LİSE ÖĞRENCİLERİNİN SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYLERİ İLE COVID-19 ANKSİYETE DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ
Author :
Abstract
Toplumda ve belirli meslek gruplarında Coronavirus Hastalığı 2019 (COVID-19) pandemisi ile ilgili artan kaygı birçok yazar tarafından bildirilmiş, kaygının genel özelliklerini değerlendiren araçlar uygulanmıştır. COVID-19 ile ilgili endişe veya korkunun değerlendirilmesi için özel olarak tasarlanmış araçlar da geliştirilmiştir. Bununla birlikte, hiçbir çalışmanın pandemi ile ilgili gelecek kaygısını değerlendirmediği tespit edilmiştir. Bu kavram, 20. yüzyılın sonunda Zaleski tarafından, daha uzak kişisel gelecekte meydana gelebilecek olumsuz değişikliklerle ilgili endişe, korku, endişe ve endişe durumu olarak tanımlanmıştır.
Bu çalışmanın amacı, salgın durumunun başlamasından sonra Türkiye’de uzaktan öğrenim gören lise öğrencilerinde COVID-19 pandemisi ile ilgili gelecek kaygısının düzeyini ve belirleyicilerini ortaya koymak için bir analiz yapılmasıdır. Bununla birlikte araştırma, COVID-19 salgını sırasında eğitimlerini uzaktan sürdürmek durumunda kalan öğrencilerin mevcut sağlık okuryazarlığı düzeyleri ile korona virüs anksiyetesinin yaygınlığını değerlendirmeyi, anksiyeteyi artıran potansiyel risk ve koruyucu faktörleri belirlemeyi amaçlamıştır.
Çalışmanın evrenini İstanbul’da yer alan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı liselerde kayıtlı öğrenciler oluşturmaktadır. Tanımlayıcı, kesitsel ve ilişki arayıcı desende planlanan çalışma pandemi koşulları nedeniyle online olarak yapılan anketlerde Büyükçekmece Milli Eğitim Müdürlüğü kapsamında olan liselerde örneklem seçimi yapılmaksızın öğrencilerin tamamına ulaşılmaya çalışılmıştır. Toplamda 2944 öğrenci çalışmada yer almıştır. Araştırma veri toplama aracı üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde araştırmacılar tarafından hazırlanan katılımcıların sosyo-demografik bilgilerini tespit edebilmek için sosyo-demografik bilgi formu, ikinci bölümde ise Aras ve Temel Bayık (2017) tarafından uyarlanan Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (SOY), üçüncü bölümde ise Biçer vd., (2020) tarafından uyarlaması yapılan KoronavirüsAnksiyete Ölçeği (KAÖ) kısa formu kullanılmıştır.
Elde edilen verilerin analizinde SPSS 25 ve eklenti paketi AMOS istatistik yazılımları kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan ölçeklerin geçerliliğinde doğrulayıcı faktör analizi, güvenilirliğin hesaplanmasında ise Cronbach Alpha değerlerine bakılmıştır. Gruplar arasındaki farklılığın tespitinde Independent Samples T-testi ve One-Way ANOVA testi kullanılmıştır. Ayrıca değişkenler arasındaki ilişkinin belirlenmesinde korelasyon ve etkiyi belirlemek için regresyon analizleri kullanılmıştır. Çalışmanın önemli çıktılarından biri sağlık okuryazarlığı düzeyinin korona virüs anksiyete düzeyini etkilediğini gösteren sonuçtur. Negatif yönlü anlamlı ilişki, sağlık okuryazarlığı düzeyi artarken anksiyete düzeyinin azalması olarak belirlenmiştir.
Keywords
Abstract
Increasing anxiety about the Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) pandemic in the society and in certain occupational groups has been reported by many authors, and tools that evaluate the general characteristics of anxiety have been applied. Specially designed tools have also been developed for the assessment of anxiety or fear related to COVID-19. However, no studies have been found to assess future anxiety about the pandemic. This concept was defined by Zaleski at the end of the 20th century as a state of apprehension, fear, apprehension and anxiety about negative changes that may occur in the more distant personal future.
The aim of this study is to conduct an analysis to reveal the level and determinants of future anxiety about the COVID-19 pandemic in high school students studying distance learning in Turkey after the onset of the epidemic situation. In addition, the research aimed to evaluate the current health literacy levels of students who had to continue their education remotely during the COVID-19 epidemic and the prevalence of coronavirus anxiety, and to determine the potential risk and protective factors that increase anxiety.
The universe of the study consists of students registered in high schools affiliated to the Ministry of National Education in Istanbul. The study, which was planned in a descriptive, cross-sectional and relationship-seeking design, was tried to reach all of the students in the high schools within the scope of the Büyükçekmece National Education Directorate in the online surveys due to the pandemic conditions, without making a sample selection. A total of 2944 students took part in this study. The research data collection tool consists of three parts. In the first part, the socio-demographic information form was prepared by the researchers to determine the socio-demographic information of the participants, in the second part, the Health Literacy Scale (SOY) adapted by Aras and Temel Bayık (2017), and in the third part it was adapted by Biçer et al., (2020). The short form of the CoronavirusAnxiety Scale (COAS) was used.
SPSS 25 and add-on package AMOS statistical software were used in the analysis of the obtained data. Confirmatory factor analysis was used in the validity of the scales used in the study, and Cronbach Alpha values were used in the calculation of reliability. Independent Samples T-test and One-Way ANOVA test were used to determine the difference between the groups. In addition, regression analyzes were used to determine the correlation and effect in determining the relationship between the variables. One of the important outputs of the study is the result showing that the level of health literacy affects the level of coronavirus anxiety. The negative significant relationship was determined as a decrease in the level of anxiety while the level of health literacy increased.
Keywords
- 1. Abdel-Latif (2020). The enigma of health literacy and COVID-19 pandemic. Public Health 185: 95-96.
- 2. Abel T, McQueen D (2020). Critical health literacy and the COVID-19 crisis. Health Promot Int.
- 3. Akbal, E. & Gökler, M.E. (2020). Covıd-19 salgını sürecinde eksikliği ortaya çıkan bir gerçek: sağlık okuryazarlığı. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5 (COVID-19 Özel Sayısı):148-55.
- 4. Amalraj, S., Starkweather, C., Nguyen, C.&Naeim, A. (2009). Health literacy, communication, and treatment decision-making in older cancer patients. Oncology, 23:369-375.
- 5. Aras, Z., & Temel Bayık, A. (2017). Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği'nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliğinin Değerlendirilmesi. FlorenceNightingale Hemşirelik Dergisi, 25(2), 85-94.
- 6. Baker, D. W., Wolf, M. S., Feinglass, J., Thompson, J. A., Gazmararian, J. A. & Huang, J. (2007). Health literacy and mortality among elderly persons. Archives of Internal Medicine, 167, 1503-1509. doi:10.1001/ archinte.167.14.1503.
- 7. Bayülgen, M. Y., Bayülgen, A., Yeşil, F. H., &Türksever, H. A. (2021). COVID-19 Pandemisi Sürecinde Çalışan Hemşirelerin Anksiyete ve Umutsuzluk Düzeylerinin Belirlenmesi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 3(1), 1-6.
- 8. Bennett, S., &Walkup, J. T. (2016). Anxietydisorders in childrenandadolescents: Epidemiology, pathogenesis, clinicalmanifestations, andcourse.
- 9. Berens, E.M., Vogt, D., Messer, M., Hurrelmann, K. & Schaeffer, D. (2016). Health literacy among different age groups in Germany: results of a cross-sectional survey. BMC Public Health. 16(1):1151.
- 10. Berkman, N. D., Sheridan, S. L., Donahue, K. E., Halpern, D. J. & Crotty, K. (2011). Low health literacy and health outcomes: an updated systematic review. annals of ınternal medicine, 155(2):97-U89. doi: Doi 10.1059/0003-4819-155-2-201107190-00005.
- 11. Biçer, İ., Çakmak, C., Demir, H., & Kurt, M. E. (2020). Koronavirüs anksiyete ölçeği kısa formu: Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi, 25(Special Issue on COVID 19), 216225.
- 12. Cao, W., Fang, Z., Hou, G., Han, M., Xu, X., Dong, J., & Zheng, J. (2020). The psycholog
- 13. Çırakoğlu, O.C. (2011). Domuz gribi (H1N1) salgını ile ilgili algıların, kaygı ve kaçınma düzeyi değişkenleri bağlamında incelenmesi. Türk Psikoloji Bülteni, 26(67), 48-64.
- 14. Değerli, H. & Tüfekçi, N. (2018). Toplumun sağlık okuryazarlık düzeyenin belirlenmesi. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(15): 467-488.
- 15. Dı̇nçer, A. (2017). Üniversite öğrencilerinin sağlık okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi . STED / Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 26 (1):20-26.
- 16. Durusu Tanrıöver, M., Yıldırım, H. H., Ready Demiray, F. N., Çakır, B., & Akalın, E. (2014). Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Araştırması. Sağlık ve Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası. Sağlık-Sen Yayınları-25, Ankara, 1426.
- 17. Frederieke S. Diemer, Yentl C. Haan, Rani V. Nannan Panday, Gert A. Van Montfrans, Glenn P. Oehlers & Lizzy M. Brewster (2017). Health literacy in Suriname. Social Work in Health Care, 56:4, 283-293, doi: 10.1080/00981389.2016.1277823.
- 18. Gazmararian, J. A., Kripalani, S., Miller, M. J., Echt, K. V., Ren, J. & Rask, K. (2006). Factors associated with medication refill adherence in cardiovascular-related diseases: A focus on health literacy. Journal of General Internal Medicine, 21:1215-1221.
- 19. Gezer, M.Y. (2020). Bir fabrikada çalışan işçilerin sağlık okuryazarlıklarının belirlenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sanko Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Gaziantep.
- 20. Karagöz, Y. (2016). SPSS 23 ve AMOS 23 Uygulamalı İstatistiksel Analizler.Nobel Akademik Yayıncılık.
- 21. Lau, J.T.F., Yang, X., Pang, E., Tsui, H.Y., Wong, E. & Wing, Y.K. (2005). SARS-related perceptions in Hong Kong. Emerging Infectious Diseases, 11(3), 417-424. https://doi.org/10.3201/eid1103.040675
- 22. Liu, S., Yang, L., Zhang, C., Xiang, Y. T., Liu, Z., Hu, S., & Zhang, B. (2020). Online mental health services in China during the COVID-19 outbreak. The Lancet Psychiatry, 7(4), e17-e18.
- 23. Maduramente, T. S., Orendez, J. D., Saculo, J. A., Trinidad, A. L. A., &Oducado, R. M. F. (2019). Healthliteracy: Knowledge andexperienceamongseniorstudents in a nursingcollege.
- 24. McDougall, G. J., J.R., Mackert, M. & Becker, H. (2012). Memory performance, health literacy, and instrumental activities of daily living of community residing older adults. Nursing Research, 61:70-75. doi:10.1097/NNR.0b013e31823b18f4.
- 25. Sosyal, A., &Obuz, E. (2020). Sağlık okuryazarlığı: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi sağlık yönetimi öğrencileri üzerinde bir araştırma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 1198-1217.
- 26. Şimşek, T. (2019). Kayseri İlindeki Lise Öğrencilerinin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi ve Etkileyen Faktörlerin Saptanması. Sağlık Bilimlerinde Eğitim Dergisi, 2(1), 43-52.
- 27. T.C. Sağlık Bakanlığı (2019). T.C. Sağlık Bakanlığı 2019-2023 Stratejik Planı. (Erişim tarihi: 01.08.2021)
- 28. Viejo, C., Gómez-López, M., & Ortega-Ruiz, R. (2018). Adolescents’ psychologicalwell-being: A multidimensionalmeasure. International journal of environmentalresearchandpublichealth, 15(10), 2325.
- 29. Vogt, D., Schaeffer, D., Messer, M., Berens, E.M. & Hurrelmann, K. (2017). Health literacy in old age: results of a German cross-sectional study. Health Promotion International, 2018;33:739–747.
- 30. Wang, C., Pan, R., Wan, X., Tan, Y., Xu, L., McIntyre, R. S., ... & Ho, C. (2020). A longitudinal study on the mental health of general population during the COVID-19 epidemic in China. Brain, behavior, and immunity.
- 31. Wolf, M. S., Feinglass, J., Thompson, J. & Baker, D. W. (2010). In search of “low health literacy”: Threshold vs. gradient effect of literacy on health status and mortality. Social Science & Medicine, 70:1335-1341. doi:10.1016/j. socscimed.2009.12.013.
- 32. Yip, P. S., Cheung, Y. T., Chau, P. H., & Law, Y. W. (2010). The impact of epidemic outbreak: the case of severe acute respiratory syndrome (SARS) and suicide among older adults in Hong Kong. Crisis: The Journal of Crisis Intervention and Suicide Prevention, 31(2), 86.
- 33. Zhang, S. C., Yang, R., Li, D. L., Wan, Y. H., Tao, F. B., &Fang, J. (2019). Association of healthliteracyandsleepproblemswithmentalhealth of Chinesestudents in combinedjuniorandseniorhighschool. PloSone, 14(6), e0217685.
- 34. Xu vd,. (2020). Xu C, Zhang X, Wang Y. Mapping of Health Literacy and Social Panic Via Web Search Data During the COVID-19 Public Health Emergency: Infodemiological Study. Journal of Medical Internet Research (22): 7.
