıyaman İli Millî Eğitim Bakanlığına bağlı ortaöğretim kurumlarında görevli 350 öğretmenle gerçekleştirilmiştir. Veriler; yatay muhalefet, dikey muhalefet ve yer değiştirmiş muhalefet boyutları olmak üzere 10 ifadeden oluşan örgütsel muhalefet ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın amacına uygun olarak tanımlayıcı istatistikler, parametrik testlerden bağımsız örneklem t-testi ve varyans analizinden yararlanılmıştır. Analiz sonuçları, ortalama fark testlerinin uygulandığı değişkenler arasında yerinden edilmiş muhalif davranışların, hemen hemen tüm ortalama farklılık testlerinde öğretmenlerin hem dikey hem de yatay muhalefet davranışlarının ortalama farklılıklarından daha yüksek olduğunu göstermiştir. Ayrıca cinsiyete göre erkeklerin yatay ve dikey; sendika üyeliği durumuna göre sendika üyeliği olanların yatay; çalışma süresine göre ise 3-5 yıl deneyimlilerin 15 ve üzeri yıl deneyimleri olanlara göre daha yüksek düzeyde muhalefet davranışlarının olduğu ortaya çıkmıştır. Sonuçlar, araştırmanın gerçekleştirildiği ilde öğretmenlerin muhalefet davranışlarının örgüte fayda sağlayabilecek düzeyde olmadığını göstermiştir. Bu durum, öğretmenlerin muhalefet davranışlarına yönelik tolerasyon düzeyinin düşük olmasıyla açıklanabilir.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to examine teacher’s dissent behavior in terms of various variables - gender, marital status, union membership status, educational status, and working time. The research was carried out with 350 teachers working in secondary education institutions affiliated to the Ministry of National Education in Adıyaman Province. Using an organizational dissent scale consisting of 10 statements: horizontal dissent, vertical dissent, and displaced dissent dimensions the data was collected. Descriptive statistics, parametric tests, independent samples t-test and variance analysis were used in accordance with the purpose of the study. The analysis results demonstrated that displaced dissent behaviors among the variables which mean difference tests were applied were higher than the mean differences of both vertical and horizontal dissent behaviors of teachers in almost all the mean differences tests. In addition, according to gender, men horizontally and vertically; according to union membership status, those who are union members are horizontal; according to the duration of the study, it was found that those with 3-5 years of experience had higher levels of dissent than those with 15 years and more. The results showed that the dissent behavior of the teachers in the province where the study was conducted was not at a level that could benefit to the organization. This situation can be explained by the low tolerance level of teachers towards dissent behavior.
Keywords
- Ağalday, B., (2013) İlköğretim Okullarında Görevli Öğretmenlerin Örgütsel Muhalefete İlişkin Görüşleri.
- Ağalday, B., (2013) İlköğretim Okullarında Görevli Öğretmenlerin Örgütsel Muhalefete İlişkin Görüşleri.(Yayımlanmamış yükseklisans tezi), Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır (Türkiye).
- Akada, T. (2015) Örgütsel Muhalefete İlişkin Öğretmen Görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir (Türkiye).
- Alga, E., ve Eroğlu, Ş. G. (2018). Çalışanların örgütsel muhalefete ilişkin algılamalarının demografikdeğişkenler açısından incelenmesine yönelik bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(24), 129-157.
- Ardoğan, R. (2004). Teorik temeller ve tarihsel gerilimler arasında islam kültüründe siyasal muhalefet. Cumhuriyet Üniversitesi. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8 (2), 171-189.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Erkan Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (17.Baskı). Ankara, Pegem Akademi Yayınları.
- Dağlı, A. (2015). Örgütsel muhalefet ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 198-218.
- Graham, J. W. (1986), “Principled Organizational Dissent: A Theoretical Essay”, Research in Organizational Behavior, Greenwich ed. B.M. Staw & L.L. Cummings, CT: JAI Press.
- Graziano, A. M., ve Raulin, M. L. (2012). Research methods: A process of inquiry (8. Baskı). Boston, MA: Pearson.
- İzgüden, D., (2017) Hastane Çalışanlarında İletişim Doyumunun Örgütsel Muhalefet Davranışları ÜzerineEtkisi, (Yayımlanmamış doktora tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta (Türkiye).
- Kassing, J. W. (1997) Development and Validation of The Organizational Dissent Scale. (Yayımlanmamış doktora tezi), Kent State University, Ohio (U.S.A).
- Kassing, J. W. (2012), “Dissent in Organizations”, Introduction To Communication Studies: Translating Scholarship Into Meaningful Practice, ed. A. K. Goodboy ve K. Shultz, IA: Kendall Hunt, Dubuque.
- Kassing, J. W. ve Avtgis, T. A., “Examining The Relationship Between Organizational Dissent and Aggressive Communication”. Management Communication Quarterly, 1999/13, (1), ss. 100-115.
- Kassing, J. W., “Consider This: A Comparison Of Factors Contributing To Expressions Of Employee Dissent”, Communication Quarterly, 2008, (56), ss. 342-355.
- Kassing, J. W., “Development and Validation Of The Organizational Dissent Scale”, Management Communication Quarterly, 1998/12, (2), ss. 183-229.
- Kassing, J. W., “Speaking Up: Identifying Employees’ Upward Dissent Strategies”, Management Communication Quarterly, 2002, (16), ss. 187-209.
- Kassing, J. W., Armstrong, T. A., “Someone’s Going to Hear About This: Examining the AssociationBetween Dissent-Triggering Events and Employee’s Dissent Expressions”, Management Communication Quarterly, 2002, (16) ss. 39-65.
- Kassing, J. W., DiCioccio, R. L., “Testing a Workplace Experience Explanation of Displaced Dissent”, Communication Reports, 2004, (17), ss. 111- 120.
- Kassing, J. W., ve Kava, W. (2013). Assessing disagreement expressed to management: development of the upward dissent scale. Commun. Res. Rep. 30, 46–56.
- Kavak, O., ve Kaygın, E. (2018). Örgütsel adalet algısının örgütsel muhalefet davranışı üzerindeki etkisi. Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 33.
- Nunnally, J. C. (1978). Psychometric Theory. McGraw-Hill Book Company, pp. 86-113, 190-255.
- Oral, L. ve Köse, S. (2017). Örgütsel demokrasi ve örgütsel muhalefet ilişkisi: Beyaz yakalılar üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(1), 117-132.
- Oral-Ataç, L. (2015). Örgütsel demokrasi ve örgütsel muhalefet ilişkisi: Beyaz yakalılar üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış doktora tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
- Özdemir, M. (2010). Ankara İli Kamu Genel Liselerinde Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerin Örgütsel Muhalefete İlişkin Görüşleri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi: Ankara.
- Özdemir, M. (2013). Genel Liselerde Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Muhalefete İlişkin Görüşleri (Ankara İli Örneği). Eğitim ve Bilim, 38 (168), 113-128.
- Özdemir, M. (2013). Genel liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel muhalefete ilişkin görüşleri (Ankara ili örneği). Eğitim ve Bilim, 38(168).
- Özdemir, M., (2010) Ankara İli Kamu Genel Liselerinde Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerin ÖrgütselMuhalefete İlişkin Görüşleri, (Yayımlanmamış doktora tezi), Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara (Türkiye).
- Payne, H. J., “The Role Of Organization-Based Self-Esteem In Employee Dissent Expression”, Communication Research Reports, 2007, 24, (3) ss. 235-240.
- Sadykova, G., Tutar, H. (2014). Örgütsel Demokrasi ve Örgütsel Muhalefet Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme. İşletme Bilimi Dergisi, 2(1), 1- 16.
- Stanley, J.D. (1981). Dissent in Organizations. Academy of Management Review, 6(1), 13- 19.
- Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. (6. Baskı) Pearson, Boston.
- Teski, A. Okul yöneticilerinin liderlik tarzları ile öğretmenlerin örgütsel muhalefet algıları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak. 2017.
- Uçar, A., (2016) Yöneticilerin Kayırmacı Davranışlarının, Örgütsel Muhalefet Üzerindeki Etkisi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Siirt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siirt (Türkiye).
- Uğurlu, E. Öğretmenlerin politik yetileri ile örgütsel muhalefet düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak. 2017
- Yaşa, R. (2018). Liselerde görev yapan öğretmenlerin görüşlerine göre örgütsel özdeşleşme ile örgütselmuhalefet arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Yazıcıoğlu, E., Erdoğan, S. 2004. SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. (1. Baskı). Detay Anatolia Akademik Yayıncılık: Ankara.
- Yıldız, K. (2013). Örgütsel Bağlılık İle Örgütsel Sinizm Ve Örgütsel Muhalefet Arasındaki İlişki. Turkish Studies (Elektronik), 8(6), 853-879.
- Yılmaz, T. (2019). İlköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel muhalefete ilişkin görüşleri: Hakkari İli örneği (Master's thesis, Sakarya Üniversitesi).,
- Zaini, R., Saeed, K., Elmes, M., vd., …, (2014). Dynastic Cycle: A Resource Allocation Theme For Addressing Dissent In Universities.
