YENİDEN İŞLEVLENDİRİLEN MEKANLARDA DONATIMIN ERGONONOMİSİ: AKSARAY ZİNCİRİYE MEDRESESİ BİLGİ EVİ ÖRNEĞİ
Author:
Abstract
Zaman içerisinde gelişen teknolojik ve ekonomik etmenlerin beraberinde ülkede hızlı kentleşme, nüfus artışı, toplumsal ve sosyal yapıda köklü değişiklikler gözlemlenmeye başlanmış, bu kaçınılmaz olarak toplumun yaşayış biçimine de yansımıştır. Değişen yaşam biçimleri yeni ihtiyaçları da beraberinde getirmiş bunun sonucunda kentlerin alışılmış dokusundan uzaklaşılmış ve geçmişimizi temsil eden tarihi yapılar yeni gereksinimleri karşılayamamaktan ötürü geri planda kalmıştır. Bu yapıların çoğu terk edilmişlikle beraber kullanılamayacak halde tahrip olurken, nitelikli olarak görülenleri günümüz gereksinimlerini karşılayabilecek yeni fonksiyonlar yüklenerek yapıların aktif olarak kullanımı sağlanıp, kente ve topluma yeniden kazandırılmaktadır. Yapıların yeniden topluma kazandırılmasında insanların dikkatini çekecek ve konforunu sağlayacak donanımlar ve organizasyonlar söz konusunda olduğunda ergonomi kavramı da önem kazanmaktadır. Bu kapsamda çağın gerisinde kalmış ve Aksaray kent belleğinde önemli bir yeri olan Zinciriye Medresesi’nin Bilgi Evi’ne dönüşümünde yeni kazandırılan işlevler doğrultusunda mekânsal organizasyonundaki değişimlerin olup olmadığı incelenmiş ve yaklaşık 700 yıl önce inşa edilen bu yapının yeniden donatımında yapılan müdahalelerin ergonomik kriterlerce nasıl şekillendiği yerinde yapılan ölçümler ve gözlemler eşliğinde değerlendirilmiştir. Değerlendirmeler sonucunda çağın standartlarından farklı bu tarihi yapının yeni işlevleriyle birlikte kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılayıp karşılayamadığını ergonomik kriterlerce ne derece uygun olduğu bu analizler doğrultusunda yorumlanmıştır. Gerçekleştirilen bu analizler sonucunda köklü müdahalelerin yapılmasının zorluğundan ve donatımında kullanılan donatı elemanlarının seçimlerinin çok düşülmemesinden ötürü geçmişte de eğitim odaklı bir yapı olarak kullanılmasına rağmen bazı faktörlerce sahip olabileceği performansın altında olduğu gözlemlenmiştir.
Keywords
Abstract
Along with the technological-economical factors that have developed over time, rapid urbanization, population growth, radical changes in social structure have begun to be observed in country, and this has inevitably reflected on the life of the society. Changing lifestyles have brought with new needs, as a result, the usual texture of cities has been moved away and historical buildings that represent our past have remained due to not being able to meet new needs. While most of structures are destroyed as they cannot be used with abandonment, the ones that are seen as qualified are loaded with new functions that can meet today's needs, ensuring the active use of the buildings and reintroducing them to the city and society. The concept of ergonomics also gains importance when it comes to equipment and organizations that will attract people's attention and provide comfort in reintegrating these structures into society. In context, it was examined whether there were changes in the spatial organization in line with newly acquired functions in transformation of Zinciriye, which has lagged behind times and has an important place in the city memory of Aksaray, into Information House, and how interventions made in reequipment of structure, which was built about 700 years ago, were shaped in the light of ergonomic criteria evaluated with on-site measurements and observations. As a result of evaluations, it has been interpreted in line with these analyzes whether this historical building, which is different from the standards of the age, meets the needs of the users with new functions, and what extent it is suitable for ergonomic criteria. As a result of these analyzes, it was observed that although it was used as an education-oriented structure in the past, it was below the performance it could have due to the difficulty of making radical interventions and decisions in selection of the equipment elements used in its equipment.