Author :
Abstract
Barbie; kızları Barbara’nın oyuncakları ile oynarken gözlemledikleri yetişkin olan bebekle oynama isteği üzerine, oyuncak bebek piyasasındaki eksiklikten yola çıkılarak Ruth ve Elliot Handler tarafından 1959 yılında Barbie’nin ilk üretimi yapılmıştır. Çizmiş olduğu kusursuz ve mükemmel beden imgesi nedeniyle büyük tartışmaların hedefinde olmuş, bu nedenle de Mattel firmasının Barbie üzerinde gerek fiziksel, gerekse kültürel ve toplumsal hassasiyetler kaygısı ile değişim yapması kaçınılmaz olmuştur. Barbie dünya genelinde sadece çocuklar için bir oyuncak olmanın ötesine geçmiştir. Fotoğraftan takı tasarımına birçok farklı alanda yer alan Barbie stop motion gibi teknikler aracılığı ile video üretilmekte veya Barbie kullanılarak sanat tarihinden önemli resimler veya fotoğraflar yeniden canlandırılmaktadır. Araştırma, nitel araştırma tekniklerinden konuya dair doküman incelemesi kullanılarak yapılmıştır. Bu çalışmanın amacı, 1959 yılından bugüne çocukların hayatlarında önemli bir yere sahip olan Barbie figürünün zaman içinde sanatsal malzeme olarak kullanımının örnekler üzerinden ortaya konmasıdır. Görülmektedir ki global bir marka olan Mattel’in üretmiş olduğu Barbie, sadece çocuklar için değil, aynı zamanda sanatçılar için de malzeme haline gelmiş ve kullanılarak pek çok alanda üretimde bulunulmaktadır.
Keywords
Abstract
Barbie was first produced by Ruth and Elliot Handler in 1959, based on the lack of dolls in the toy market, upon their daughter Barbara's desire to play with the adult doll when they observed her playing with her toys. Due to the flawless and perfect body image she drew, she was the target of great debates, and this made Mattel’s change inevitable due to the concern of physical, cultural and social sensitivities on Barbie. Around the world, Barbie has gone beyond just being a toy for children. From photography to jewelery design in many fields Barbie doll used at videos which produced by means of techniques such as stop motion, or important pictures or photographs from the history of art are reproduced by using Barbie doll. The research was conducted by using document analysis on the subject, one of the qualitative research techniques. The aim of this study is to reveal the use of the Barbie figure, which has an important place in children's lives since 1959, as an artistic material through examples. It is seen that Barbie, produced by Mattel, a global brand, has become a material not only for children but also for artists, and has been useing in production in many areas.
Keywords
- Çabuklu, Y. (2004) Postmodern Toplumda Kriz ve Siyaset. İstanbul: Kanat Kitap
- Çabuklu, Y. (2004) Postmodern Toplumda Kriz ve Siyaset. İstanbul: Kanat Kitap Çabuklu, Y. (2008) Toplumsal Performanslar. Ankara: Ayraç
- Gerber, R. (2010) Barbie and Ruth. New York: Harper
- Gerber, R. (2019) Barbie Forever. Washington: Epic Ink
- İnceoğlu, Y. , Kar, A. (2010) Kadın ve Bedeni. İstanbul: Ayrıntı
- (URL-1) Ersöz, Z. (2020) Vitiligo hastası, balık etli, yürüme engelli, albino… Barbie bebek serisi genişliyor.https://biacaip.com/vitiligo-hastasi-balik-etli-yurume-engelli-albino-barbie-bebek-serisi-genisliyor/ (E.T.: 16.10.2021) URL-2: Barbie (2021) https://www.instagram.com/p/CPBXcf-sxsu/ (E.T.: 14.10.2021)
- URL-3: Haberturk (2010) https://m.haberturk.com/ekonomi/haber/haber/563787-dunyanin-en-pahali-barbiesi (E.T.: 16.10.2021)
- URL-4: Moore, H. (2015). Why Warhol painted Barbie, https://www.bbc.com/news/magazine-34407991 (E.T.: 6.10.2021)
- URL-5: https://keinmagazine.com/blog/freya-jobbins (E.T.: 7.10.2021)
- URL-6: Finley, A. (2020). Unique Jewelry designs: ınterview with Margaux Lange,https://tr.desertanglican.org/Unique-Jewelry-Designs--Interview-with-Margaux-Lange-23020#menu-2(E.T.:15.10.2021)URL-7: Marsh, A. (2020). Barbie and Ken get married in my back garden, https://www.agamarsh.co.uk/barbie-and- ken-wedding/ (E.T.: 5.10.2021)
- URL-8: Wisse, P. (2011). 500 photographers http://500photographers.blogspot.com/2011/04/photographer-275-mariel- clayton.html) (E.T.: 7.10.2021)
- URL-9: Durdu, Y. (2020). Oyuncak bebekler çeken Rus fotoğrafçı Lara Vychuzhanina, Barbie bebeği tamamen farklıbir tarzda yaşayan ikonik bir sembol haline getiriyor, https://kabafii.com/barbie-1986-sscbsinde-yasasaydi-2891 (E.T.:URL-10: Canan (2013). Bu bir pornografi değildir, Fotografya Dergisi, Sayı 22 http://fotografya.fotografya.gen.tr/cnd/index.php?id=537,0,0,1,0,0) (E.T.: 22.10.2021)
- URL-11: Chris Jordan şok edici istatistikleri resmediyor (2008). TED Konuşmalarıhttps://www.ted.com/talks/chris_jordan_turning_powerful_stats_into_art/transcript?language=tr#t-313861 (E.T.: Görsel Kaynakçası
- Görsel 1: Lili karikatürü-https://tr.asayamind.com/how-sexy-german-cartoon-gave-birth-barbie-doll (E.T: 20.10.2021)Görsel 2:13 Ağustos 1955 tarihli Bild gazetesi ile Lili’nin tanıtımı- https://www.bild.de/news/leserreporter/leserreporter/alte-frau-verkauft-erste-barbie-puppe-names-lilly-
- 40193724.bild.html (E.T: 20.10.2021)
- Görsel 3: Bild Lili bebeği-https://www.bild.de/news/leserreporter/leserreporter/alte-frau-verkauft-erste-barbie-puppe- names-lilly-40193724.bild.html (E.T: 20.10.2021)
- Görsel 4: Mattel tasarımcısı John W. Ryan’ın Barbie tasarımı https://tr.pinterest.com/pin/720927852858413988/ (E.T:Görsel 5: 1959 yılında üretilen ilk Barbie-https://medium.com/@social_28780/the-story-of-the-first-barbie-doll-gemr- 8b1a9a38ee4d (E.T: 20.10.2021)
- Görsel 6: Barbie Fashionistas serisinde yer alan farklı fiziksel özelliklere sahip bebekler- https://edition.cnn.com/style/article/barbie-vitiligo-hairless-dolls-wellness-scli-intl/index.html (E.T: 23.10.2021)
- Görsel 7: Rodrigo Alves’in estetik ameliyatlar öncesi yüzü-http://www.kibris724.com/ken-bebek-rodrigo-alves-50nci- ameliyatini-oldu-6555g-p31.htm (E.T: 2.10.2021)
- Görsel 8: Rodrigo Alves’in estetik ameliyatlar sonrası Ken’e benzediği dönem- https://www.haberler.com/fotogaleri/estetik-bagimlisi-ken-bebek-lakapli-rodrigo-alves-2/ (E.T: 2.11.2021)
- Görsel 9: Rodrigo Alves’in ameliyatlar sonrası son hali-https://www.haberler.com/fotogaleri/estetik-bagimlisi-ken- bebek-lakapli-rodrigo-alves-2/ (E.T: 2.11.2021)
- Görsel 10: Rodrigo Alves’in ameliyatlar sonrası son hali-ttps://www.bursadabugun.com/haber/barbie-ye-benzemek- icin-70-estetik-ameliyati-gecirdi-1330082.html (E.T: 2.11.2021)
- Görsel 11: Andy Warhol, Barbie, BillyBoy’un Portresi, 1986-https://www.bbc.com/news/magazine-34407991(E.T:Görsel 12: Andy Warhol ve yapmış olduğu Barbie, BillyBoy’un Portresi- https://www.buys365.ml/products.aspx?cname=barbie+andy+warhol&cid=62(E.T: 10.10.2021)
- Görsel 13: Andy Warhol Barbie#1-https://www.amazon.com.tr/Warhol-Platinum-Label-Barbie- Mattel/dp/B01C6MB3OG (E.T: 10.10.2021)
- Görsel 14: Andy Warhol Barbie#2-http://www.jamieshow.us/Andy-Warhol-Barbie-2_p_1116.html (E.T: 10.10.2021)Görsel 15: Andy Warhol Barbie#3-http://www.jamieshow.us/Andy-Warhol-Barbie-3_p_1115.html (E.T: 10.10.2021)
- Görsel 16: BillyBoy’un yazmış olduğu Her Life&Times kitap kapağı-https://www.amazon.com/Barbie-Her-Life- Times-BillyBoy/dp/0517590638(E.T: 10.10.2021)
- Görsel 17: BillyBoy ve Mattel için tasarlamış olduğu iki Barbie bebek-https://tr.pinterest.com/GottaHaveIt1516/billy- boy/ (E.T: 10.10.2021)
- Görsel 18-19: Sonia Singh’in bebeklerin yüzlerini temizlemeden önce ve sonra bebeklerin yüzleri- https://treechangedolls.tumblr.com/ (E.T: 5.11.2021)
- Görsel 20: Sara Zaher, Barbie günahlarım için öldü (Barbie died for my sins), 2019- https://www.arti.nyc/product/barbie-died-for-my-sins (E.T: 5.11.2021)
- Görsel 21: Sara Zaher, Barbie’nin ölümü (The death of Barbie)- https://www.plastikmagazine.com/shop/new-age- barbie-by-sara-zaher (E.T: 5.11.2021)
- Görsel 22: Freya Jobbins,Maske #1 Güvenlik Duvarı Serisi 2020-https://www.freyajobbins.com/masks (E.T: 3.11.2021) Görsel 23: Freya Jobbins,Cassiopeia-https://www.freyajobbins.com/plastics (E.T: 3.11.2021)
- Görsel 24: Freya Jobbins, Newphotoshoot-https://www.freyajobbins.com/plastics (E.T: 3.11.2021)
- Görsel 25: Margaux Lange- https://www.yatzer.com/Barbie-Deconstruction-by-Margaux-Lange (E.T: 13.10.2021)
- Görsel 26: Margaux Lange- https://design-milk.com/deconstructed-barbie-jewelry-by-margaux-lange/ (E.T: Görsel 27: Margaux Lange- https://tractorgirl.com.au/the-crafted-object-margaux-lange-jeweller (E.T: 13.10.2021)
- Görsel 28: Chris Ullens, “Love is blind” videosu-https://chrisullens.com/alt-work/ (E.T: 17.10.2021)Görsel 29: Chris Ullens, “Hollywood” videosu-https://chrisullens.com/alt-work/(E.T: 17.10.2021)
- Görsel 30: David Parise’in çekimlerinde Barbie-https://www.dailymail.co.uk/femail/article-3078787/Photographer- shows-Barbie-never-seen-cheeky-picture-series-reveals-doll-s-experimental-wild-side.html(E.T: 17.10.2021)
- Görsel 31: David Parise’in çekimlerinde Barbie-https://www.dailymail.co.uk/femail/article-3078787/Photographer- shows-Barbie-never-seen-cheeky-picture-series-reveals-doll-s-experimental-wild-side.html (E.T: 17.10.2021)
- Görsel 32: David Levinthal, Bad Barbie serisinden bir fotoğraf-https://davidlevinthal.com/artwork/badbar.html (E.T:Görsel 33: David Levinthal, “Barbie Millicent Roberts: An Original” kitabından bir fotoğraf- https://davidlevinthal.com/artwork/bar.html(E.T: 7.11.2021)
- Görsel 34: David Levinthal, Bad Barbie kitap kapağı-https://www.amazon.com/Bad-Barbie-John- McWhinnie/dp/0982074751(E.T: 7.11.2021)
- Görsel 35: David Levinthal, “Barbie Millicent Roberts: An Original” kitap kapağı- https://www.amazon.com/Barbie- Millicent-Roberts-Valerie-Steele/dp/0375404252 (E.T: 7.11.2021)
- Görsel 36-37-38-39: Agnieszka Marsh, Barbie ve Ken’in nişanından ve düğününden fotoğraflar- https://www.agamarsh.co.uk/barbie-and-ken-wedding/ (E.T: 8.10.2021)
- Görsel 40: Mariel Clayton-https://weheartit.com/entry/92477989 (E.T: 8.10.2021)
- Görsel 41-42: Mariel Clayton-https://tr.pinterest.com/pin/508695720383813330/ (E.T: 8.10.2021)
- Görsel 43: Lara Vychuzhanina-https://www.boredpanda.com/slav-barbie-ken-lara-vychuzhanina (E.T: 8.10.2021) Görsel 44: Lara Vychuzhanina-https://mymodernmet.com/barbie-ussr-lara-vychuzhanina/ (E.T: 8.10.2021)
- Görsel 45-46-47: Canan, Büyüklere Masallar (Fables for Adults), 2003- http://www.cananxcanan.com/fables%20for%20adults.html (E.T: 15.10.2021)
- Görsel 48: Canan, Görmedim, duymadım, bilmiyorum (See No Evil, Speak No Evil, Hear No Evil),2003http://www.cananxcanan.com/see%20no%20evil%20speak%20no%20evil%20hear%20no%20evil.html (E.T:Görsel 49: Canan, Pembe rüyalar (Pink Dreams), 2003- https://www.idildergisi.com/makale/pdf/1502722865.pdf (E.T:Görsel 50-51: Chris Jordan, Barbie Dolls 2008. Courtesy of the artist- https://www.rossanaorlandi.com/collections/barbie-dolls/ (E.T: 16.10.2021)
- Görsel 52: “Superstar The Karen Carpenter Story” Film Afişi- https://www.imdb.com/title/tt0094075/mediaviewer/rm775953152/ (E.T: 16.10.2021)
- Görsel 53: Filmin 43 dakikasından görüntü-https://www.artforum.com/print/200304/1987-todd-haynes-s-superstar- 4500(E.T: 16.10.2021)
- Görsel 54: Refuse to be the muse!-https://nitrocdn.com/YVUfUEcpMIlrmfLPrHdOOLzBwvTZaRWe/assets/static/optimized/rev-2fb1a00/files/335046/original/685ecf3db5cc4996fd3aa5a9f2dbad57.file-20200514-77276- 3zszcx.jpeg (E.T: 16.10.2021)
- Görsel 55: Everyone is so white at the galeries-https://metro.co.uk/wp-content/uploads/2020/05/PRI_151849112.jpg? quality=90&strip=all&zoom=1&resize=540%2C720 (E.T: 16.10.2021)
- Görsel 56: ArtActvistBarbie Twitter Hesabından Ekran Görüntüsü-https://twitter.com/BarbieReports/status/10677 59847687507968?s=20 (E.T: 16.10.2021)
- Görsel 57: Artem Pozdnyakov’un “Quarantine doll all over graphic tee” tasarımından yola çıkarak üretilen duş perdesi- https://society6.com/product/quarantine-doll_shower-curtain?sku=s6-14086096p34a35v287 (E.T: 6.10.2021)
- Görsel 58: Artem Pozdnyakov’un “Quarantine doll all over graphic tee” tasarımından yola çıkarak üretilen nevresim takımı-https://society6.com/product/quarantine-doll_comforter (E.T: 6.10.2021)
- Görsel 59: Artem Pozdnyakov’un “Quarantine doll all over graphic tee” tasarımından yola çıkarak üretilen cep telefonukılıfı-https://society6.com/product/quarantine-doll_iphone-case?sku=s6-14086096p20a9v918a52v377 (E.T: 6.10.2021)Görsel 60: Jocelyne Grivaud Van Gogh’un Mona Lisa resminin yorumu-http://www.barbiemamuse.com/en/la-joconde- 2/ (E.T: 16.10.2021)
- Görsel 61: Jocelyne Grivaud OttoDix’in Sylvia resminin yorumu-http://www.barbiemamuse.com/en/otto-dix-2/ (E.T:Görsel 62: Jocelyne Grivaud Manet’in Olympia resminin yorumu-http://www.barbiemamuse.com/en/edouard-manet-2/ (E.T: 16.10.2021)
- Görsel 63: Catherine Théry, Rembrant’ın “Dr. Nicolaes Tulp’un Anatomi Dersi” resminin yorumu- http://catherinethery.net/expos/pas-celles-croyez/ (E.T: 16.10.2021)
