DUPONT ANALIZ YÖNTEMI ILE KÂRLILIĞI ETKILEYEN FAKTÖRLERIN EKONOMETRIK ANALIZI: BORSA İSTANBUL’DA BIR ARAŞTIRMA
Author :
Abstract
Kârlılığı etkileyen faktörlerin tespit edilmesinde finans yöneticileri tarafından birtakım yöntemler kullanılmaktadır. Bu yöntemlerden biri de Birleşik Oranlar Analizi de denilen DuPont analizi yöntemidir. Bu çalışmanın amacı BİST30 endeksine kayıtlı işletmelerin kârlılığını etkileyen faktörlerin DuPont analizi yöntemi ile araştırılmasıdır. Bu amaç ile DuPont analizi yöntemini kapsayan finansal oranlar BİST30’a kayıtlı işletmeler için 2010-2019 dönemleri kapsamında hesaplanmış ve işletmelerin aktif kârlılığını ve özsermaye kârlılığını etkileyen faktörler ekonometrik açıdan panel veri analizi yöntemi ile araştırılmıştır. Çalışmada Model A ve Model B olmak üzere iki ayrı model oluşturulmuştur. Çalışmanın modellerin panel veri yöntemi ile analiz edilmesi sonucunda, Model A için aktif kârlılık ile net kâr marjı ve aktif devir hızı arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Diğer yandan Model B’nin analiz bulguları incelenerek, özsermaye kârlılığı ile net kâr marjı ve aktif devir hızı arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki, özsermaye kârlılığı ile özsermaye çarpanı arasında ise negatif ve anlamlı bir ilişkinin olduğu saptanmıştır.
Keywords
Abstract
Purpose: Some methods are used by financial managers in determining the factors affecting profitability. One of these methods is the DuPont analysis method, also called Combined Ratios Analysis. The aim of this study is to investigate the factors affecting the profitability of firms registered in the BIST30 index, using DuPont analysis method. For this purpose, financial ratios covering DuPont analysis method have been calculated for the companies registered in BIST30 within the period of 2010-2019 and the factors affecting the active profitability and equity profitability of the enterprises have been investigated using panel data analysis method. Two different models, Model A and Model B, were created in the study. As a result of analyzing these models with panel data method, a positive and significant relationship was found between return on asset and net profit margin and asset turnover rate for Model A. On the other hand, by examining the analysis findings of Model B, it has been determined that there is a positive and significant relationship between return on equity and net profit margin and asset turnover, and a negative and significant relationship between return on equity and equity multiplier.
Keywords
- Akgüç, Ö. (2013). Finansal Yönetim, Avcıol Basım Yayın, İstanbul.
- Akgüç, Ö. (2013). Finansal Yönetim, Avcıol Basım Yayın, İstanbul.
- Bayrakdaroğlu, A. & Ege, İ. (2009). “Teknolojik Gelişme, İMKB ve NASDAQ’da İşlem GörenTeknoloji Şirketlerinin Finansal Analizi”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 1(1), 84-100.
- Berk, N. (2003). Finansal Yönetim. Türkmen Kitabevi, İstanbul.
- Bhagyalakshmi, K., & Saraswathi, S. (2019). “A Study on Financial Performance Evaluation Using DuPontAnalysis in Select Automobile Companies”, International Journal of Management, Technology and Engineering, 9(I), 354-362.
- Bilici, N. S. (2019). “Turizm Sektöründe Özsermaye Kârlılığının Değerlendirilmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (82), 41-54.
- Burja, V. & Mărginean, R. (2020). “The Study of Factors That May Influence the Performance by the Dupont Analysis in the Furniture Industry”, Procedia Economics and Finance, 16, 213 – 223.
- Ceylan, A. & Korkmaz, T. (2018). İşletmelerde Finansal Yönetim. Ekin Yayınevi, Bursa.
- Chandra, B. & Rahadian, D. (2019). “Factors Affecting Profitability of Retail Company in Indonesia withDupont Model Approach”, In Proceedings of the 2nd International Conference on Inclusive Business in theChanging World (ICIB 2019), 136-142, https://www.scitepress.org/Papers/2019/84284/84284.pdf (Erişim Tarihi: 22.02.2021)
- Çabuk, A. & Lazol, İ. (2018). Mali Tablolar Analizi. Ekin Yayınevi, Bursa.
- Çelik, A. E. & Digün, O. (2018). “Dupont Analizi Yöntemiyle Türk Çimento Sektörü’nün Finansal Performansının Değerlendirilmesi”, Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 4(11), 458-471.
- Ercan, M. K. & Ban, Ü. (2009), Değere Dayalı İşletme Finansı Finansal Yönetim, Gazi Kitabevi, Ankara.
- Gündoğdu, A. (2018). “Finansal Yönetim Temel Teoriler ve Açıklamalı Örnekler” (Ed. Ayse Gündoğdu), Finansal Analiz, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
- Karadeniz, E., Koşan, L., Günay, F. & Dalak, S. (2019). “Otel İşletmelerinde Kârlılığı EtkileyenDeğişkenlerin Dupont Analiz Tekniğiyle Ölçülmesi: Avrupa Borsalarında Ekonometrik Bir Analiz”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (81), 21-36.
- Kim, H. S. (2016). “A Study of Financial Performance Using Dupont Analysis in Food Distribution Market”, Culinary Science & Hospitality Research, 22(6), 52-60.
- Koşan, L. & Karadeniz, E. (2014). “Konaklama ve Yiyecek Hizmetleri Alt Sektörünün FinansalPerformansının DuPont Finansal Analiz Sistemi Kullanılarak İncelenmesi”, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 11 (2), 75-89.
- Okay, G. (2018). “Uygulamalı Finansal Tablolar Analizi” (Ed. Aysel Gündoğdu), Oran Analizi, 133-170, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
- Okka, O. (2010). İşletme Finansmanı. Ankara, Nobel Akademik Yayıncılık.
- Pesaran, M. H. (2007). “A Simple Panel Unit Root Test in the Presence of Cross‐Section Dependence”, Journal of Applied Econometrics, 22, 265–312.
- Poyraz, E. (2016). Finansal Yönetim. Ekin Yayınevi, Bursa.
- Prabowo, S. C. B. & Korsakul, N. (2020), “Analysis of Financial Performance of Mining Companies Listed Indonesia Stock Exchange”, Journal of Applied Management, 18(1), 28-45.
- Ross, S. A., Westerfield, R. W. & Jaffe, J. (2013). Corporate Finance, McGraw-Hill, New York.
- Sarıaslan, H. & Erol, C. (2008), Finansal Yönetim Kavramlar, Kurumlar ve İlkeler, Siyasal Kitabevi, Ankara.
- Sheela, S. C. & Karthikeyan, K. (2012), “Financial Performance of Pharmaceutical Industry in India Using DuPont Analysis”, European Journal of Business and Management, 4(4), 84-91.
- Sayılgan, G. (2017). Soru ve Yanıtlarıyla İşletme Finansmanı, Siyasal Kitabevi, Ankara.
- Ün, T. (2015). “Stata ile Panel Veri Modelleri” (Ed. Selahattin Güriş), Stata ile Panel Veri Analizi, Der Yayınları, İstanbul.
- Van Horne, J. C. & Wachowicz, J. M. (2008). “Fundamentals of Financial Management”, FT Prentice Hall, Harlow.
