Author:
Abstract
H.Z. Mevlana’nın vefatından sonra oğlu Sultan Veled tarafından babasının fikir ve düşünce dünyasını insanlığa anlatmak, sevgi ve hoşgörü temelli bir yaşam biçimi oluşturmak amacıyla Mevlevilik kurulmuştur. Özünü tasavvuf ve H.Z. Mevlana’nın düşünce yapısından alan Mevlevilik bir takım kural, disiplin, adap ve usul çerçevesi içerisinde şekillenmiştir. Mevlevilik için dergâha başvuran “Can” adının verildiği kişiler 1001 gün boyunca “Çile” denilen eğitim mekanizmasında ham bir şekilde geldikleri dergâhta nefis terbiyesi ve hizmet temelli sıkıntı ve eziyetler ile imtihan oldukları, pişip olgunlaşarak Mevlevi, Derviş ünvanını aldıkları bu yolda mutfak önemli bir aşama ve eğitim merkezi olarak görüldüğü için Mevlevilikte çok değerli bir yeri vardır. Mevlana’nın mutfağa ayrı bir önem vermesinden doğan Mevlevi Mutfak Kültüründe mutfakta sanatın yanında Mevlevi anlayışı da öğretilirdi. Bu bakımdan Mevlevi “değerli, şerefli” anlamlarına gelen “şerif” sıfatıyla birlikte kullanılarak “Matbah-ı Şerif” adıyla anılmıştır. Mevlevilikte mutfağa verilen önem ve ona atfedilen anlamlardan dolayı yemek bir ritüel haline dönüşmüştür. Bu bakımda birçok yiyecek ve içeceklerin tüketimi Mevleviliğin teorik ve felsefi boyutunu ifade eden bir simge halini almıştır. Çalışmada Mevlevilik kavramı ve Nasıl Mevlevi olunacağı ile ilgili bazı bilgiler verilmiş, Mevlevi mutfak kültürü ve Mevlevi mutfak kültüründeki bazı ritüeller ifade edilmeye çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
It was established after the death of His Holiness Mevlana, by his son Sultan Veled, to explain the world of ideas and thought to humanity and to create a life style based on love. His essence is Sufism and H.Z. Mevlevi, which is derived from Mevlana's mentality, has been shaped within the framework of a set of rules, disciplines, manners and procedures. The kitchen is an important step in this path where people who apply to the dervish lodge for the Mevlevi order, given the name "Can", are tested for 1001 days in the training mechanism called "Çile" in the dervish lodge, where they are tested with their delicious training and service-based troubles and torments, and where they get the title of Mevlevi, Dervish by being cooked and matured. Since it is seen as an education center, it has a very valuable place in Mevlevi. In the Mevlevi Culinary Culture, which was born from Mevlana's giving a special importance to the kitchen, the understanding of Mevlevi was taught in the kitchen as well as art. In this respect, Mevlevi was used together with the adjective "Sharif", which means "valuable, honorable", and was called "Matbah-ı Şerif". Due to the importance given to the cuisine and the meanings attributed to it in the Mevlevi, eating has become a ritual. In this respect, the consumption of many foods and beverages has become a symbol that expresses the theoretical and philosophical dimension of Mevlevi. In the study, some information about the concept of Mevlevi and how to become a Mevlevi is given, and some rituals in Mevlevi cuisine culture and Mevlevi cuisine culture are tried to be expressed.