Taşınmazların Satışında Tapu Harcı, Vergi ve Komisyon Ücretlerinin İslam Hukuku Bağlamında Meşruiyet Tartışmaları
Author :
Abstract
Bu çalışma, taşınmaz satış işlemleri sırasında karşılaşılan tapu harcı, vergi ve komisyon ücretlerinin İslam hukuku açısından meşruiyetini inceleyen kapsamlı bir analiz sunmaktadır. Günümüzde taşınmaz alım-satımı, hem bireyler hem de kamu kurumları açısından önemli mali işlemler arasında yer almakta, bu süreçte alınan çeşitli ücretler hem ekonomik hem de hukuki açıdan tartışmalara konu olmaktadır. Özellikle tapu harcı, satış bedeli üzerinden belirli bir oranda tahsil edilen bir bedel olup, bu bedelin hizmet karşılığı mı yoksa bir tür vergi mi olduğu meselesi, İslam hukukunun meşruiyet kriterleri açısından ele alınmıştır. Çalışmada ayrıca vergi oranlarının adalet ilkesi çerçevesinde değerlendirilip değerlendirilemeyeceği, bireyler üzerinde orantısız bir yük oluşturup oluşturmadığı tartışılmıştır.
Komisyon ücretleri açısından ise, emlakçılar veya aracılar tarafından alınan bu ücretlerin rıza, hizmetin mahiyeti ve piyasa şartları bağlamında değerlendirilmesi yapılmıştır. İslam hukukunun temel prensipleri olan adalet, şeffaflık ve rızaya dayalı sözleşmeler gibi esaslar, tüm bu meselelerin merkezinde yer almaktadır. Araştırmada, klasik fıkıh kaynakları ile çağdaş İslam hukukçularının görüşleri birlikte değerlendirilmiş, bu bağlamda Türk hukuk sistemindeki mevcut uygulamalarla karşılaştırmalı bir analiz yapılmıştır. Ayrıca İslam toplumunda her geçen gün yeni ürf ve adetler ortaya çıkmaktadır. İslam Âlimleri İslam temel esasları dışına çıkmamak suretiyle her yeni bir meseleyi İslami çerçevede ele almak zorundadır. Aksi takdirde Müslümanlar pek çok konuda sıkıntılarla baş başa kalacaktır. Sonuç olarak, İslam hukukunun taşınmaz alım-satım işlemlerinde hem alıcıyı hem de satıcıyı koruyan, kamu yararını gözeten ve taraflar arasında dengeyi esas alan bir yaklaşım benimsediği ortaya konmuştur.
Keywords
Abstract
This study provides a comprehensive analysis of the legitimacy of title deed fees, taxes, and commission charges encountered during real estate transactions from the perspective of Islamic law. In modern times, real estate transactions constitute significant financial operations for both individuals and public institutions, and the various fees imposed during this process have been subject to economic and legal debates. Specifically, the title deed fee, which is collected at a certain rate based on the sale price, raises the question of whether it constitutes a service charge or a form of tax, an issue addressed in terms of the legitimacy criteria of Islamic law. The study also examines whether tax rates can be evaluated within the framework of the principle of justice and whether they impose a disproportionate burden on individuals.
Regarding commission fees, the study evaluates the charges taken by realtors or intermediaries in the context of consent, the nature of the service, and market conditions. The fundamental principles of Islamic law—such as justice, transparency, and consent-based contracts—are central to these discussions. The research assesses classical fiqh sources alongside the opinions of contemporary Islamic jurists, providing a comparative analysis with current practices in the Turkish legal system. Additionally, new customs and traditions continue to emerge in Islamic society. Islamic scholars must address each new issue within an Islamic framework, ensuring it does not contradict core Islamic principles. Otherwise, Muslims may face numerous challenges in various matters. In conclusion, the study demonstrates that Islamic law adopts an approach in real estate transactions that protects both buyers and sellers, considers public interest, and maintains balance between the parties.
