TÜKKİYE SELÇUKLU DEVLETİ’NİN İNKİŞAFI DÖNEMİNDE YETİŞEN BELLİ BAŞLI ÂLİMLER, İLİM ADAMLARI, ESERLERİ VE İLME HİZMETLERİ
Author :
Abstract
XI. ve XII. asırlarda Anadolu’da yazılan eserlerin çoğu tabiat bilimlerine ve felsefeye dair iken XIII. asrın ilk çeyreğinden itibaren Anadolu’da telif edilen eserlerin büyük çoğunluğu Tasavvufi –Dini, Edebi ve tıbba dair eserlerdir. Bu değişimin sebepleri ise; Moğol istilası önünden kaçarak Anadolu’ya gelen çok sayıda mutassavıf ve dervişlerin buradaki faaliyetleri sonucunda devrin fikri yapısın etkilemeye başlamışlardır. Bunun yanında Sultanların ilimi teşvik etmeleri ve ilim adamlarını himaye etmeleri birçok âlimin ilgisini Anadolu’ya celbetmiştir. Selçuklular döneminde tasavvufi hayat oldukça canlı ve hareketli bir mahiyet arz etmekteydi. Dönemin tasavvufi çevrelerinde fikri hareketlilikler, deruni terennümler farklı düşünce akımları ve yeni tasavvufi fırkalar vücuda gelmekteydi. Tarikat şeyhleri müritlerinin kabiliyetleri istikametinde gelişmesine, yeni açılımlar kazanmalarına imkân hazırlamaktaydı. Taklit geleneğinden çok tahkik boyutu ön plana çıkarılmakta, müritlerin kendi deneyimlerini ortaya koymalarına ışık tutulmaktaydı.
Keywords
Abstract
XI. and XII. While most of the works written in Anatolia in the centuries are about natural sciences and philosophy. Most of the works written in Anatolia since the first quarter of the century are Sufism - Religious, Literary and medical works. The reasons for this change are; As a result of the activities of many mutassavifs and dervishes who escaped from the Mongol invasion and came to Anatolia, they started to affect the intellectual structure of the period. Besides, the Sultans' encouragement of science and their patronage attracted the attention of many scholars to Anatolia. During the Seljuk period, mystical life was very lively and active. In the mystical circles of the period, intellectual movements, deep chants, different currents of thought and new mystical sects were emerging. Sect sheikhs were preparing the opportunity for their followers to develop in line with their abilities and gain new initiatives. The aspect of investigation was brought to the fore rather than the imitation tradition, and the light was shed on the disciples to reveal their own experiences.
