Resmi ve Özel Ortaöğretim Kurumlarında Yöneticiler Tarafından Yapılan Mobbing Uygulamalarının Eğitimdeki Verimliliğe Etkisine İlişkin Öğretmen Görüşleri
Author :
Abstract
Bu çalışmada, resmi ve özel ortaöğretim kurumlarında yöneticiler tarafından uygulanan mobbing davranışlarının eğitimdeki verimliliğe etkisi öğretmen görüşleri doğrultusunda incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi ve olgu bilim (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Çalışma grubunu, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Samsun ilinde görevli 13 öğretmen oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak, uzman görüşü alınarak hazırlanmış ve 6 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşme formundan elde edilen veriler, içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırma bulgularına göre, mobbing kavramı farklı biçimlerde ele alınsa da esasında çalışanların hem iş hem de özel yaşamlarını olumsuz etkileyen ciddi bir sorundur. Çalışma hayatının hemen her alanında etkisini gösteren mobbing, eğitim kurumlarında da varlığını hissettirmekte ve eğitimde verimliliği düşüren temel problemlerden biri haline gelmektedir. Katılımcı öğretmenler, mobbing kavramını “baskı, aşağılama, zorlama, yıldırma, ayrımcılık ve keyfi davranma” gibi olgularla ilişkilendirmiştir. Öğretmenlerin aşırı iş yükü altında bırakılmaları, ders programlarının adaletsiz biçimde düzenlenmesi, başarı ödüllendirmelerinde haksızlık yaşanması, izin süreçlerinde psikolojik baskıya maruz kalınması ve usulsüz görevlendirmelerin yapılması mobbing davranışları arasında öne çıkmıştır. Bu davranışların ortaya çıkmasında ise cinsiyet, yaş, kıdem, medeni durum, kültürel baskı, branş farklılığı, sosyal ilişkiler, dünya görüşü, şahsi çıkarlar, liyakat eksikliği, sendikal farklılıklar ve başarı gibi etmenlerin etkili olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonucunda, mobbingin önlenebilmesi için yönetici seçme ve değerlendirme kriterlerinin yeniden düzenlenmesi, caydırıcı yaptırımların uygulanması, idareci atamalarında liyakatin esas alınması, öğretmenlerin yasal hakları konusunda bilinçlendirilmesi, farklılıklara saygılı ve empati becerisi yüksek yöneticilerin görevlendirilmesi gibi öneriler geliştirilmiştir.
Keywords
Abstract
This study examines the impact of mobbing behaviors carried out by administrators in public and private secondary education institutions on educational efficiency, based on teachers’ opinions. A qualitative research method and a phenomenological (case study) design were employed in the study. The study group consists of 13 teachers working in Samsun during the 2023–2024 academic year. As a data collection tool, a semi-structured interview form consisting of six questions was used, which was prepared with expert consultation. The data obtained from the interviews were analyzed using the content analysis method. According to the research findings, although the concept of mobbing is addressed in various ways, it is essentially a serious problem that negatively affects both the professional and personal lives of employees. Mobbing, which manifests itself in almost every area of working life, is also evident in educational institutions and has become one of the major problems reducing educational efficiency. The participating teachers associated the concept of mobbing with phenomena such as pressure, humiliation, coercion, intimidation, discrimination, and arbitrary behavior. Among the mobbing behaviors experienced by teachers are being subjected to excessive workload, unfair distribution of teaching schedules, injustice in achievement rewards, psychological pressure during leave processes, and irregular assignments. Factors such as gender, age, seniority, marital status, cultural pressure, differences in teaching branches, social relationships, worldview, personal interests, lack of merit, union differences, and professional success were identified as contributing to the emergence of these behaviors. As a result of the research, several recommendations were developed to prevent mobbing, including revising the criteria for selecting and evaluating administrators, implementing deterrent sanctions, ensuring merit-based appointments, raising teachers’ awareness of their legal rights, and assigning administrators who are respectful of diversity and possess strong empathy skills.
