Author:
Abstract
Мақалада тіл бірлігі болып саналатын сөздің тіл иесі халықтың әлем, дүние туралы білімдерін жинақтаушы, ұрпақтан-ұрпаққа жеткізуші когнитивтік қызметі мен сөйлемнің сөйлеу бірлігі ретіндегі коммуникативтік қызметі анықталып, тілдің басты бірлігі – сөз емес, сөйлем екені анықталады. Синтаксистің негізгі зерттеу объектісі - сөйлем, мәтін екені нақтыланып, осы синтаксистік бірліктердің коммуникативтік қызмет атқаруына арқау болатын категория синтаксистік синтагма болып табылатыны туралы талданады. Синтагманың басты ерекшелігі сөйлем құрамындағы сөздер мен мәтін құрамындағы сөйлемдердің семантикалық мазмұнға ие болуы, соның нәтижесінде ақпарат адамдарға жететіндігі мысалдар арқылы сараланып, оған лингвистикалық тұрғыда талдау жасаудың жолдары анықталады. Синтагма – сөйлеу бірлігі, құрылымдық, мағыналық, интонациялық жағынан байланысқан сөздер тобы, сөйленімнің(речь) құрылуы мен тыңдаушыға жетуіне қызмет атқаратын сөйлеудің құрылымдық-мағыналық фрагменті ретінде қарастырылады. Адресанттың сөйлеу мақсатына байланысты ақпарат мазмұнын айқындайтын синтагматикалық қатынастың түрлері де анықталады. Тіл бірлігі ретіндегі жеке тұрған кез келген сөз синтагма құрамына енген кезде сөйлеу бірлігіне айналады, жағдаятқа байланысты мағынасы нақтыланады. Бұл құбылыс мақалада синтагманың ең басты белгісі ретінде қарастырылады. Синтагма компоненттері бір-бірімен мағыналық та, синтаксистік те, интонациялық та байланыста болатындығы дәлелденіп, синтагманың семантикалық, синтаксистік, интонациялық сияқты үш жағы бар деп қарастырылады. Сөйлемнің интонациялық ерекшелігіне қарай интонациялық синтагма түрлері сараланып, олар таныммен, коммуникациямен, ақпарат мазмұнымен тікелей байланысты лингистикалық категория ретінде танылады.
Keywords
Abstract
The article defines the communicative function of speech as a linguistic unity, a comprehension of the world's world, knowledge of the world, the cognitive function of the generations to come, as well as the phrase of speech, and the main unit of the language is not a word, but a sentence. The main object of the syntax is to analyze whether the clause, the text, and the syntactic synthesis of the category, based on the communicative function of these syntactic units. The fundamental distinction of the syntagma is that the words and sentences contained in the sentence have semantic content, and the results are analyzed by way of examples and the way to analyze it linguistically. Syntagma is a unit of speech, structured, semantic, intonationally related speech, is considered as a structural and semantic fragment of speech that can be used to build the speech and reach the listener. The types of syntagmatic relationships that define the content of the information, depending on the purpose of the adressant, are also defined. Any word that is individually set up as a language unit becomes a speech unit when it is included in the synthesis, and its meaning is determined by the situation. This phenomenon is regarded as the main feature of the syntagma in the article. Syntagma components are synonymous with both syntactic and intonational relationships, and syntagmans are considered as three semantic, syntactic, intonational. Due to the intonational peculiarity of the sentence, differentiating the types of intonation syntheses is recognized as a linguistic category, directly related to cognition, communication, and the content of information.