ÖĞRETMENLERİN BAKIŞ AÇILARINDAN EĞİTİMDE KULLANILAN DERS KİTAPLARININ NİTELİK SORUNLARI VE YARDIMCI KAYNAK KİTAP KULLANIMI
Author :
DOI : 10.31569/ASRJOURNAL.285
Year-Number: 2021-Cilt 6 Sayı 27
Language : null
Konu :
Abstract
Bu çalışmanın amacı, ders kitaplarının nitelik sorunları ve yardımcı kitap kullanımı hakkında öğretmenlerin düşüncelerini ortaya koymaktır. Araştırmanın çalışma grubu farklı branşlarda ve düzeylerdeki okullarda görev yapmakta olan 8 öğretmenden meydana gelmektedir. Çalışma nitel araştırma desenlerinden olgubilim deseni kullanılarak yapılmıştır. Veriler araştırmacıların hazırladığı yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemine uygun olarak analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre çalışmaya katılan öğretmenlerin büyük çoğunluğu ders kitaplarının bazı nitelik sorunları olduğunu dile getirmişlerdir. Ayrıca öğretmenler ders kitaplarının soru çeşidi ve sayısı bakımından yetersiz olduklarını; bundan dolayı yardımcı kaynaklara ihtiyaç duyduklarını belirtmişlerdir. Çalışmaya katılan öğretmenler ders kitaplarının niteliğinin arttırılması için öğrencinin aktif olacağı etkinlikler arttırılmalı, konu anlatımı açık ve anlaşılır olmalı, soru sayısı arttırılmalı, kitaplar müfredata uygun olarak yazılmalı, kitaplar alanında uzman kişiler tarafından hazırlanmalı ve kitaplar sınav sistemine ve öğrenci düzeyine uygun olmalı şeklinde birtakım önerilerde bulunmuşlardır. Araştırmacılar ders kitaplarının öğretmen ve öğrencilerin başka kaynaklara ihtiyaç duymalarını önleyecek şekilde donanımlı hale getirilmesi gerektiği sonucuna ulaşmışlardır.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to reveal teachers' thoughts about the quality problems of the textbooks and the use of supplementary books. The study group of this research consists of 8 volunteer teachers working in different branches and schools at different levels. This research has been conducted by phenomenological research design a qualitative research approach. The data has been collected using a semi-structured interview form prepared by the researchers. The obtained data has been analyzed in accordance with the descriptive analysis method. According to the findings of this research, most of the teachers who participated in this research stated that the textbooks had some quality problems. In addition, teachers stated that the textbooks were insufficient in terms of question type and number; therefore, they needed auxiliary resources. Teachers have offered the following suggestions: the number of activities should be increased for students’ active participation, the lecturing should be clear and understandable, the number of questions should be increased", textbooks should be written according to the curriculum, textbooks should be prepared by experts in the field, and textbooks should be suitable for the exam system and student level. The researchers concluded that the textbooks should be equipped in a way that prevents teachers and students from needing other resources.
Keywords
- Ders kitaplarının önemi ve kullanımı hakkında genel bir değerlendirme yapıldığında, ders kitaplarınıeğitimdeki ana unsurlardan biri olarak kabul eden Türkiye’nin ders kitaplarına önem veren ülkelerden biriolduğunu belirtmek yanlış olmayacaktır. Çünkü bazı değerlerin kitaplar aracılığıyla sonraki kuşaklara ulaştırılması gibi bir amaç güdülmektedir (Çalışkan ve Toyran, 2020).
- Öğretmenler çoğunlukla ders kitaplarını özellikle merkezi sınavlara hazırlanan öğrenciler için yetersizbulmakta; kitaplarda bulunan soruların ve örneklerin az olduğunu belirtmişlerdir. Ders kitaplarının bu eksikyönü merkezi sınavlara odaklanmış olan öğrenciler üzerinde daha fazla baskı oluşturabileceğindenöğrencileri olumsuz anlamda etkileyebilir. Bu sebeple söz konusu yetersizliklerin tespiti ve giderilmesiönemlidir. Ders kitaplarının, öğretmenlerin ve öğrencilerin iş birliği içerisinde kullanabilecekleri,öğrencilerin bilişsel gelişim seviyelerine uygun bir hale getirilmesi gerekmektedir (Katipoğlu ve Katipoğlu,2016). Ancak ders kitapları, zaman zaman test kitaplarının gerisinde kalabilmektedir. Öğretmenlerin tavrıders kitabı kullanımı konusunda önemlidir ve buna istinaden öğretmenler de önemli ölçüde öğrencilerini derskitabı kullanımına yönlendirmektedirler. Ders kitaplarının ücretsiz olarak dağıtılma uygulamasıöğretmenlerin ders kitabı seçme konusunda tercih durumlarını ortadan kaldırmış ve tek kitap kullanımını öneçıkarmıştır. Bu nedenle öğretmenlerin kitapları benimsemesi gerekmektedir. Öğretmenlerin çoğunlukla öğrencilere ödev vermek amacıyla ders kitaplarını kullandıkları görülmektedir (Işık, 2008).
- Haşıloğlu, Güler ve Durmaz (2020) yaptıkları çalışmada ortaokul sosyal bilgiler ve fen bilimleri branşöğretmenlerinin ders kitaplarının dışında öğrencilere yardımcı kaynak aldırmalarını ve kaynak kitapkullanımı hakkındaki bakış açılarını anlamayı amaçlamışlardır. Araştırma sonucuna göre öğretmenleryardımcı kaynak kitap kullanmayı tercih etmelerinde bu kitapların merkezi sınavlara uygunluğu, pratik testçözme becerileri edindirmesi, sade bir dile sahip olmaları, güncel konulardan bahsetmesi, ders kitaplarındahatalı bilgilerin bulunması, soru çeşitliliğinin ve sayısının fazla olması gibi faktörlerin etkili olduğunu ifadeetmişlerdir. Uzuntiryaki ve Boz (2006), öğretmen adaylarının içerik bakımından yetersiz olarak gördükleriders kitaplarını kullanmayı çok fazla tercih etmediklerini belirtmişlerdir. Bu durumun nedeni. Ders kitaplarıdaha çok, ders sunumları ve planlarını hazırlarken veya müfredat hakkında bilgi sahibi olmak içinkullanılmaktadır. Ders kitaplarında konuların yüzeysel olarak verilmesi, bunun yanı sıra bilgi hatalarının damevcut olması bazı öğretmenler için ders kitaplarını daha az kullanmalarının başlıca sebebi olarakbelirtilmiştir. Yeterli bir ders kitabının oluşturulabilmesi ciddi bir ön hazırlık, kapsamlı taramalar, ilgili kişive kurumlarla iletişime geçilmesi ve sürecin yeterlilik düzeyi yüksek kişilerce yürütülmesine bağlıdır (Semenderoğlu ve Gülersoy, 2005).
- Ülkemizde okutulan ders kitaplarının diğer ülkelerdeki ders kitapları ile karşılaştırıldıklarında birçok yöndennitelikli olan kitapların gerisinde oldukları, iyileştirilmeleri gerektiği ve bu doğrultuda yapılan çalışmaların da yetersiz kaldığı birtakım noktaların olduğu gözlenmektedir (Aslan, 2010).
- Yardımcı kitap kullanımı ülkeden ülkeye veya dönemlere göre farklılık gösteren bir durumdur. Bazıülkelerde ders kitapları okullar tarafından belirlenmekte iken bazı ülkelerde ise öğretmenler ders kitaplarınıkendileri seçmektedir; burada da öğretmeni tamamen özgür bırakan ya da verilen listeden kitap seçmesineolanak tanıyan ülkeler bulunmaktadır. Ülkemizde eğitim öğretimde Milli Eğitim Bakanlığı’nın ders kitaplarıkullanılmaktadır. Söz konusu bu ders kitapları ve belirlenmiş eğitim materyalleri dışındaki yayınlarınokullarda bulundurulmaması gerekmektedir. Genel olarak resmi makamların, yardımcı kaynakların kullanımıkonusunda birtakım kaygıları olduğu söylenebilir. Bu durumun temelindeki nedenlerden biri yardımcıkaynaklardan rant sağlanması ve ticari bir durumun ortaya çıkmasıdır. Bu endişeler nedeniyle yardımcıkitapların kullanılması yasaklanmıştır. Fakat bu durum, farklı sıkıntıların yaşanmasına neden olabilmektedir (Oruç, 2018).
- Yardımcı kaynak kullanımı konusunda öğretmenler, öğrenciler ve veliler benzer şekilde yardımcıkaynakların merkezi sınavlar için gerekli olduğu, öğrencilerin ilgisini daha çok çektiği, konu anlatımlarınındaha sade ve etkinlik açısından daha çeşitli olduğu, daha fazla soru bulundurduğu, daha nitelikli ve pratikte daha faydalı olduğu gibi bazı ortak görüşlere sahiplerdir (Taş ve Minaz, 2018).
- Katipoğlu ve Katipoğlu (2016) matematik öğretmenleri ile yaptıkları çalışmada öğretmenlerin derskitaplarının yanı sıra dersi destekleyecek yardımcı kaynaklara da başvurduklarını; bundan dolayıöğretmenlerin farklı kaynakların kullanımının yasaklanmaması gerektiğini söyledikleri bulgusunaulaşmışlardır. Ayrıca öğrencilere ders kitapları dışında farklı kaynaklar aldırılmasının yasaklanmasıöğretmenleri kaynak noktasında kısıtlamıştır. Yazarlara göre yardımcı kaynak kitapların kullanımıkonusunda serbestlik tanınması öğretmenlere de kolaylık sağlayacak, konuların verilmesi ve sorularda çeşitlilik sağlanması yönünden faydalı olacaktır.
- Mazlum ve Mazlum (2016) tarafından yapılan çalışmada öğretmenler ders kitaplarının işlevsel birtasarımdan uzak olması ile örnekler ve etkinlikler bakımından yetersiz kalması nedenlerinden dolayıyardımcı kaynak kitapları da kullandıklarını belirtmişlerdir. Ders kitaplarında bulunan soruların merkezisınavlara uygun olmaması, kitaplarının alıştırmalar ve örnekler bakımından eksik olması öğretmenleriyardımcı kaynak kitaplara yöneltmektedir. Öğretmenlerin ders kitaplarından güncel programlara uygunolması ve merkezi sınavlara göre revize edilmiş olması yönünde beklentileri bulunmaktadır (Işık, 2008).
- Ayrıca, öğrenciler çoğunlukla yardımcı kaynak kitap kullanmayı tercih etmekte, ders kitabını ancaköğretmenleri tavsiye ettiğinde kullanmaktadırlar. Öğrenciler öncelikle ders kitaplarındaki anlamadıkları veyabulamadıkları konularda ve ödevleri söz konusu olduğunda alternatif kaynaklara yönelmektedirler. Yardımcıkaynaklarda soru çeşitliliğinin fazla olması ve merkezi sınavlara yönelik daha fazla soru bulunması, pratikçözümler sunması gibi faktörler de öğrencilerin bu kaynaklara yönelme nedenleri arasındadır (Gökçek ve Hacısalihoğlu Karadeniz, 2013).
- Her bir öğrenci bir diğerinden çok farklıdır ve anlama yöntemleri de değişmektedir. Kimi öğrencilerin sözelalgılama kapasitesi gelişmiş iken kimi öğrencilerin sayısal, görsel ve uzamsal kapasiteleri daha gelişmişolabilir. Bu farklılıklar göz önüne alındığında öğrencileri tek bir kaynağa yönlendirmek öğrencilerin bazıyetkinliklerini köreltebilir. Ayrıca farklı kaynaklar kullanmak öğrencilerin öğrenme şekillerine farklıyönlerden yaklaşım sunabilir. Milli Eğitim Bakanlığı’nın yardımcı kaynak kullanımında serbestlik sağlamasıkonuların farklı şekillerde işlenebilmesi ve soru çeşitliliğine imkân vereceğinden öğrencilerin akademik gelişimine katkı sağlayabilir (Taş ve Minaz, 2018).
- Bu çalışma nitel araştırma yöntemi çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Nitel araştırma yaklaşımı, olguların veolayların nitel veri toplama yöntemlerinin kullanımı ile çok yönlü ve uzun süreli bir şekilde ortayakonmasıdır. Yani nitel araştırma, olguları kendi bağlamında araştırıp anlamayı temel alan bir yaklaşımdır(Yıldırım, 1999). Nitel araştırmalar toplumsal gerçekliğin, kişinin davranışlarının altındaki nedenlerin ortayaçıkarılmak istendiği belirli bir bağlam ve durumla ilgili araştırmalardır (Gürbüz ve Şahin, 2017). Nitelaraştırma nitel veri toplama tekniklerine başvurulan, ele alınan olgu veya durumun kendi bağlamında elealındığı araştırma olarak tanımlanabilir (Yıldırım ve Şimşek, 2016). Nitelik bir şeyin doğası ve içindebulunduğu bağlamı ile alakalıdır. Nitel araştırma anlam, özellik, tanım, açıklamalara önem verir (Dabbs,1982; Akt., Berg ve Luna, 2019). Özdemir (2010) nitel araştırmayı insanın şekillendirdiği toplumsalsistemleri derinlemesine kavrayabilmek amacıyla ortaya koyduğu bilgiye ulaşma yöntemlerinden biri olarak tanımlamıştır.
- Bu çalışma nitel araştırma desenlerinden olgubilim deseni kullanılarak düzenlenmiştir. Olgubilim, felsefigelenekten gelmekte ve deneyimlere odaklanmaktadır. Olgular günlük hayatta çeşitli şekillerde kişininkarşısına çıkabilmekte; bu durum aşinalık oluşturmaktadır. Ancak söz konusu olguya aşina olma durumuolgunun anlamına dair derinlemesine bir kavrayışa sahip olunduğu anlamına gelmez. Bu olgularınaraştırılabilmesi için olgubilime başvurulur (Yıldırım ve Şimşek, 2016). Olgubilim deseni, kişilerin geçmişyaşantılarını tanımlar ve bu yaşantıların derinlemesine analizini yaparak geçmiş yaşantıların olgu ile olanbağını saptamayı amaçlar (Onat Kocabıyık, 2015). Olgubilim, söz konusu olgunun temelinde bulunananlamları ortaya çıkarabilmek için kişilerin yaşantılarına göre evreni kavramaya ve geçmiş yaşantıların aslınıanlamaya çalışmaktadır (Baker, Wuest ve Stern, 1992; Rose, Beeby ve Parker, 1995, Akt., Onat Kocabıyık,2015). Olgubilim yönteminin temel aldığı esas fikir, bireylerin tecrübe ettiği ortak yaşantılardan anlaşılması gereken bir niteliğin var olduğudur (Creswell, 2017).
- Araştırmanın çalışma grubu oluşturulurken amaçlı örneklem yöntemlerinden maksimum çeşitlilikörneklemesi tekniği kullanılmıştır. Amaçlı örnekleme önceden belirlenmiş kısıtlayıcı birtakım özellikleresahip bireyler üzerinde yapılan örnekleme yöntemidir. Buradaki amaç çalışmayla ilgili özellikleri taşıyan kişilere ulaşabilmektir (Erkuş, 2013).
- Maksimum çeşitlilik örneklemesi tekniği, araştırmacının belli birtakım nitelikler bakımından birbirindenayrılan kişileri çalışma grubuna dâhil ettiği bir amaçlı örnekleme tekniğidir (Creswell, 2017). Maksimumçeşitlilik örneklemesi, çeşitliliğin mümkün olduğunca fazla olmasını amaçlayarak ortak algıları, temelyaşantıları, paylaşılan değerleri ortaya çıkarmayı ve anlaşılmasını sağlamaya çalışır (Patton, 2014).Maksimum çeşitlilik örneklemesinde söz konusu durumu yansıtacak maksimum çeşitlilikte küçük bir grupoluşturulur. Burada amaç çeşitlilik sayesinde genelleme yapmak değildir, mevcut durumlar arasındakikesişim noktalarını, ortak olguların varlığını sorgulamak varsa bunları bulmaya çalışarak sorunu farklıyönleriyle ortaya koymaktır (Yıldırım ve Şimşek, 2016). Araştırmacının çeşitliliği sağlamak istediğidurumlarda tercih edilen maksimum çeşitlilik örneklemesi araştırmanın, farklılıkları ortaya çıkarma ve farklı görüşleri yansıtma olasılığını artırmaktadır (Creswell, 2013).
- 1. Araştırmacı üniversiteye geçmeden önce 2004-2008 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığı’nda öğretmenolarak görev yapmıştır. Görev yaptığı süre zarfı içerisinde bazı meslektaşlarının yardımcı kaynakkullandıklarına şahit olmuştur. Ayrıca günümüzde hala yardımcı kaynak kullanıldığına dair farklı kişilerdenduyum almıştır. Bundan dolayı eğitimde yardımcı kaynak kullanımının devam ediyor olmasına dikkat çekmek için bu çalışmayı yapmaya karar vermiştir.
- Çalışmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır. Yarı yapılandırılmışgörüşme tekniği bir kısmı yapılandırılmış bir kısmı yapılandırılmamış ve kişinin daha özgür yanıtlarvermesine imkân veren soruları içerir. Özellikle tahmin edilemeyen geri dönütler söz konusu ise açık uçlusorular faydalı olmaktadır (Erkuş, 2013). Yarı yapılandırılmış görüşmeler görüşme formu ileşekillendirilmektedir. Sorularla ilerlemek araştırmaya kolaylık sağlarken katılımcının cevaplarını dasınırlayabilir. Bu nedenle görüşme formu uygulanırken esneklik önemlidir (Saban ve Ersoy, 2019).Çalışmanın amacına uygun bir şekilde oluşturulan soruların çalışma grubu dışında bir grup ile denenmesi veelde edilecek sonuç doğrultusunda gerekli görülmesi halinde sorular üzerinde değişiklikler yapılması önemlidir (Yıldırım ve Şimşek, 2016).
- Elde edilen veriler her bir kullanıcı için bir numara belirlenerek düzenlendikten sonra betimsel analiz tekniğikullanılarak analiz edilmiştir. Nitel veri analiz yöntemlerinden biri olan betimsel analizde araştırmacıedindiği verileri ve bu veriler sonucunda vardığı yargıları ayrıntılı bir şekilde açıklayıp veriler içerisindendoğrudan alıntılar yaparak okuyucuya sunar (Arı, 2018). Betimsel analiz türünde araştırmacı görüşme yaptığıkişilerin algılarını etkili bir şekilde ortaya koyabilmek için doğrudan alıntıları sıklıkla kullanmaktadır.Burada amaç verilerin tertiplenerek ve çalışmacının zihin süzgecinden geçirilerek okuyucuya ulaştırılmasıdır (Yıldırım ve Şimşek, 2016).
- Bulgulara göre ders kitaplarının nitelik sorunları bulunduğu, bu durumun da öğretmen ve öğrencileriyardımcı kitaplara yönlendirdiği görülmektedir. Aslan (2010)’ın çalışmasına göre ülkemizdeki ders kitaplarının diğer ülkelerdeki nitelikli kitapların gerisinde kalmaktadır.
- Araştırma bulgularına göre ders kitaplarında yeterince soru ve etkinlik olmaması nedeniyle konularınpekiştirilmesinde ve öğrencilerin sınavlara hazırlanmasında ders kitaplarının yetersiz olduğu görülmektedir.Bu bulgular literatürdeki çalışmalarla benzerlik göstermektedir. Katipoğlu ve Katipoğlu (2016),çalışmalarında öğretmenlerin ders kitaplarını merkezi sınavlara hazırlanan öğrenciler açısından yetersizbulduğunu ortaya koymuşlardır. Mazlum ve Mazlum (2016) çalışmalarında ders kitaplarının örnek veetkinlik bakımından yetersiz olmasının öğretmenleri yardımcı kitaplara ittiğini belirtmişlerdir. Taş ve Minaz(2018) da çalışmalarında yardımcı kaynakların merkezi sınavlar için gerekli olduğunu belirtmişlerdir. Işık(2008) da çalışmasında benzer şekilde ders kitaplarındaki soruların merkezi sınavlara uygun olmayıp yetersiz olduğu ortaya konmuştur.
- Öğretmenler ders kitaplarının, özellikle müfredatla ve kazanımlarla paralellik göstermesini önemsemektedir.Demirel (2017) çalışmasında ders kitaplarında verilen konunun öğretim programlarındaki içeriğe uygunolması ve program hedeflerini gerçekleştirebilecek niteliklere sahip olmasının önemini ortaya koymuştur.Haşıloğlu, Güler ve Durmaz (2020) ise yapmış oldukları çalışmada, yardımcı kitapların merkezi sınavlarauygunluğu, pratik test çözme becerileri edindirmesi, soru çeşitliliğinin ve sayısının fazla olması gibi nedenlerden dolayı öğretmenlerin yardımcı kaynak kitap kullanmaya yöneldiklerini ifade etmişlerdir.
- Çalışma bulgularına göre ders kitaplarının içeriğinin yetersiz olduğunu ortaya konulmaktadır. Uzuntiryaki veBoz (2006)’un çalışmasına göre öğretmen adayları ders kitaplarının içeriğini yetersiz olarakdeğerlendirmekte ve bu nedenle ders kitaplarını tercih etmemektedirler. Ders kitaplarının öğrencinindüzeyine uygun olması önemli etmenlerdendir. Kabapınar (2020), çalışmasında ders kitaplarının hitap ettiği kitleye uygun olmasının gerekliliğini ortaya koymuştur.
- Araştırma bulgularına göre ders kitaplarının hazırlanmasında oluşturulan komisyonların önemi büyüktür.Semenderoğlu ve Gülersoy (2005), çalışmalarında yeterli bir ders kitabı için hazırlanma sürecinin önemini ve donanımlı kişilerce hazırlanmasının gerekliliğini ortaya koymuşlardır.
- Alkan, C. (2011). Eğitim Teknolojisi, Anı Yayıncılık, Ankara.
- Altun, M., Arslan, Ç. & Yazgan, Y. (2004). “Lise Matematik Ders Kitaplarının Kullanım Şekli vee Sıklığı Üzerine Bir Çalışma”, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 131-147.
- Aktürkoğlu, B. (2020). “Ders Kitaplarına Yardımcı Materyaller”. (Ed. Ö. Demirel ve K. Kıroğlu), Ders kitabı incelemesi (4. Baskı), ss. 51-66, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
- Arı, A. (2018). Eğitim Bilimine Giriş, Eğitim Yayınevi, Konya.
- Aslan, E. (2010). “Türkiye Cumhuriyeti’nin Ilk Ders Kitapları”, Eğitim ve Bilim, 35(158), 215-231.
- Berg, B. L. & Luna, H. (2019). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (Çev.:Asım Arı), Eğitim Yayınevi, Konya.
- Creswell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni (Çev.: Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir), Siyasal Kitabevi, Ankara.
- Creswell, J. W. (2017). Eğitim Araştırmaları: Nicel ve Nitel Araştırmanın Planlanması, Yürütülmesi ve Değerlendirilmesi (Çev.: Halil Ekşi), EDAM, İstanbul.
- Çalışkan, N. &Toyran, M. (2020). “Birleşik Krallık’taki Okullarda Ders Kitabı Kullanımı: Mevcut Durum, Çalışmalar, Gelecek Planları”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(3), 693-705.
- Demirel, Ö. (2017). Öğretim İlke ve Yöntemleri Öğretme Sanatı (23. baskı), Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
- Erkuş, A. (2013). Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci (4. Baskı), Seçkin Yayıncılık, Ankara.Gökçek, T. & Hacısalihoğlu Karadeniz, M. (2013). “Ortaöğretimde Matematik Ders Kitabı Yerine AlternatifKaynakların Tercih Edilme Nedenleri”, Turkish Journal Of Computer And Mathematics Education, 4(1), 20- 31.
- Gün, C. K. (2009). “Ortaöğretim Dokuzuncu Sınıf Matematik Ders Kitabına İlişkin Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri”, Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
- Güneş, B. ve Ünsal, Y. (2003). “Bir Kitap İnceleme Çalışması Örneği Olarak MEB İlköğretim 8. Sınıf FenBilgisi Ders Kitabına Fizik Konuları Yönünden Eleştirel Bir Bakış”, Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(2), 387-394.
- Güngör, H. (2014). “İlkokul 4. Sınıf Matematik Dersi “Kesirler” Konusunun Öğretiminde ÖğretmeninYardımcı Kitap Kullanımının Öğrenci Başarısı Üzerindeki Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
- Gürbüz, S. & Şahin, F. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 4. Baskı), Seçkin Yayıncılık, Ankara.
- Haşıloğlu, M. A, Güler, H. & Durmaz, E. (2020). “Ortaokul Sosyal Bilgiler ve Fen BilimleriÖğretmenlerinin Yardımcı Kitap Kullanma Nedenleri ile İlgili Görüşleri (Araştırma Makalesi)”, EKEV Akademi Dergisi, 24(83), 565-578.
- Işık, C. (2008). “İlköğretimin İkinci Kademesinde Matematik Öğretmenlerinin Matematik Ders Kitabı Kullanımını Etkileyen Etmenler ve Beklentileri”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 163-176.
- Kabapınar, F. (2020). “Davranışcı ve Yapılandırmacı Öğrenme Anlayışları Temelinde Fen Bilimleri DersKitaplarına Bakmak”. (Ed. Ö. Demirel ve K. Kıroğlu), Ders Kitabı İncelemesi (4. Baskı), ss. 214-239, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
- Katipoğlu M. & Katipoğlu, S. N. (2016). “Matematik Öğretmenlerinin Öğrenci Ders Kitabı Hakkındaki Görüşleri”, Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(3), 156-165.
- Kılıç, D. (2020). “Ders Kitabının Öğretimdeki Yeri”. (Ed. Ö. Demirel ve K. Kıroğlu), Ders Kitabı İncelemesi (4. Baskı), ss. 37-48, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
- Mazlum, Ö. & Mazlum, S. F. (2016). “İlköğretim 4. Sınıf Ders Kitaplarının Görsel Tasarımına Yönelik Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi”, Sanat Eğitimi Dergisi, 4(1), 1-18.
- MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2019). Ders Kitapları Hakkında Merak Edilenler. Erişim Adresi:https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_08/26180800_ders_kitaplari_hakkinda_brsr.pdf
- Nakiboğlu, C. (2009). “Deneyimli Kimya Öğretmenlerinin Ortaöğretim Kimya Ders KitaplarınıKullanımlarının İncelenmesi”, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 10(1), 91-101.
- Onat Kocabıyık, O. (2015). “Olgubilim ve Gömülü Kuram: Bazı Özellikler Açısından Karşılaştırma”, Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (1), 55-66.
- Oruç, Ş. (2018). “Özel Araştırma: Dünyadan Örneklerle Eğitimde Yardımcı Kaynak Kullanımı”, EYTED Ulusal Eğitim Raporu.
- Özdemı̇r, M. (2010). “Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
- Patton, M., Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri (Çev.: M. Bütün ve S. B. Demir), Pegem Akademi, Ankara.
- Saban, A. & Ersoy, A. (2019). Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri, Anı Yayıncılık, Ankara.
- Seguin, R. (1989). The Elaboration Of School Textbooks Methodological Guide. Technical Report, UNESCO.
- Semenderoğlu, A. & Gülersoy, A. E. (2005). “Eski ve Yeni 4-5. Sınıf Sosyal Bilgiler ÖğretimProgramlarının Değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (18), 141-152.Şahin, S. & Turanlı, N. (2005). “Liselerde Okutulmakta Olan Lise 1. Sınıf Matematik Kitaplarının Değerlendirilmesi”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 25(2), 327–341.
- Taş, H. & Minaz, M. B. (2018). “Derslerde Yardımcı Kaynak Kullanılmasının Öğretmen, Veli ve Öğrenci Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi”, SETSCI Conference Indexing System, 3(4), 582-589.
- Uzuntiryaki, E. & Boz, Y. (2006). “Öğretmen Adaylarının Ders Kitabı Kullanımıyla İlgili Görüşleri”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(31), 212-220.
- Yıldırım, A. (1999). “Nitel Araştırma Yöntemlerinin Temel Özellikleri ve Eğitim Araştırmalarındaki Yeri ve Önemi”, Eğitim ve Bilim, 23(112), 7-17.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayınevi, Ankara.
- Yılmaz, A., Seçken, N., & Morgil, İ. (1998). “Lise 11. Sınıf Kimya 3 Ders Kitaplarının Kimya Eğitimine Uygunluklarının Araştırılması”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(14), 73-83.
