Author :
Abstract
1989 yılı öncesi ve sonrası dönemde Bulgaristan’da ikamet eden Türk azınlıkların yaşadıkları sıkıntıların daha iyi anlaşılabilmesi ve sorunun kökenine inilerek çözüm arayışına gidilebilmesi için analojik bir değerlendirme yapılması elzem olmuştur. Bu çalışmada da, yer yer kimi vakalar incelenecek, ilk Bulgar isyanı ile başlayan süreç, I. ve II. Dünya Savaşı’nda yaşanan gelişmelerle devam edecek, Bulgaristan Komünist Partisi Genel Sekreteri Todor Jivkov’un iktidarda olduğu süre zarfında ivme kazanan olumsuz olaylar silsilesi, 1970-1990 yılları arasında Pomak ve Roman vatandaşlara yönelik isim değiştirme politikalarıyla gün yüzüne çıkacak, yaşanmış olaylarla örneklendirilecektir. Jivkov’un ortaya attığı ‘soya dönüş’ projesi sonucunda yüzbinlerce Bulgaristan Türkü’nün yaşadığı asimilasyon, zorla isim değiştirme, Belene Kampı’na sürgün edilme gibi sistematik soykırım politikalarının anlatılacağı son bölümlerde, Türk soydaşların zorunlu göçüne neden olan olaylar açıklığa kavuşturulacaktır. Zorunlu göçle birlikte Türkiye’ye geliş süreci, Türk hükümetinin politikaları ve ardından yaşanan tarihsel olay ve olgular da bu analizin konusunu oluşturacaktır. Ayrıca, 1989 sonrasında iktidara gelen Bulgaristan hükümetlerinin, ‘yaşanan zulüm karşısında ne tür önlemler aldığı, bu önlemlerin yeterli olup olmadığı, günümüze kadar ne tür sorunların yansıdığı?’ gibi sorunsallar da sonuç bölümüyle açıklığa kavuşturulacaktır.
Keywords
Abstract
It has been essential to make an analogical evaluation in order to comprehend the challenges Turkish minorities faced before and after 1989 in Bulgaria and to undertake to look for a solution by getting to the root of the problem. In this study, some cases will be partly analyzed, the process started by the first Bulgarian rebellion will continue with the development in the First and the Second World War, series of adverse events precipitated by the ruling of Todor Jivkov, General Secretary of Bulgarian Communist Party, which come to the light with policies of name changing towards Pomak and Romanian citizens between 1970-1990 years will be exemplified with true events. In the last section in which policies of systematic genocide such as assimilation, forced name changing, being exiled in Belene Camp hundreds of thousands of Bulgarian Turks faced after ‘the process of rebirth’ project designed by Jivkov will be explained, the events which led to forced migration of Turkish cognates will be clarified. Furthermore, their arrival process in Turkey along with forced migration and Turkish government’s policies and subsequent historical events and facts will also be part of this analysis. In addition to this, it will be clarified with the conclusion section that troubles such as ‘what kind of precautions Bulgarian governments took after 1989 against this persecution encountered, whether these precautions were enough, what kind of problems have reflected so far?’
Keywords
- 1. Anadolu Ajansı. (2019). Bulgaristan Türklerinin Kapanmayan Yarası: Belene Toplama Kampı, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bulgaristan-turklerinin-kapanmayan-yarasi-belene-toplama-kampi-/1499387, Erişim Tarihi: 09.06.2021.
- 2. Atasoy, E. (2011). Siyasi Coğrafya Işığında Bulgaristan Türklerinin 1989 Yılındaki Zorunlu Göçü. Coğrafya Dergisi, 0(21), 1-17.
- 3. CNN Türk. (2018). Asimilasyon ve Göç: Bulgaristan Türkleri'nin Öyküsü, https://www.cnnturk.com/haber/turkiye/asimilasyon-ve-goc-bulgaristan-turklerinin-oykusu, Erişim Tarihi: 29.08.2021.
- 4. Çetin, T. (2008). Bulgaristan'daki Soydaşlarımızın Türkiye'ye Göç Etme Süreçlerini Etkileyen Bazı Değişkenlerin İncelenmesi. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 8(1), 55-75.
- 5. Çolak, F. (2013). Bulgaristan Türklerinin Türkiye’ye Göç Hareketi. Tarih Okulu Dergisi, (14), 113-145.
- 6. Demir, M. (2019). Bulgaristan’dan Gerçekleşen Dışa Göçün Ülkeye Sosyal ve Ekonomik Etkileri. Academic Review of Humanities and Social Sciences, 2(3), 279-296.
- 7. Demirhan, H. (2019a). Sözlü Anlatımlarla 1984-1989 Yılları Arasında Bulgaristan’da Türklere Uygulanan Asimilasyon Politikaları. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (16), 480-498.
- 8. Demirhan, H. (2019b). Bulgaristan Türklerine Uygulanan Zorla İsim Değiştirme Kampanyası ve Türk Basını (Aralık 1984-Mart 1985). RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (17), 252-272.
- 9. Dişbudak, C., Akgün, G. ve Balmumcu, Ö. (2012). Göçmenlerin Türkiye’de “Yaşamaya Devam Etme Kararlarının” Sosyo-Ekonomik Belirleyenleri: 1989 Bulgaristan Göçmenleri Örneği, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 4(2), 1-10.
- 10. Funnemark, B. C. (1987). Bulgaristan'daki Türk ve İslam Azınlığına Baskı (Y. Yücel, Çev.). Belleten, 51(201), 1445-1472.
- 11. Ganev, V. I. (2013). Preying on the State. Cornell University Press.
- 12. Gökbel, A. ve Karakuş, A. (2019). AB Üyeliği Sonrası Bulgaristan’da Türk Azınlığa Dair Devam Eden Sorunlar. Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 56-78.
- 13. Kamil, İ. (2016). Bulgaristan’dan Türkiye’ye Gerçekleşen 1950-1951 Göçünün Nedenleri. Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi, 5(2), 31-65.
- 14. Kamil, İ. (2017). Pomak Türklerinin “Kimlik” Mücadelesi ve Bulgaristan Komünist Partisinin Gizli Kararları (1948-1984). Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (59), 435-477.
- 15. Kamusella, T. (2018). Ethnic Cleansing During the Cold War: The Forgotten 1989 Expulsion of Turks from Communist Bulgaria. Routledge.
- 16. Kaştan, Y. (2008). Atatürk Dönemi Türkiye-Bulgaristan İlişkileri. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 24(72), 669-696.
- 17. Korkmaz, N. ve Öztürk, A. (2017). Bulgaristan Türklerinin Göç Süreci ve Göçmenlerin Türkiye'deki İskan ve İşgücüne Dayalı Entegrasyonu. Bölgesel Araştırmalar Dergisi, 1(3), 268-289.
- 18. Özyurt Ulutaş, S. ve Yavuz, R. (2020). Bulgaristan’da Komünist Rejim Sonrası Türklere Yönelik Propaganda ve Algı Çalışmalarına Örnekler. Selçuk İletişim Dergisi, 13(2), 920-941.
- 19. Rupnik, J. (Ed.). (2013). 1989 As a Political World Event: Democracy, Europe and the New International System in the Age of Globalization. Routledge.
- 20. Sarıkoyuncu Değerli E. ve Karakuzu, H. (2016). 1950-1951 Yıllarında Bulgaristan'dan Türkiye'ye Türk Göçü, Akademik Bakış Dergisi, 57, 313-342.
- 22. TUİC Akademi. (2016). Jivkov Dönemi ve Sonrası, https://www.tuicakademi.org/jivkov-donemi-sonrasi/, Erişim Tarihi: 23.05.2021.
- 23. Uslu, İ. ve Ceylan, A. (2019). Türkiye Cumhuriyeti’ne Yönelen Kitlesel Göç Hareketleri ve Kabul Mekanizmasındaki Yaklaşımlara İlişkin Bir İnceleme: 1989 Bulgaristan, 1991 Irak ve 2011 Suriye Göçleri. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, (36), 199-221.
- 24. Yavuz, R. (2019). Bulgar Milliyetçiliği ve Bulgaristan Türkleri Üzerine Bir Değerlendirme, Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, 1(2), 221-232.
- 25. Zafer, Z. (2010). Bulgaristan Türklerinin 1984-1989 Eritme Politikasına Karşı Direnişi. Gazi Akademik Bakış, 3(6), 27-44.
- 26. Zafer, Z. (2020). Türkiye-Bulgaristan İlişkileri Bağlamında 1989 Öncesi Pomak Göçleri. Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi, 4(2), 13-37.
- 27. Zelengora, G. (2014). Balkan Savaşı-Kitlesel Ölüm ve Etnik Temizlik. Belleten, 78(281), 315-342.
