Author :
Abstract
Prehistorik dönemlerde dokuma yapıldığını ispatlayan çeşitli buluntular arasında yer alan aletler; tezgâh ağırlığı, ağırşak, dokuma tarağı ve mekiklerdir. Bu buluntular arkeolojik kazılar sonucu gün yüzüne çıkarılmış ve hala çıkarılmaktadır. Bu aletlerin günümüze kadar ulaşmalarını sağlayan en önemli özellikleri pişmiş toprak, kemik, taş vb. dayanıklı malzemelerden yapılmış olmalarıdır. Nadirde olsa kumaş ip urgan kalıntıları da ele geçmiştir. Dokuma ürünlerinin günümüze kadar gelmesine sebep ise, yoğun tuzlu ortamın ve benzer şekildeki durumlar organik malzemeyi koruduğu içindir.
Çalışmada sunulan; Kütahya Seyitömer Höyük kazı çalışmalarında ortaya çıkarılan, Orta Tunç Çağ’ına tarihlendirilen silindirik formlu ağırşak buluntularıdır. Ağırşak hammaddeyi bükerek ip şekline getirmek için iğin ucuna takılarak kullanılan nesnelerdir. Seyitömer Höyük Orta Tunç Çağı’na ait ağırşak buluntuları toplam “222” tanedir. Bu ağırşaklar formlarına göre tiplere ayrılmıştır. Bu tipler koni, küre ve silindirik temel tip şeklinde adlandırılmıştır. Bu çalışmada silindirik formlu olanları sunulmuştur. Silindirik formlu ağırşaklar toplam “4” adettir. Bu form Seyitömer Höyük’te en az bulunan ağırşak formudur. Bu buluntular Orta Tunç Batı Anadolu’sundaki yerleşimlerden Seyitömer Höyük ile çağdaş olan; Yanarlar Mezarlığı, Şarhöyük (Dorylaion), Troya V, Milet, Liman Tepe, Kusura, Iasos, Demircihöyük, Çavlum, Çeşme-Bağlararası ve Beycesultan merkezlerinin ağırşak buluntularıyla biçim benzerlik yönleri karşılaştırılmış ve yayınları eklenmiştir. Çalışılan grubun orijinal çizimleri (ön, arka ve yan) ve kazı envanter kayıtlarında olan bütün bilgileri katalog bölümünde sunulmuştur.
Çalışmada amaçlanan ise; Seyitömer Höyük ağırşaklarını incelemek ve literatüre dahil etmektir.
Keywords
Abstract
Among the various finds proving that weaving was done in prehistoric times; loom weight, spindle whorl, weaving reed and shuttle. These finds were unearthed as a result of archaeological excavations and are still being unearthed. The most important features of these tools that have survived to the present day are terracotta, bone, stone, etc. that they are made of durable materials. Rarely, remnants of fabric and rope were also found. The reason why weaving products have survived until today is because the intense salty environment and similar situations protect the organic material.
Presented in the study; These are cylindrical spindle whorl finds dating to the Middle Bronze Age, unearthed during the excavations at Kütahya Seyitömer Höyük. Spindle spindles are objects used by attaching to the end of the spindle to twist the raw material into a rope. The spindle whorl finds belonging to the Middle Bronze Age at Seyitömer Höyük are "222" in total. These spindle whorls are divided into types according to their forms. These types are named as cone, spherical and cylindrical basic type. In this study, cylindrical forms are presented. Cylindrical spindle whorls are “4” in total. This form is the least common spindle whorl form in Seyitömer Höyük. These finds are contemporary with Seyitömer Höyük, one of the settlements in Middle Bronze Western Anatolia; The spindle whorl finds of Yanarlar Cemetery, Şarhöyük (Dorylaion), Troy V, Milet, Liman Tepe, Prensa, Iasos, Demircihöyük, Çavlum, Çeşme-Bağları and Beycesultan centers were compared with the spindle whorl finds and their publications were added. The original drawings (front, back and side) of the group studied and all the information in the excavation inventory records are presented in the catalog section.
The aim of the study is; Seyitömer Höyük spindle whorls are to examine and include them in the literature.
Keywords
- 1. Akça, S. (2000). “Şarhöyük (Dorylaion) Arkeolojik Kazısında Çıkan M.Ö. II. Bin Yılına Tarihli Ağırşaklar”, Yayımlanmamış Bitirme Ödevi, Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü, Eskişehir.
- 2. Aytaç, Ç. (1982). El Dokumacılığı, MEB, Yay. İstanbul
- 3. Barber, E. J.W, (1991). Prehistoric Textiles: The Development of Cloth in The Neolithic and Bronze Ages with Special Reference to the Aegean, Princeton University Press, Princeton.
- 4. Bilgen, A. N. (2014). “Seyitömer Höyük 2013 Yılı Kazısı”, Kütahya Valiliği İl Kültür Ve Turizm Müdürlüğü Kütahya Müzesi Müdürlüğü, Sayı: I Kütahya.
- 5. Blegen, Carl W, Caskey, John L., Rawson, Marıon, (1951). Troy. The Third, Fourth, and Fifth Settlements, Vol. II, Part 1: Text, Part 2: Plates, The University of Cincinnati, Princeton University Press, New Jersey.
- 6. Blegen, Carl W, Caskey, John L., Rawson, Marıon, (1953). Troy. The Sixth Settlement, Vol. III, Part 1, The University of Cincinnati, Princeton University Press, To The Memory of Wilhelm Dörpfeld.
- 7. Dölen, E. (1992). Tekstil Tarihi. İstanbul: M.Ü. Teknik Eğitim Fakültesi Yayınları.
- 8. Emre, K. (1978). Yanarlar, Afyon Yöresinde Bir Hitit Mezarlığı-A Hittite Cemetery Near Afyon, TTK Basımevi, Ankara.
- 9. Eslick, C. (1992). Elmalı-Karataş I, The Neolithic and Chalcolithic Periods: Bağbaşı and Other Sites, America: Bryn Mawr, PA.
- 10. Evely, R. Doniert G. (2000). “Minoan Crafts: Tools and Techniques”, SIMA, C. XCII: 2, Jonsered, Paul Ǻströms Förlag.
- 11. Günyol, H. (2005). “Kuzeybatı Anadolu’da Dokumacılık Geleneğinin Kaynakları ve Günümüzden Bir Örnek: Aba”, Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi, Kültür Varlıkları Ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yay., No: 111, Sayı:5. Ankara,ss. 17-23.
- 12. GönüL, M. (1966). “Dokumacılığın Tarihçesi ve En Eski Dokuma Aletleri”, Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi, Antropoloji, C.1, Ankara. s.80-99.
- 13. Karaoğlan, H. (2010). “Seyitömer Höyüğü’nde Bulunan M.Ö. II. Bin’e Ait Dokumacılıkla İlgili Buluntular” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim Dalı.
- 14. Karaoğlan, H . (2019). Seyitömer Höyük Orta Tunç Çağı’na Ait Konik Formlu Ağırşaklar. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 8 (3), 191-203. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ssrj/issue/47195/523124.
- 15. Karaoğlan, H. (2020). Seyitömer Höyük Orta Tunç Çağı’ na Tarihlendirilen Küre Formlu Ağırşaklar. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (38), 109-132. DOI: 10.30794/pausbed.546644.
- 17. Özgüç, T. Akok, M. (1958), Horoztepe, Eski Tunç Devri Mezarlığı ve İskân Yeri, TTK Basımevi, Ankara.
- 18. Strand, E.A. (2012). The Textile Chaine Operatoire: Using A Multidisciplinary Approach To Textile Archaeology With A Focus On The Ancient Near East. Paléorient, Volume 38, 21-40.
- 19. Tütüncüler, Ö. (2004), “M.Ö. 2. Bin Liman Tepe Dokuma Aletleri”, Anadolu (Anatolia), Ek Dizi No.1, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, ss. 287-295.
