Roma İmparatorluğu Döneminde Anadolu’da Spor Organizasyonları Ve Yönetiminin Siyasal Ve Sosyal Hayata Etkileri
Author :
Abstract
Oyunlar, mücadele ve yoğun beden çalışmasıyla gerçekleşen, bireysel veya takım halinde yapılan, fiziksel, ruhsal ve düşünme yeteneğini geliştirmeye yönelik, kuralları ve düzeni olan faaliyetlerin bütünü spor olarak kabul edilmiştir. Spor, fiziksel ve psikolojik doyum sağlaması, toplumsal dayanışma ve bütünleşmeyi oluşturması yönünden çok önemlidir. Spor, tarihsel süreçte çoğu zaman, yönetim organizasyonlarının, egemenliği sağlama ve devam ettirme konusunda başvurdukları yöntemlerden biri olmuştur. Roma, merkezden uzaktaki eyaletlerinde, özellikle Anadolu’da, otoriteyi sağlamak maksadıyla yerel yönetimleri desteklemiş, bu yönetimlerin bağlılığı sayesinde varlığını uzun süre devam ettirebilmiştir. Roma döneminde imparatorların iktidarlarını sürdürebilmek için halka geçim ve eğlence ihsan etmesi beklenmektedir. Roma’nın bu konuda başvurduğu yöntemlerin başında spor organizasyonları gelmektedir. Spor organizasyonlarının yapılması ve oyunların boyutu, yerel yönetimlere ekonomik canlılık ve refah getirmesinin yanı sıra merkeze siyasal ve sosyal bağlılığı da arttırmıştır. Spor organizasyonlarının halk ve yönetim üzerindeki etkilerinden en belirgini dini nitelik taşımasıdır. Roma merkezden uzak doğu eyaletlerinde, egemen güç olduğunu imparatorluk kültü ile hissettirmektedir. Bu araştırmada Roma döneminde Anadolu’da, imparatorluk kültü ve bu külte sahip olan kentlerin siyasal ayrıcalıkları, ekonomik faaliyetlerindeki hareketliliği incelenecek, Roma imparatorlarının bu kültü kullanmalarındaki avantajlarına dikkat çekilecek ve sporun halk ile yönetim arasında kurduğu bağ, spor organizasyonlarının yapıldığı tesislerin sosyal ve siyasal hayata etkileri ve sporcuların kazanımları, ödülleri, halk arasında prestijleri ve sportif faaliyetlerin, etnik çeşitliliklerin bir siyasal yönetimde, manevi birlikteliğinin gerçekleşmesindeki önemi ortaya çıkarılacaktır. Bunun için Anadolu’daki Roma dönemi antik kentlerinden çıkarılan sikkeler, heykeller, yazıtlar ve spor tesislerinin mimari özelliklerinin incelendiği telif eserlere başvurulacak, spor organizasyonlarının ve spor yönetiminin özellikleri belirtilecektir.
Keywords
Abstract
Games, which happens with challenge and intensive body work, made individually or in a team, aimed to improve skills of physical, mental and thinking, all activities has been accepted which has rules and layout as sport. Sport is quite important to physical and mental satisfaction, to create public solidarity and integration. Sport became one of the methods that management organizations apply mostly in historical process to provide sovereignty and keep the sovereignty. Roman Empire, in states which far away from the center, supported local governments to provide authority especially in Anatolia, with that goverments’ commitment they saved the existence for a long time. It is expected that emperiors, to provide livelihood and entertrainment to public during the Roman period for sustain their governments. At this point, first way that Roman Empire apply is sport organizations. To make sport organizations and game’s dimension created economical vitality and welfare of the local managements, also it increased the political and social commitment to the center. One of the most obvious effect of sport organizations on the public and management is that they have a religious feature. Roman Empire, in far east states they make people feel that they are soverign power with empire cult. At this research, in Anatolia during the Roman period, the imperial cult and the political privileges of the cities that have this cult, the mobility of their economic activities will be examined. Attention will be drawn to the cult of the Roman emperors in using the benefits of the sport and vineyard established between the public and the government, their impact on athletes and sport organizations and facilities of the achievements of the social and political life, awards and sporting activities prestige among the people, ethnic diversity in Political Management, the importance will be revealed in the realization of spiritual unity. For this purpose, coins, sculptures, inscriptions and architectural features of sports facilities extracted from the ancient cities of the Roman period in Anatolia will be examined and the characteristics of sports organizations and sports management will be specified.
Keywords
- 1. Altın, R.-Doğancı, K. (2018). “Yazıtlar Işığında Selge Agonları”, International Journal of Social Inquiry Cilt / Volume 11 Sayı / Issue 1, ss./pp. 1-15.
- 2. Başgelen, N. (2009). “Antik Çağ Kent Yaşamında Kamusal Spor Mekânları ve Anadolu Gymnasionları Genel Bir Bakış”, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
- 3. Bingül, A. (2013). Antik Dönemde Gymnasiumun Önemi ve Pergamon Gymnasiumu, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı Klasik Arkeoloji Bilim Dalı, Konya.
- 4. Braizer, C. (2018). A No-nonsense guide to the World History. Oxford: New Internationalist Publications Ltd.
- 5. Bailey, (2018). Antik Roma’nın Dini, çev: Peren Gülmez, Kanon Kitap, İstanbul.
- 6. Camia, F. (2016). The Theoi Sebastoi in the Sacred Landscape of the Polis. Cult Places for the Emperors in the Cities of Mainland Greece. Im Schatten der Alten? Ideal und Lebenswirklichkeit im römischen Griechenland, Eds L. Gaitanou- J. Fouquet, Mainz – Ruhpolding, pp: 9-23.
- 7. Çokbankır, N. (2010). “Modrena ve Nikaia Teritoryumundan Yeni Yazıtlar”, OLBA, XVIII, 324, 345.
- 8. Çokbankır Şengül, N. (2013).” Antikçağda Küçük Asya’daki Sporcular: Sosyal Durumları, Profesyonellik ve Kentler”, Cedrus, I, 151-162.
- 9. Daloğlu, H. (2014). “Akdeniz Kültüründe Törensel Kültürel Şiddetin Kolektif Aksiyonları: Antik Roma Oyunları”, Arkeoloji ve Sanat, 1-30.
- 10. Dingil, F. (2006). Principatus Devri Karia’sında Leuturgia ve Arkhe Üstlenen Kadınlar, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri (Yunan Dili ve Edebiyatı) Ana Bilim Dalı.
- 11. Erhan, F. (2015). “Özel Bir Koleksiyondan Bir Grup Anazarbos Sikkesi”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 24, Sayı 1, Sayfa 303-320.
- 12. Erhan, F. (2014). Antik Çağ Kilikia Sikkelerinde Dinsel Tasvirler, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Ana Bilim Dalı Klasik Arkeoloji Bilim.
- 13. Erhan, F. (2020). “Sikkeler Üzerinde Anazarbos Kayalığı ve Akropolisi”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 29, Sayı 4, Sayfa 123-137.
- 14. Ekinci, N. (2016). “Antik Yunan’dan Roma’ya Retorikten Propagandaya”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5/4, 149-174.
- 15. Erol Özdizbay, A. (2011). Roma İmparatorluk Döneminde Pontus-Bithynia Eyaleti’nde Agon’lar ve Agonistik Sikkeler, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Eskiçağ Tarihi Bilim Dalı.
- 16. Erol Özdizbay, A. (2012). “Perge Sikkelerinde Agonistik Ödül Taçları”, ADALYA XV, 203-223.
- 17. Gürel, U. (2021). “Gladyatör Filminin Arkeolojik Açıdan İncelenmesi”, PEARSON JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES & HUMANITIES,6/14,126-139.
- 18. Küçük, E. (2017). “Eski Roma’da Cumhuriyet Dönemi Halk Meclisleri ve Yasa Yapım Süreçleri”, Hacettepe HFD, 7(1) 2017, 199–214.
- 19. Öğüt, S. P. (2006). Principatus Dönemi Küçük Asya’sında Gösteriler, Danışman: Candan Şentuna, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eski Çağ Dilleri ve Kültürleri Ana Bilim Dalı, Ankara.
- 20. Özdemir Sarılar, M. (2021). “Roma İmparatorluk Dönemi’nde Sikkeler Işığında Thyateira’da Agon’lar”, Mediterranean Journal of Humanities, XI, 205-218.
- 21. Saltuk, S. (1995). Antik Stadyumlar, İnkılap Yayınevi, İstanbul.
- 22. Sönmez, Z. (2020). “Antik Pisidia Sagalassos’ta İmparator Kültü ve Bu Kültün Roma’nın Hristiyanlaşması Sürecindeki İzleri”, Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi,4/1, 115-134.
- 23. Sparwforth A. J. S (1989). “Agonistic Festivals in Roman Greece”. Eds. S. Walker & A. Cameron, The Greek Renaissance in the Roman Empire (Bulletin Supplement 55), London.
- 24. Sülüner, H. S. (2014). Yabancı seyyahların gözlemleriyle Roma ve Bizans Dönemi’nde Ankara, Ankara Araştırmaları Dergisi, 7/1, 11-21.
- 25. Şentürk, F. (2003). Tarihsel Gelişim İçinde Olimpiyat Tesislerinin İncelenmesi ve Türkiye Örneği İle Karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
- 26. Taşdelen, E. (2012). Lykia Bölgesinde İmparator Kültü, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri Ana Bilim Dalı, Antalya.
- 27. Tomay, B - Değirmencioğlu, H. (2017). “Antik Çağda Anadolu’da Spor Turizmi” Süleyman Demirel Üniversitesi Yalvaç Akademi Dergisi, 2 (2) : 9-21.
- 28. Türkoğlu, Ç. (2016). “Anadolu’da Antik Dönem Sportif Organizasyonlar ve Sportif Mekanlar”, ASOS JOURNAL, 35, 455-469.
- 29. Woolf, G. (2008). Divinity and Power in Ancient Rome. Religion and Power. Divine Kingship in The Ancient World and Beyond. (Ed. N. Brich). UBD: University of Chicago, s. 243-259.
- 30. Yurtsever, A. (2015). “Neokoros Düşüncesinin Kökeni ve Gelişimi: Tanrı, Kutsal Krallık ve Yönetici İlişkisi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1-16.
- 31. Zanker, P. (2010). The Power of Images in The Age of Augustus. USA: The University of Michigan Press.
- 32. (https://www.realmofhistory.com/2016/02/24/10-fascinating-things-you-should-know-aboutthe-assyrian-army/, Erişim: 26.06.2022).
