Author :
Abstract
Cari işlemler hesabı ödemeler dengesini oluşturan kalemlerin içerisinde büyük bir öneme sahiptir. Cari işlemler hesabı kalemi içerisinde de ithalat ve ihracat kavramları bu kaleme yön veren etkenlerin başında gelmektedir. Ülke ekonomileri için ihracat olumlu bir gösterge iken ithalat genellikle olumsuz bir gösterge olarak görülmektedir. Çünkü ithalat sonucunda ülkedeki döviz dışarıya çıkacak, ihracat durumunda ise ülkeye yeni döviz kaynakları gelecektir. Bu çalışmada altın ve enerji ticaretinin ödemeler dengesi içerisinde yer alan cari işlemler hesabına etkisi incelenmiştir. Bu bağlamda çalışmada kullanılan veriler TCMB Ödemeler Dengesi İstatistiklerinden elde edilmiştir. Enerji ithalatının yıllar itibari ile değişkenlik gösterdiği, enerjide ithalatın ihracata göre çok yüksek seviyelerde gerçekleştiği, bu durumunda cari işlemler hesabının sürekli negatif seyretmesine neden olduğu görülmüştür. Aynı zamanda parasal olmayan altın kaleminin, son yıllarda ithalatının ihracatından çok yüksek seviyelerde seyrettiğinin ve bu durumun cari işlemler açığının büyümesine neden olduğu tespit edilmiştir. Türkiye’nin özellikle enerji potansiyelini ortaya çıkartacak uzun vadeli projelere odaklanması ile kısa vadede mümkün olmasa da uzun vadede enerjide dışa bağımlılığını tamamen sonlandırabileceği mümkündür.
Keywords
Abstract
Current account has a great importance among the items that make up the balance of payments. Among the current account item, the concepts of import and export are among the main factors that direct this item. While exports are a positive indicator for the economies of the country, imports are generally seen as a negative indicator. Because, as a result of imports, foreign currency in the country will come out, and in the case of export, new foreign exchange resources will come to the country. In this study, the effect of gold and energy trade on the current account in the balance of payments has been examined. In this context, the data used in the study were obtained from The Central Bank of the Republic of Turkey Balance of Payments Statistics. It has been observed that energy imports vary over the years, and energy imports are at very high levels compared to exports, causing the current account to remain constantly negative. At the same time, it has been determined that the non-monetary gold item has been at a much higher level than its imports in recent years, and this situation has caused the current account deficit to grow. Turkey's energy potential, especially to reveal the long-term projects with short-term it's not possible to focus entirely possible that could end its dependence on foreign energy in the long term.
Keywords
- Aka, K. (2020). “Cari Açığı Belirleyen Faktörler: Türkiye Ekonomisi Üzerine Ampirik Bir Uygulama”,
- Aka, K. (2020). “Cari Açığı Belirleyen Faktörler: Türkiye Ekonomisi Üzerine Ampirik Bir Uygulama”, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(5): 1571-1583.
- Akçayır, Ö. & Albeni, M. (2016). “Türkiye'de Kredi Genişlemesinin Cari Açığa Etkisi Sınır Testi Yaklaşımı”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1): 557-583.
- Ayla, D. & Karış, Ç. (2019). “Türkiye’de Enerji İthalatı ve Cari Açık Üzerine Bir Değerlendirme”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32): 380-412.
- Ayla, D. & Küçükkale, Y. (2017). “Cari Açıkların Sürdürülebilirliği: Bir Derleme”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(3): 1025-1041.
- Aytemiz, T. & Şengönül A. (2008). “Regression Tree Analysis of Effects of Energy Prices on Turkish Current Account Deficit”, İktisat İşletme ve Finans, 23(269): 94-109.
- Bayrak, M. & Esen, Ö. (2014). “Türkiye’nin Enerji Açığı Sorunu Ve Çözüme Yönelik Arayışlar”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(3): 139-158.
- Beşel, F. (2017). “Oil Prices Affect Current Account Deficit: Empirical Evidence From Turkey”. Journal of Apllied Research in Finance and Economics, 3(2): 13-21.
- Beyaz, Z. & Karabacak, G. (2018). “Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Cari İşlemler Dengesi Üzerindeki Etkisi”, European Journal of Managerial Research Dergisi, 2(2): 56-75.
- Bitzis, G.; Paleologos, J. M. & Papazoglou, C. (2008). “The Determinants of the Greek Current Account Deficit: The EMU Experience”, Journal of International and Global Economic Studies, 1(1): 105-122.
- Corden, W. M. (1994). Economic Policy, Exchange Rates, and the International System, Oxford University Press, Oxford.
- Çelik, T.; Kaplan, M. & Barak, D. (2018). “Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Cari Açığın Sürdürülebilirliğine Etkisi: 1980-2016”, International Journal of Academic Value Studies, 3(14): 249-259.
- Demir, M. (2013). “Enerji İthalatı Cari Açık İlişkisi, Var Analizi ile Türkiye Üzerine Bir İnceleme”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(9): 2-27.
- Demirbaş, M.; Türkay, H. & Türkoğlu, M. (2009). “Petrol Fiyatlarındaki Gelişmelerin Türkiye’nin Cari Açığı Üzerine Etkisinin Analizi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(3): 289-299.
- Demirci, E. & Er, Ş. (2007). “Ham Petrol Fiyatlarının Türkiye’deki Cari Açığa Etkisinin İncelenmesi”, 8.Türkiye Ekonometri ve İstatistik Ulusal Kongresi Bildiriler Kitabı, 24–25 Mayıs 2007, 1-12, Malatya: İnönü Üniversitesi.
- Eroğlu, İ. & Bursal, M. (2020). “Türkiye’nin Cari Açık Dinamiklerinde Enerji Açığının Rolü ve Finansman Kalitesi”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(4): 2231-2247.
- Karabulut, G. & Danışoğlu, A. Ç. (2006). “Türkiye’de Cari İşlemler Açığının Büyümesini Etkileyen Faktörler”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1): 47-63.
- Kayıkçı, F. (2012). “Determinants of Current Account Balance in Turkey: Vectot Auto Regression (VAR) Approach”, African Journal of Business Management, 6(17): 5725-5736.
- Khan, S. K. & Knight, M.D. (1983). “Determinants of Current Account Balances of Non-Oil Developing Countries in the 1970s: An Empirical Analysis”, IMF Staff Papers, 30(4): 819-842.
- Morsy, H. (2012). “Current Account Determinants for Oil-Exporting Countries”, Emerging Markets Finance and Trade, 48(3): 122-133.
- TCMB (2020). Ödemeler dengesi istatistikleri. (Erişim Adresi:https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Odemeler+Dengesi+ve +Ilgili+Istatistikler/Odemeler+Dengesi+Istatistikleri/).
- Tiryaki, S. T. (2002). “Cari İşlemler Hesabına Çeşitli Yaklaşımlar, Sürdürülebilirlik ve Türkiye Örneği”, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Çalışma Tebliği, No: 8.
- Uysal, D.; Yılmaz, K.C. & Taş, T. (2015). “Enerji İthalatı ve Cari Açık İlişkisi: Türkiye Örneği”, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1): 63-78.
- Üzümcü, A. & Başar, S. (2011). “Türkiye’nin Cari İşlemler Bilançosu Açığı Üzerinde Enerji İthalatı veİktisadi Büyümenin Etkisi: 2003-2010 Dönemi Üzerine Bir Analiz”, Finans Ekonomik & Politik Yorumlar, 48(558): 5-21.
- Yükseler, Z. (2018). “Türkiye’de Net İhracatın Büyümeye Katkısı ve Ölçüm Sorunları”. 30.12.2020, https://www.researchgate.net/publication/259073067.
