Dünya nüfusunun sürekli artışına paralel bir şekilde artan gıda talebi sorunu güncelliğini korumaktadır. İklimsel değişiklikler, doğal kaynakların hızlı tüketimi, tüketici davranışlarındaki değişiklikler ile birlikte küresel diyetin radikal değişimler geçirmesine neden olmuştur. Gıda sistemlerinin sürdürülebilir ve verimli bir yapıya dönüştürülmesi özellikle kırmızı etin daha fazla araştırılmasını gerektirmiştir. Dünyada 2020 yılı itibari ile çoğunluğu domuz (%54) ve sığır (%34) eti olmak üzere yaklaşık 198 milyon ton kırmızı et üretimi gerçekleşmiştir. Ancak kırmızı et üretim alanları ile tüketim alanları arasında önemli ölçüde mekânsal eşitsizlikler söz konusudur. Dolayısıyla hayvan sayısı, üretim potansiyeli ve nüfus miktarının yanında ülkelerin sosyoekonomik gelişmişlik seviyesi, kalkınmayla beraber değişen diyet türü ve beslenme alışkanlıkları et tüketim miktarı ile bu tüketimin mekâna göre değişimi üzerinde etkilidir. Kişi başına düşen kırmızı et miktarında dünya ortalaması 26 kg/yıl iken Amerika, Avrupa ve Okyanusya gibi gelişmiş alanlarda 60 kg’ın üzerine çıkabilmekte veya Asya’nın bazı bölgeleri ile Afrika’da 10 kg’ın altına düşebilmektedir. Türkiye’de ise bu tüketim miktarı 18 kg şeklinde olup dünya ortalamasının ve gelişmiş ülkelerin gerisinde kalmaktadır. Türkiye’de 2020 yılında yaklaşık 1,1 milyon ton kırmızı et üretimi gerçekleşmiş, bunun yanında 6,3 milyon $ değerinde 1291 ton ihraç ve 4,2 milyon $ değerinde 937 ton kırmızı et ithal etmiştir. Türkiye’nin kırmızı et ticaretinde özellikle Asya ve Avrupa ülkeleri önemli rol oynamaktadır. Bu çalışmada FAO, OECD ve TÜİK verilerinden faydalanılarak Türkiye’nin dünyadaki kırmızı et piyasasındaki yerine üretim, tüketim ve pazarlama yönleriyle vurgu yapılarak söz konusu parametrelerin zamansal değişim ve mekânsal dağılışı ele alınmıştır. |
The problem of increasing food demand in parallel with the continuous increase in the world population remains current. Climatic changes, rapid consumption of natural resources, and changes in consumer behavior globally have led to radical changes in the global diet. Transforming food systems into a sustainable and efficient structure especially red meat required more research, As of 2020, approximately 198 million tons of red meat has been produced in the world, mostly pork (54%) and beef (34%). However, there are significant spatial inequalities between red meat production areas and consumption areas. Therefore, in addition to the number of animals, production potential and population, the socioeconomic development level of the countries, the diet type and nutritional habits that change with development are effective on the amount of meat consumption and the variation of this consumption according to the place. While the world average of per capita red meat is 26 kg/year, it can exceed 60 kg in developed areas such as America, Europe and Oceania, or it may drop below 10 kg in some parts of Asia and Africa. In Turkey, this consumption amount is 18 kg, which is behind the world average and developed countries. Turkey, produced approximately 1.1 million tons of red meat in 2020, exported 1291 tons worth $6.3 million and imported 937 tons of red meat worth $4.2 million. In this study, using the data of FAO, OECD and TUIK, the place of Turkey in the red meat market in the world is emphasized in terms of production, consumption and marketing, and the temporal change and spatial distribution of these parameters is discussed. |