Author :
Abstract
Bu makale, çağdaş seramik sanatını “zamansallık” ve “bellek” kavramları çerçevesinde inceleyerek; seramiklerin yalnızca biçimsel veya işlevsellik barındıran nesneler değil, kültürel, tarihsel ve varoluşsal bir anlatı aracı olarak nasıl konumlandıklarını araştırmaktadır. Seramiğin zamansallık ve bellek kavramları bağlamında taşıdığı bu büyük anlatı potansiyeli, güncel sanat üretimlerine önemli bir düşünsel alan açmakta; bu durum çalışmanın kavramsal ve eleştirel boyutunun daha derinlemesine incelenmesini gerekli kılmaktadır.
Toprak seramik pratiğinde dönüşümün ve bir iz bırakmanın maddesel karşılığı olduğundan, hafızaya ve kollektif belleğe temas eden seramik nesneler varoluşun geçiciliğini ve kalıcılığını bünyesinde taşıyarak buna vurgu yaparlar. Seramik malzemenin üretim süreçlerinde ortaya çıkan dönüşümler aracılığı ile zamanla kurduğu ilişki hem bireysel, hem de toplumsal belleğe dair katmanlı okumalar yapmayı mümkün kılmaktadır. Araştırmanın temel amacı seramiğin şekillendirme, kurutma, pişirme ve sırlama gibi teknik süreçlerinin yalnızca fiziksel değil, ayrıca “zamansal” deneyimlerle nasıl örüldüğünü ve bu süreçlerin seramiği nasıl bir bellek nesnesine dönüştürdüğünü kavramsal ve eleştirel bir yaklaşımla ortaya koymaktadır. Çalışmanın temel problem alanı; seramiğin estetik ve materyal özelliklerinin ötesinde taşıdığı tarihsel ve kültürel anlamların, güncel sanat bağlamında yeterince irdelenmemiş olması ve bu nedenle seramiğin kavramsal olanaklarının tartışmaya açılarak; hem sanat araştırmaları literatürüne, hem de bellek temelli seramik üretimlerine kuramsal bir zemin oluşturmasını sağlamaktır.
Çalışma, sanat kuramı, materyal kültür ve kültürel bellek kuramları çerçevesinde, nitel yöntemlerle yapılandırılmıştır. Kuramsal tartışmalar, çağdaş seramik sanatçılarının bellek temelli üretimleriyle desteklenmiş; postkolonyal yaklaşımla bellek teması üzerine çalışan seramik sanatçılarına ve bu sanatçıların üretimlerine yer verilmiştir. Bu yönüyle araştırma, hem bellek odaklı seramik üretimlerine kuramsal bir zemin sunmakta, hem de ileride yapılacak disiplinler arası sanat araştırmaları için referans oluşturmayı amaçlamaktadır.
Keywords
Abstract
This article examines contemporary ceramic art within the framework of the concepts of “temporality” and “memory,” exploring how ceramics are positioned not merely as objects with formal or functional qualities, but as cultural, historical, and existential narrative tools. The great narrative potential carried by ceramics in the context of temporality and memory opens up a significant intellectual space for contemporary art production; this situation necessitates a deeper examination of the conceptual and critical dimensions of the study.
Since clay is the material counterpart of transformation and leaving a trace in ceramic practice, ceramic objects that touch upon memory and collective memory embody and emphasize both the transience and permanence of existence. Through the transformations that occur in the production processes of ceramic material, its relationship with time makes it possible to conduct layered readings of both individual and collective memory. The main aim of the research is to reveal, with a conceptual and critical approach, how the technical processes of ceramics such as shaping, drying, firing, and glazing are interwoven not only with physical but also “temporal” experiences, and how these processes transform ceramics into objects of memory. The main problem area of the study is that the historical and cultural meanings carried by ceramics, beyond their aesthetic and material qualities, have not been sufficiently examined in the context of contemporary art; therefore, the study aims to open the conceptual possibilities of ceramics to discussion and provide a theoretical basis for both the literature on art research and memory-based ceramic production.
The study is structured through qualitative methods within the framework of art theory, material culture, and cultural memory theories. Theoretical discussions are supported by the memory-based productions of contemporary ceramic artists, with a focus on ceramic artists who work on the theme of memory from a postcolonial perspective and their works. In this respect, the research both provides a theoretical basis for memory-oriented ceramic productions and aims to serve as a reference for future interdisciplinary art research.
