Author :
Abstract
Bu çalışmanın amacı matematik öğretimi sürecinde kullanılan ders kitaplarının, öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının problem çözmeyi öğretme bilgisinin gelişimine olan katkısını incelemektir. Yapılan çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan durum araştırması kullanılmıştır. Çalışmada matematik öğretimi alanında 2008 ve 2021 yılları arasında piyasada yaygın olarak kullanılan yedi farklı matematik öğretimi ders kitabı incelenmiştir. Ders kitapları; problem çözme stratejisine yer verme, öğrenciye yönelik çalışmalara yer verme, teorik çözüm örneklerine yer verme ve alternatif çözüm yollarına yer verme yönleriyle ele alınarak inceleme yapılmıştır. Araştırmada doküman incelemesi tekniği ile veriler toplanmıştır. Yedi farklı matematik öğretimi ders kitabından elde edilen verilerin analiz edilmesinde nitel veri analiz tekniklerinden biri olan içerik analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Çalışmadaki veriler bir matematik eğitimi uzmanı ve bir ölçme değerlendirme uzmanı tarafından analiz edilmiş ve güvenirlik %82 olarak hesaplanmıştır. Araştırma bulgularında incelenen yedi farklı matematik öğretimi ders kitabında problem çözme stratejilerine yer verme başlığı altında incelendiğinde üç ders kitabında problem çözme stratejilerine yer verilirken, dört ders kitabında yer verilmediği görülmüştür. Öğrencilere yönelik çalışmalara yer verme bakımından incelendiğinde beş ders kitabı öğrenciye yönelik etkinliklere yer verirken iki ders kitabında bu tür etkinliklere yer verilmediği görülmüştür. Alternatif çözüm yollarına yer verme açısından incelendiğinde çalışmaya konu olan kitaplarda alternatif çözümlere yer verilmediği görülmüştür. Teorik çözüm örneklerine yer verilmesi açısından incelendiğinde ise araştırmaya konu olan yedi farklı matematik öğretimi ders kitabının tümünün yer verdiği görülmüştür. Yapılan bu araştırma sonucunda incelenen matematik öğretimi ders kitaplarında genellikle öğrencilere yönelik çalışmalara ve teorik çözüm örneklerine yer verildiği fakat problem çözme stratejilerine ve alternatif çözüm örneklerine yer verme açısından incelenen matematik öğretimi ders kitapların yetersiz kaldığı sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to examine the contribution of the textbooks used in the mathematics teaching process to the development of teachers' and pre-service teachers' knowledge of teaching problem solving. Case study, one of the qualitative research methods, was used in the study. In the study, seven different mathematics teaching textbooks that were widely used in the market between 2008 and 2021 in the field of mathematics teaching were examined. Textbooks; The study was carried out in terms of including problem solving strategy, giving place to student-oriented studies, giving place to theoretical solution examples and including alternative solutions. In the research, data were collected by document analysis technique. Content analysis technique, which is one of the qualitative data analysis techniques, was used to analyze the data obtained from seven different mathematics teaching textbooks. The data in the study were analyzed by a mathematics education specialist and an assessment and evaluation specialist, and the reliability was calculated as 82%. When examined under the title of including problem solving strategies in seven different mathematics teaching textbooks examined in the research findings, it was seen that while problem solving strategies were included in three textbooks, they were not included in four textbooks. When examined in terms of including studies for students, it was seen that while five textbooks included activities for students, two textbooks did not include such activities. When examined in terms of including alternative solutions, it was seen that alternative solutions were not included in the books that were the subject of the study. When examined in terms of including theoretical solution examples, it was seen that all seven different mathematics teaching textbooks, which were the subject of the research, were included. As a result of this research, it was concluded that the examined mathematics teaching textbooks generally included studies for students and theoretical solution examples, but the examined mathematics teaching textbooks were insufficient in terms of including problem solving strategies and alternative solution examples.
Keywords
- Altun, M. (2013). Ortaokullarda matematik öğretimi. Aktüel Yayıncılık, Ankara.
- Altun, M. (2013). Ortaokullarda matematik öğretimi. Aktüel Yayıncılık, Ankara. Baki, A. (2008). Matematiği öğretme bilgisi. Ankara: Pegem Akademi.
- Baykul, Y. (2009). İlköğretimde matematik öğretimi 6-8 Sınıflar. Pegem Akademi, Ankara.Bentley, B., & Yates, G. C. (2017). Facilitating proportional reasoning through worked examples: Two classroom- based experiments. Cogent Education, 4(1), 1-14.
- Bingölbali, E., Özmantar, M.F. ve Akkoç, H. (2008). Sınıf Öğretmenlerinin Farklı Matematiksel Çözüm Yollarını değerlendirme Süreçleri. VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, 2–3–4 Mayıs, Çanakkale.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. A., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Çelik, D. & Arslan, Z. (2019). Cebir öğretimi. Güney Hacıömeroğlu, Kamuran Tarım (Editörler). Matematik Öğretiminin Temelleri: Ortaokul. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Çınar, İ. (2013). Matematik dersinde problem çözme stratejilerinin alan bağımlı-alan bağımsız öğrenciler üzerindeki etkisi. Yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
- Dane, A., Doğar, Ç., & Balkı, N. (2004). İlköğretim 7. sınıf matematik ders kitaplarının değerlendirmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 1-18.
- Denscombe, M. (2010). The good research guide: for small-scale social research projects. 4th Edition, Open University Press
- Eğerci, Ö. (2019). Matematik öğretmenlerinin 5. Sınıf düzeyinde kullandıkları problem çözme stratejileri ve karşılaştıkları zorluklar. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi.
- Falkingham, L. T. ve Reeves, R. (1998). Context analysis a technique for analysing research in a field, applied to literature on the management of R & D at the section level. Scientometrics, 42(2), 97-120.
- Gökkurt Özdemir, B., Erdem, E., Örnek, T., & Soylu, Y. (2018). Are middle school mathematics teachers able tosolve word problems without using variable?. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 49(1), 85-106.
- Gürbüz, R., & Güder, Y. (2016). Matematik Öğretmenlerinin Problem Çözmede Kullandıkları Stratejiler. Journal of Kirsehir Education Faculty, 17(2).
- Güven, B., Aydın-Güç, F. ve Özmen, Z. M. (2016). Problem Types Used in Math Lessons: the Relationship BetweenStudent Achievement and Teacher Preferences. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 47 (6), 863-876.
- Haggarty, L.& Pepin, B. (2002), “An Investigation of Matematikse Textbooks and Their Use in English, French andGerman Classrooms: Who Gets an opportunity to Learn What ”, British Educational Research Journal, 28 (4), ss. 567-588.
- Johansson, M. (2003). Textbooks in mathematics education: a study of textbooks as the potentially implementedcurriculum (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Yezi). Lulea: Department of Mathematics, Lulea University of Technology.
- Lester, F. K. (1994). Musings about mathematical problem-solving research: 1970-1994. Journal for research in mathematics education, 25(6), 660-675.
- MEB (2006). İlköğretim matematik dersi öğretim programı ve kılavuzu (6.Sınıf). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
- Olkun, S., & Toluk, Z. (2004). Teacher Questioning with an Appropriate Manipulative May Make a Big Difference. Issues in the Undergraduate Mathematics Preparation of School Teachers, 2.
- Olkun, S., & Toluk, Z. (2018). İlköğretimde etkinlik temelli matematik öğretimi. Vizetek Yayıncılık, İstanbul.Pepin, B. (2001). Mathematics textbooks and their use in English, French and German classrooms: a way to understand teaching and learning cultures. Zentralblatt fuer Didaktik der Mathematik, 33(5), 158-175.
- Posamentier, A. S., & Krulik, S. (2016). Matematikte problem çözme: 3-6.sınıflar. Çeviren: L. Akgün, T. Kar ve MF Öçal. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Pusmaz, A. (2008). Matematik Öğretmenlerinin Problem Çözme Sürecinin Belirlenmesi ve Bu SürecinGeliştirilmesinde Web Tabanlı Mesleki Gelişim Çalışmalarının Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
- Soylu, Y. (2010). The Models Used by Elementary School Teachers to Solve Verbal Problems. Australian Journal of Teacher Education, 35 (4), 3.
- Şengül, S., & Dede, H. G. (2014). Matematik öğretmenlerinin sayı hissi problemlerini çözerken kullandıkları stratejiler. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(1), 73-88.
- Toluk, Z., & Olkun, S. (2002). Türkiye'de matematik eğitiminde problem çözme: İlköğretim 1.-5. Sınıflar matematik ders kitapları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri.
- Van De Walle, J. A., Karp, K. S. & Bay-Williams, J. M. (2012). İlkokul ve ortaokul matematiği (S. Durmuş, Trans.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Van Loon-Hillen, N., Van Gog, T., & Brand-Gruwel, S. (2012). Effects of worked examples in a primary school mathematics curriculum. Interactive Learning Environments, 20(1), 89-99
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8.baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yin, R. K. (2011). Qualitative research from start to finish. New York: Guilford Press.
- Yılmaz, R. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının problem çözme sürecinde kullandıkları stratejiler: rutin problem çözme durumları. Kastamonu Education Journal, 27(1), 85-94. doi:10.24106/kefdergi.2360
