Author :
Abstract
İslam ve Türk coğrafyası Literatüründe ehemmiyeti toplumca belli ve Mevlânâ’ya ait olan Mesnevî eseri üzerine oldukça şerhler yapılmıştır. Tasavvufta şerhe konu olarak ele alınmış belli başlı eserlerinden Mevlana Celaleddin–i Rûmî’nin (ö.627-1273) “Mesnevî” eserini derlendikten hemen hemen bir asır sonrası Kemâlüddîn Hüseyin Hasen-i Hârizmî (ö.839- 1435-36) elinden kaleme alınan “Cevâhirü’l-Esrâr” isimli Mesnevi üzerine “Farsça” dilinde şerhi yazılmış bir eseridir. Hârizmî, hayatını son yıllarında kaleme almış olduğu bu eseri Mevlânâ’nın Mesnevi’sinin altı ciltlik eserinden sadece üç cildini tanıtmaya çalışmıştır. Hârizmî’nin Mesneviyi anlamak için okuyuculara İslami mistik yaşam kaidelerini öğretmeye çalıştığı bir eserdir. Mevcut eser dört ciltten ibaret olup ilk cildi değerli okuyuculara tasavvuf ile ilgili bilgileri dile getirmektedir. Diğer ciltleri ise mesnevi eserinden alınan şiir ve konuların şerhi ve biri birinin açıklaması diye belirtmiştir. Hârizmî, “Mevlana’nın Mesnevisin’in” manevi taraflarını şerh etmeye çalışmıştır. Birçok şarih tarafından yazılmış şerh ve yazılan şerhlerin birçoğu tahlil ve tahkiki yapılmıştır. Kendisinin tasavvufi ve şerhçiliği göz önünde alındığında Mevlana ve İbnü’l Arabî gibi zatların ekolünü takip ettiği izlenmiştir. Evvelce yazar hakkında bilgiler arz edilip, sonrasında Mevlana ve eserine karşı duyduğu özlem dolu fikirlerine ve neden bu şerhi yazma isteğinin kendisinde meydana geldiğine, şerhin muhteviyatına ve hangi üslup ile yazıldığı konusuna temas edilecektir.
Keywords
Abstract
In the literature of Islamic and Turkish geography, many commentaries have been made on Mesnevi, the work of Mevlana, whose importance is known to the society. "Mesnevî" of Mevlana Celaleddin–i Rûmî (d. 627/1273), one of the major works of Sufism that has been discussed as the subject of commentary, was written by Kemâlüddîn Hüseyin Hasen-i Hârizmî (d.839/ 1435-36) almost a century after it was compiled. It is a work with a Persian commentary on Mesnevi named "Cevâhirü'l-Esrâr ve Zevâhirü'l-Envâr". Hârizmî tried to introduce this work, which he wrote in the last years of his life, only three volumes of the six-volume work of Mevlana's Mesnevi. It is a work in which Hârizmî tries to teach the readers the Islamic mystical life principles in order to understand the Mesnevi. The current work consists of four volumes, and the first volume provides information about Sufism to valuable readers. He stated that the other volumes are commentary on the poems and topics taken from his masnavi work and explanations of each other. Hârizmî tried to comment on the spiritual aspects of “Mevlana's Mesnevi”. Commentaries written by many commentators and many of the commentaries written have been analyzed and researched. Considering his mysticism and commentary, it has been observed that he followed the school of people such as Mevlana and Ibn Arabi. First, information about the author will be provided, and then his longing thoughts towards Mevlana and his work, why he wanted to write this commentary, the content of the commentary and the style in which it was written will be touched upon.
