GELİŞEN DÜNYADA BİLİM GAZETECİLİĞİ VE SORUNLAR: MAGAZİNLEŞEN HABERCİLİK BAĞLAMINDA BİLİM GAZETECİLİĞİNE YÖNELİK KURAMSAL BİR DEĞERLENDİRME
Author :
Abstract
Bilimsel alandaki gelişmelerle birlikte önem kazanan bilim gazeteciliği; bilim dünyası ile geniş halk kesimleri arasında köprü vazifesi görmektedir. Medya kuruluşları günümüz piyasa koşullarında ticari kuruluş gibi hareket etmekte, reyting ve tiraj kaygıları neticesinde popüler içerikler medyada ağırlıklı yer tutmaktadır. Benzer durum bilim gazeteciliğinde de etkisini göstermektedir. Bilimsel konularda halka gerçekleri aktararak, bilim ile halk arasında etkileşimi sağlayan bilim gazetecileri bazı özel yetkinliklere sahip olmak durumundadır. Günümüzde bilimle ilgili bir birçok haberin bu alanda yeterli donanıma sahip olmayan, diğer alanlarda uzmanlaşmış muhabirler tarafından oluşturulduğu göze çarpmaktadır. Bu noktada bilim dünyası ile toplum arasında köprü vazifesi gören medyanın bilgiyi ne oranda doğru aktardığı ve kitlelerin aktarılan bilgilerin ne kadarını ne ölçüde anladığı önem taşımaktadır. Bilimsel gelişmelerin hayatımızın her alanında dönüşüme yol açması, bilimsel okuryazarlık kavramının önem kazanmasına yol açmıştır. Bireylerin gelişen teknolojiyi takip edebilmeleri, bilimsel tartışmalara katılabilmeleri noktasında bilim okuryazarlığı büyük rol oynamaktadır. Bu bağlamda bireylere medyada yer alan bilimsel içerikli enformasyonu doğru şekilde analiz edebilme becerisi kazandıracak bilim okuryazarlığının ilköğretim çağından itibaren müfredat programlarında yer alması önemli adım olacaktır. Söz konusu çalışmada bilim iletişimi ve bilim gazeteciliği kavramları tanımlanarak, bilim gazeteciliğinin sorunları irdelenmekte, bilim haberlerinde giderek etkisini gösteren magazinselleşme bağlamında bilim okuryazarlığı olgusu kuramsal olarak ele alınmaktadır.
Keywords
Abstract
Science journalism, which gained importance with the developments in the scientific field; It acts as a bridge between the scientific world and the wider public. Media organizations act as commercial establishments in today's market conditions, and popular content takes a heavy place in the media as a result of ratings and circulation concerns. A similar situation also shows its effect in science journalism. Science journalists, who provide the interaction between science and the public by conveying facts to the public on scientific issues, have to have some special competencies. Today, it is striking that many news about science are created by reporters who do not have sufficient equipment in this field and are specialized in other fields. At this point, it is important to what extent the media, which acts as a bridge between the scientific world and society, conveys the information correctly and to what extent the masses understand the information conveyed. The fact that scientific developments have led to transformation in all areas of our lives has led to the concept of scientific literacy gaining importance. Science literacy plays a major role in enabling individuals to follow the developing technology and participate in scientific discussions. In this context, it will be an important step to include scientific literacy in the curriculum since the primary school age, which will provide individuals with the ability to correctly analyze the scientific information in the media. In this study, the concepts of science communication and science journalism are defined, the problems of science journalism are examined, and the phenomenon of science literacy is theoretically discussed in the context of tabloidization, which is increasingly influential in science news.
Keywords
- 1. AAAS (1989). (American Association for the Advancement of Science), Science for All American, http://www.project2061.org/publications/sfaa/online/sfaatoc.htm), (02.08.2020)
- 2. Acun, R. (2004). “Türkiye’de Bilim ve Teknolojinin Gelişim Süreci Literatürüne Eleştirel Bir Bakış”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, (4):641 – 658.
- 3. Akoğlu,O.(2010). “Bilim İletişimi: Önemi, Yöntemleri, Araçları ve TÜBİTAK’ın Bilim ve Toplum Çalışmaları, Başuzmanlık Tezi”, TÜBİTAK Popüler Bilim Yayınları Müdürlüğü, Ankara.
- 4. Angler, M. W. (2017). Science Journalism / An Introduction. London and NewYork: Routledge, Taylor and Francis Group.
- 5. Becerikli, S. (2013). “Türkiye’deki Bilim Teknoloji Yenilik Habercilerinin Profili ve Haber Yapma Pratikleri Üzerine Düşünmek”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (45):2, 1-18.
- 6. Briggs,A. & Burke, P. (2011). Medyanın Toplumsal Tarihi, (Çev.Yolsal, Ü. H. ve Uzun, E.), Kırmızı Yayınları, İstanbul.
- 7. Bucchi, M.& Mazzolini, R. G. (2007). Big science, little news / Science coverage in the Italian daily press, Journalism, Science and Society. (Ed.:Martin W. Bauerand Massimiano Bucchi), Routledge, Newyork,Taylor & Francis Group: 53-70.
- 8. Bülbül, R. (2001). Haberin Anatomisi ve Temel Yaklaşımlar, Nobel Yayıncılık, Ankara.
- 9. Dağtaş, E. (2006). Türkiye’de Magazin Basını, Ütopya Yayınları, Ankara.
- 10. Dağtaş, E.& Yıldiz, M. E, (2015). “Türkiye’de Popüler Bilim Dergilerinin Eleştirel Ekonomi Politik Çözümlemesi: “Bilim ve Teknik” ile ‘Popular Science’ Örnekleri”, Akdeniz İletişim Dergisi, (24):56-86.
- 11. de Semir, V. (2000). “Scientific journalism: Problems and perspectives”, InternatlMicrobiol, (3): 125-128.
- 12. Dunwoody, S. (2014). Science journalism / Prospects in the digital age. Routledge Handbook of Public Communication of Science and Technology. (Ed.:Massimiano Bucchi & Brian Trench), London: Routledge: 2729.
- 13. Dursun, Ç. (2010). “Dünyada Bilim İletişiminin Gelişimi ve Farklı Yaklaşımlar: Toplum İçin Bilimden Toplumda Bilime”, Kurgu, Anadolu Üniversitesi Yayınları: 1-35
- 14. Dursun, Ç., Becerikli, S. & Dursun, B.Y. (2010). “Türkiye’de Bilim Haberlerinin Görünürlüğü ve Temsili:1993- 2008” (Proje No: 108K415), Tübitak, Ankara.
- 15. Dursun, O. (2018). “Bilim Gazeteciliğinde Popülaritenin ve Pozitif Bilimlerin Hegemonyası”, İleti-ş-im 29 • Aralık, s.83-114,
- 16. Erdoğan, İ. (2007). Türkiye’de Gazetecilik ve Bilim İletişimi Yapısal Özellikler Sorunlar Ve Çözüm Önerileri, Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi, Ankara.
- 17. Gregory J. & Mıller, S. (1998). “The Public Understanding of Science”, Handbook of Science Communication, (ed.Anthony Wilson). UK:IOP Publishing.
- 19. Işık, M. & Erdem, A. (2008). Tüm Yönleriyle Medya ve İletişim, Eğitim Kitabevi, Konya.
- 20. Joshi, A (2018). “Science Journalism and Communication in India: Challenges and Way Forward”, International Journal of Current Advanced Research, (7): 10374- 10379.
- 21. Kaya, A. Yalçın (2006). “Uluslararası İletişimde Bir Sorun Olarak Haber ve Çözüm Önerileri”, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı:2 Ocak, Konya.
- 22. Koloğlu, O. (1997). Halka Doğru Bilim – Türkiye’de Bilim Gazeteciliği. Türk Bilim Tarihi Kurumu Yayınları,
- 23. Kurtuluş, Ö. (1997). “Bilim Gazeteciliği, Toplumda Bilimin Beyazperdesi”, Bilim ve Teknik, TÜBİTAK Yayınları, Sayı: 350.
- 24. Laugksch, R. (2000). “Scientific Literacy:A Conteptual Overview”, Science Education, (84):1.
- 25. Nelkin, D. (1994). Bilim Nasıl Satılır? (Çev.Çiftkaya, M.) Şule Yayınları, İstanbul.
- 26. Selçuk, B.Ünal, S. & Mert, Y. (ed.). “Sosyal Bilimlerde Akademik Çalışmalar 3”. İçinde (Bilim Gazeteciliği: Fırsatlar ve Tehditler Bağlamında Bir Değerlendirme), (Durgeç, P.), Duvar Yayınları: 4359, (2021)
- 27. Summ, A. & Volpers, A.M. (2016). “What’s science? Where’s science? Science journalism in German print media”, Public Understanding of Science (Sage), 25(7): 775-790.
- 28. Trachtman L. E. (1981).“Bilim Çabasını Halk Nasıl Anlıyor?”, Science, Technology and Human Values, (6):13-24
- 29. Uysal, A.E. (2017). “An Evaluation of Health News in Turkey in Terms of Media Ethics and Science Journalism”, Review of Journalism and Mass Communication, (5):1: 34-60
- 30. Wormer, H. (2008). Science journalism, (Ed.W. Donsbach), The International Encyclopedia of Communication Online. Wiley-Blackwell Publishing: 4512-4514.
- 31. Yücebaş, M. & Yücebaş, S. (2012). Haberde ‘Şey’leşen Bilim, İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Fakültesi İletişim Çalışmaları Dergisi, (1):1: 121-145
- 32. Yüksel, E. (2010). Medya ve Habercilik, Çizgi Yayınları, Konya.
