Author :
Abstract
19. Yüzyılda Mısır’da yaşayan bazı Müslüman entelektüeller, Batı düşüncesinin meydan okumaları karşısında İslam âleminin çağın gerisinde kaldığını düşünerek bu durumdan kurtulmak için çareler aramaya başlamış ve bu arayışlar neticesinde ıslah ve tecdit hareketleri doğmuştur. Mevcut kötü durumdan kurtulmak için ileri sürülen öneriler arasında dini ilimlerin ıslah edilmesi de yer almış ve doğal olarak sünnetle ilgili meseleler de gündeme gelmiştir. Mısır medyasında sünnet ve metin tenkidi meseleleri yoğun bir şekilde gündeme gelmiştir. Özelliklede akli yaklaşım tarafından bazı rivayet metinlerinin görsel ve yazılı medya üzerinden tenkid edilmesi, bu meselenin daha sık gündeme gelmesine sebep olmuştur. Fakat ıslahatçı ve aklî yaklaşımların bu meseleyi muhtelif medya araçlarıyla gündeme taşıması dini çevrelerin tepkisini çekmiştir. Özellikle Ezher ulemasının geleneksel yapısı ve resmi açıdan Ezher’in denetleyici rolü bu meselenin aşırı uçlara savrulmasına mani olsa da sorunların üzerine gidilip mutedil çözümler üretilmesine de engel olmuştur. Bu tutucu tavrı sebebiyle özel televizyon kanalları bunu fırsata çevirip sünnet meseleleriyle ilgili kafa karıştırıcı ve polemik türü yayınlarına hız vermiştir. Mısır’da ciddi tartışmalara sebep olan metin tenkidi konusu Islahatçı, geleneksel ve Kur’âniyyûn gibi farklı yaklaşımların ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Islahatçı yaklaşım, rivayetlerin değerlendirilmesinde gelenekte de izleri görülen metin tenkidine öncelik tanınması gerektiğini savunmaktadır. Gelenekselci yaklaşım metin tenkidinin geçmişte hakkıyla yapıldığını savunarak bu düşünceye karşı çıkmaktadır. Kur’âniyyûn yaklaşımı ise sünneti toptan reddederek sadece iddialarını ispat sadedinde metin tenkidine başvurmuşlardır. Konu medyaya taşınmış yazılı, görsel ve dijital mecralarda ciddi tartışmalara sebep olmuştur. Metin tenkidini savunanlar da karşı çıkanlar da tezlerini basın, medya ve ilmi organizasyonlar üzerinden ispat etmeye çalışmışlardır.
Keywords
Abstract
Some Muslim intellectuals living in Egypt in the 19th century, thinking that the Islamic world was behind the times in the face of the challenges of Western thought, started to seek remedies to get rid of this situation and as a result of these searches, reform and renewal movements were born. Among the suggestions put forward to get rid of the current bad situation, the improvement of religious sciences took place and naturally the issues related to Sunnah came to the fore. In the Egyptian media, the issues of circumcision and text criticism have come to the fore intensively. In particular, the criticism of some narrative texts over visual and written media by the rational approach has caused this issue to come to the fore more frequently. However, the fact that reformist and rational approaches brought this issue to the agenda through various media has attracted the reaction of religious circles. Although the traditional structure of the Azhar ulama and the official supervisory role of Azhar prevented this issue from being pushed to the extreme, it also prevented the problems from being addressed and producing moderate solutions. Because of this conservative attitude, private television channels turned this into an opportunity and accelerated their confusing and polemical broadcasts about circumcision issues.The subject of text criticism which caused serious debates in Egypt, paved the way for the emergence of different approaches such as reformist, traditional and Kur’aniyyun. The reformist approach argues that text criticism which is also seen in the tradition, should be prioritized in the evaluation of the narrations. The traditionalist approach opposes this idea, arguing that text criticism was done properly in the past. The Kur’aniyyun approach on the other hand, rejected the Sunnah altogether and resorted to text criticism only to prove their claims. The subject was brought to the media and caused serious discussions in written, visual and digital media. Both those who defended the text criticism and those who opposed it tried to prove their thesis through the press, media and scientific organizations.
Keywords
- 1. Aslan, Recep. Tarihten Günümüze Kur’an ile Yetinme Söyleminin Kritiği, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2021, c. IX, s. 141-147.
- 2. Bardakoğlui, Ali. “Eşkıya” DİA, TDV Yayınları, İstanbul, 1995, c. XI, s. 463-466.
- 3. Behiy, Ahmed Abdulmunim. Mevkifu’l-Ulemâi min Sahîhi’l-Buhârî, Mecelletu’l-Arabî, sy. 89, 1966, s. 12-16.
- 4. Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâil. el-Câmiu’s-Sahîh, thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır, Dâru Tavkı’n-Necât, Kahire, 2001.
- 5. Ebû Dâvûd, es-Sicistânî. Kitâbu’s-Sünen, thk. Muhammed Avvâme, el-Mektebetu’l-Mekkiyye, Mekke, 1998.
- 6. Hâkim, en-Nîsâbûrî. el-Müstedrak ale’s-Sahîhayn, thk. Mustafa Abdulkâdir Atâ, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, 2002.
- 7. Hansu, Hüseyin. Hadisçilik ve Kur’ancılık Kıskacında Kur’an ve Hadis, Hikav Yayınları, İstanbul, 2022.
- 9. Kırbaşoğlu, M. Hayri. İslam Düşüncesinde Sünnet, Ankara Okulu Yayayınları, Ankara, 2015.
- 10. Malik, İbn Enes. el-Muvatta, thk. Muhammed Fuad Abdulbâkî, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut, 1985.
- 11. Müslim, Ebû Huseyn b. Haccâc el-Kuşeyrî. es-Sahîh, thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkî, Dâru İhyâi el-Kutubi’l- Arabiyye, Beyrut, 1991.
- 12. Tahâvî, Ebû Cafer Ahmed. Şerhu Müşkilü’l-Âsâr, thk. Şuayb el-Arnaût, Müessesetu’r-Risâle, Beyrut, 1994.
- 13. Tirmizî, Ebî İsâ Muhammed İsâ. el-Câmiu’s-Sahîh, thk. Ahmed Muhammed Şâkir, Mustafa el-Bâbî el-Halebî ve Evlâdihî, Kahire, 1978.
- 14. Yıldırım, Enbiya. Kur’an Bize Yeter Söylemi, Takdim Yayınları, Ankara, 2019.
- 15. http://cedej.bibalex.org/DocumentFrm.aspx?documentID=19275&lang=ar&All=%d8%a7%d9%84%d8%af%d8 %b9%d9%88%d8%a9+%d9%84%d8%aa%d9%86%d9%82%d9%8a%d8%a9. el-Ahrâr, (2007, 1 Haziran). (Erişim Tarihi: 15.05.2022)
- 16. http://cedej.bibalex.org/DocumentFrm.aspx?documentID=244847&lang=ar&All=%d8%a7%d9%84%d8%b4% d8%a8%d9%87%d8%a7%d8%aa+%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%ab%d8%a7%d8%b1%d8%a9. el-Ahbâr, (2003, 13 Şubat). (Erişim Tarihi: 15.05.2022)
- 17. http://cedej.bibalex.org/DocumentFrm.aspx?documentID=247315&lang=ar&All=%d8%ae%d8%b1%d9%88% d8%ac+%d8%b9%d9%86+%d8%a7%d9%84%d8%af%d9%8a%d9%86. el-Ahrâm, (1999, 11 Haziran). (Erişim Tarihi: 15.05.2022)
- 18. http://cedej.bibalex.org/DocumentFrm.aspx?documentID=302442&lang=ar&All=%d9%87%d9%84+%d8%a7 %d9%84%d8%b3%d9%86%d8%a9+%d8%a7%d9%84%d9%86%d8%a8%d9%88%d9%8a%d8%a9. el-Ahrâr, (2000, 14 Temmuz). (Erişim Tarihi: 15.05.2022)
- 19. http://cedej.bibalex.org/DocumentFrm.aspx?documentID=312719&lang=ar&All=%d8%a7%d9%84%d8%ae%d 8%aa%d8%a7%d9%86+%d9%85%d8%b1%d8%a9. el-Vefd, (1994, 23 Aralık). (Erişim Tarihi: 15.05.2022)
- 20. http://cedej.bibalex.org/DocumentFrm.aspx?documentID=485055&lang=ar&All=%d9%81%d9%8a+%d9%86 %d8%af%d9%88%d8%a9+%d9%85%d8%b4%d9%8a%d8%ae%d8%a9. el-Vefd, (1998, 27 Mart)
- 21. http://cedej.bibalex.org/DocumentFrm.aspx?documentID=493325&lang=ar&All=%d9%87%d9%84+%d9%8a %d8%ac%d9%88%d8%b2+%d8%a5%d8%b3%d8%aa%d8%a8%d8%b9%d8%a7%d8%af. el-Ahrâm, (2003, 9 Mayıs). (Erişim Tarihi: 15.05.2022)
- 22. http://cedej.bibalex.org/DocumentFrm.aspx?documentID=55087&lang=ar&All=%d9%85%d9%86%d9%83%d 8%b1%d9%8a+%d8%a7%d9%84%d8%b3%d9%86%d8%a9. el-Ahrâr, (1999, 14 Ağustos). (Erişim Tarihi: 15.05.2022)
- 23. http://cedej.bibalex.org/DocumentFrm.aspx?documentID=55090&lang=ar&All=%d8%a7%d9%84%d8%b9%d 9%84%d8%a7%d9%82%d8%a9+%d8%a7%d9%84%d8%ae%d9%81%d9%8a%d8%a9. el-Ahrâr, (1999, 5 Ağustos). (Erişim Tarihi: 15.05.2022)
- 24. http://cedej.bibalex.org/DocumentFrm.aspx?documentID=826105&lang=ar&All=%d9%83%d8%aa%d8%a8+ %d8%a7%d9%84%d8%a8%d8%ae%d8%a7%d8%b1%d9%8a+%d9%88%d9%85%d8%b3%d9%84%d9%8. Rûze’l-Yûsuf, (2007, 17 Mayıs). (Erişim Tarihi: 15.05.2022)
- 25. https://www.youtube.com/watch?v=_EOW9XYzwf4. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 26. https://www.youtube.com/watch?v=_gBQpy8GE1Y. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 27. https://www.youtube.com/watch?v=1B8DyYEib0s. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 28. https://www.youtube.com/watch?v=2hPGmeCdJV8. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 29. https://www.youtube.com/watch?v=cBhs0tKiaiw. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 30. https://www.youtube.com/watch?v=D8Ad8QV07xo. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 31. https://www.youtube.com/watch?v=eII4lrhl7kA. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 32. https://www.youtube.com/watch?v=fCYn_Si6IWA. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 33. https://www.youtube.com/watch?v=fr4skZU4AQo. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 34. https://www.youtube.com/watch?v=GeBKRW8JryM. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 35. https://www.youtube.com/watch?v=Izqj3Ve_nXU. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 36. https://www.youtube.com/watch?v=-K-GQY0BaIo&t=231s. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 37. https://www.youtube.com/watch?v=KML_2rjyL4Y. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 38. https://www.youtube.com/watch?v=KNcgweAglvw. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 39. https://www.youtube.com/watch?v=kUx1lJwMqcU. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 40. https://www.youtube.com/watch?v=L8JNnSE8MVg. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 41. https://www.youtube.com/watch?v=MAyQsx02uWE. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 42. https://www.youtube.com/watch?v=mqCoWD_kFdE. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 43. https://www.youtube.com/watch?v=mV7NLNwQtSE&list=PLznkin5eO9r4yekA_2oX5e19XocjBVi- x&index=6. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 44. https://www.youtube.com/watch?v=mxAwAIfWqbI. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 45. https://www.youtube.com/watch?v=NNtpLNr_nJ8. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 46. https://www.youtube.com/watch?v=puuCbnSONIk. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 47. https://www.youtube.com/watch?v=Q676m2jjMQw. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 48. https://www.youtube.com/watch?v=QLr1K1pF_xw. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 49. https://www.youtube.com/watch?v=tnNeR_JQScA. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 50. https://www.youtube.com/watch?v=UNloPQ2UVMQ. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 51. https://www.youtube.com/watch?v=UYYNAvcQuuE. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 52. https://www.youtube.com/watch?v=vGWLQ5ktZ4k&t=1s. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 53. https://www.youtube.com/watch?v=xByEmat7zwc. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 54. https://www.youtube.com/watch?v=XCdjYCPp3rI&t=650s. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
- 55. https://www.youtube.com/watch?v=YDEzx2CBmio&list=PLbYxykGNUur38gLoI62qs1CrcYBjzQwDI&index =19. (Erişim Tarihi: 15.06.2022)
