Author :
Abstract
Samuel Fosso’nun fotoğraf pratiğini inceleyen bu çalışma, kimlik, temsil ve performatiflik kavramları çerçevesinde sanatçının otoportre temelli kurgulamalarını görsel temsil sistemlerindeki yerleşik alışkanlıkları nasıl altüst ettiğini göstermektedir. Fosso’nun otoportreleri, cinsiyetin ve ırk siyasetinin dayattığı sabit kategorileri sorgularken kimliğin geçişken ve akışkan doğasına vurgu yapmaktadır. Sanatçının farklı karakterlere bürünerek oluşturduğu anlatı, öznel deneyimin ötesine geçerek evrensel bir görünürlüğe alan açmaktadır. Otoportre, sanatçının üretiminde yalnızca kişisel bir ifadenin aracı değil aynı zamanda kimliğin kültürel inşasına yönelik eleştirel bir müdahale olarak ön plana çıkmaktadır. Sanatçının performatifliği merkezine alan üslubu, Judith Butler’ın cinsiyet üzerine öne sürdüğü yaklaşımlarla ilişkilendirilebilecek şekilde kimlik kategorilerinin ters yüz edilebileceğine dair bir strateji işlevi üstlenmektedir.
Fotoğrafın postkolonyal tartışmalarda “öteki”nin temsiline dair olan görsel belleğe hizmet ettiği bazı durumlara eleştirel yaklaşan Fosso, fotoğrafı bu tarihsel örgüsünden kopararak yeni anlamlarla donatmıştır. Sanatçının özellikle Afrika bağlamından beslenen otoportreleri, Batı eksenli temsil biçimlerinin heteronormatif tesisini sorgularken kolonyalizme karşıt bir tavırla ırk siyasetinin görsel belleğini yeniden tanımlar niteliktedir. Fosso’nun performatif yaklaşımı, cinsiyetin inşa süreçleri ile kesişerek fotoğrafın hem sanatsal hem de politik düzlemde direniş üretme potansiyelini görünür kılmaktadır. Bu makale, Fosso’nun politik duruşu ve performatif pratiği vasıtasıyla otoportreyi hem fotoğrafın hem de kuir düşünün sanatsal alandaki en güçlü alanlarından biri olarak konumlandırmakta ve sanatçının küresel ve görsel temsil siyasetinde ortaya koyduğu eleştirel ifadeyi tartışmaktadır.
Keywords
Abstract
This study, which examines Samuel Fosso’s photographic practice, shows how the artist’s self-portrait-based constructions subvert established conventions in visual representation systems within the framework of the concepts of identity, representation, and performativity. Fosso’s self-portraits emphasize the fluid and transitional nature of identity while questioning the fixed categories imposed by gender and race politics. The narrative created by the artist through his assumption of different characters transcends subjective experience and opens up a space for universal visibility. The self-portrait is not only a vehicle for personal expression in the artist’s work, but also emerges as a critical intervention in the cultural construction of identity. The artist’s style, which centers on performativity, functions as a strategy that suggests the possibility of subverting identity categories, in a manner that can be linked to Judith Butler’s approach to gender.
Taking a critical approach to certain instances where photography serves the visual memory of representing “the other” in postcolonial debates, Fosso has stripped photography of its historical context and endowed it with new meanings. His self-portraits, which draw particularly on the African context, question the heteronormative establishment of Western-centric forms of representation and redefine the visual memory of race politics with a decolonial stance. Fosso’s performative approach intersects with the processes of gender construction, revealing photography’s potential to generate resistance on both artistic and political planes. This article positions the self-portrait as one of the most powerful areas of photography and queer thought in the artistic field through Fosso’s political stance and performative practice, and discusses the critical expression the artist presents in global and visual representation politics.
