Author :
Abstract
Giriş-Amaç: Çalışmanın amacı bireylerin Covid-19 salgınına yönelik algı ve tutumlarını belirlemeye yönelik geliştirilen ölçeklerin geçerlik ve güvenirliklerini incelemektir. Gereç-Yöntem: Çalışma Mayıs-Temmuz 2020 tarihleri arasında google formlar aracılığıyla 1017 katılımcıdan elde edilen verilerle gerçekleştirilmiştir. Çalışma bir kamu üniversitesinden (30.04.2020 tarih, 121 nolu) etik kurul onayı ve Sağlık Bakanlığı'ndan (27.05.2020) izin alınarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada Covid-19 ile ilgili şu beş ölçek incelenmiştir: “Covid-19 Genel Algısı”, “Covid-19 Nedenlerine İlişkin Algı”, “Covid-19’a Yönelik Kontrol Tutumları”, “Covid-19 Aşısına Yönelik Tutumlar” ve “Covid-19'dan Kaçınmaya Yönelik Tutumlar”. Ölçeklerin kapsam geçerliliği, yapı geçerliliği (açımlayıcı faktör analizi AFA ve doğrulayıcı faktör analizi DFA) ve iç tutarlılığı (Cronbach's alpha) incelenmiştir. Ölçekler Çırakoğlu’nun (2011) çalışmasındaki ölçeklerden uyarlanmıştır. Bulgular: Sonuçlar ölçeklerin iç tutarlılıklarının iyi olduğunu göstermiştir. AFA sonuçlarına göre ölçekler için uygun faktör yapıları ortaya çıkarılmıştır. DFA sonuçları ölçeklerin uyum iyiliği indekslerinin iyi uyuma işaret ettiğini göstermiştir. Ölçeklerin Cronbach’s alpha katsayıları ise 0,67 ile 0,85 arasında değişmektedir. Sonuç: Bulgular, ölçeklerin geçerliliği ve güvenilirliğine ilişkin güçlü kanıtlar sağlamıştır. Ölçekler literatüre katkı sağlayabilir ve ölçekler kullanılarak pandemi döneminde bireylerin algı, tutum ve davranışları incelenebilir.
Keywords
Abstract
Background-Aim: The aim of the study is to examine the validity and reliability of the scales developed to determine perceptions and attitudes towards the Covid-19. Method: The study was carried out with data obtained from 1017 participants via google forms between May-July 2020. This study was carried out with the approval of the ethics committee of a public university (date 30.04.2020, number 121) and permission from the Ministry of Health (27.05.2020). The following five Covid-19-related scales were examined in the study: “General Perception of Covid-19 ”, “Perception of Causes of Covid-19 ”, “Attitudes Towards the Control of Covid-19”, “Attitudes Towards the Covid-19 Vaccine” and "Attitudes Towards the Avoidance from COVID-19". The scales were adapted from the scales in Çırakoğlu's (2011) study. The content validity, the construct validity (exploratory factor analysis EFA and confirmatory factor analysis CFA) and the internal consistency (Cronbach's alpha) of the scales was examined. Results: The results showed that the internal consistency of the scales was good. According to the results of EFA, suitable factor structures for the scales were revealed. The CFA results showed that the goodness of fit indexes of the scales indicated good fit. The Cronbach's alpha coefficients of the scales ranged from 0.67 to 0.85. Conclusion: The findings provided strong evidence regarding the validity and reliability of the scales. The scales can contribute to the literature and by using them, perceptions, attitudes and behaviors of individuals can be examined during the pandemic period.
Keywords
- Ahmed, M. Z., Ahmed, O., Aibao, Z., Hanbin, S., Siyu, L. ve Ahmad, A. (2020). Epidemic of COVID-19 in
- Ahmed, M. Z., Ahmed, O., Aibao, Z., Hanbin, S., Siyu, L. ve Ahmad, A. (2020). Epidemic of COVID-19 inChina and associated psychological problems. Asian Journal of Psychiatry, 51: 1-7. https://doi.org/10.1016/j.ajp.2020.102092
- Ağan, B. (2020). Davranışsal iktisatta Covid-19 pandemi süreci: kaygı düzeyinin sosyo-ekonomik karar almadavranışları üzerine etkisi. Turkish Studies, 15(6), 1001-1016. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.43731
- Artan, T., Karaman, M., Atak, I., Cebeci, F. (2020). Covid-19 Salgınına Yönelik Algı ve TutumlarıDeğerlendirme Ölçeği’nin Değerlendirilmesi. Sosyal Çalışma Dergisi, 4(2):101-107. https://dergipark.org.tr/tr/pub/scd
- Ataman K, Bozkurt V, Göka E, İlhan MN, Yıldırım N, Çiftçi E, Liman U, Vuran B. (2021). COVID-19küresel salgınının toplumsal etkileri. Turk Hij Den Biyol Derg, 78(3): 235 – 248. https://dx.doi.org/10.5505/TurkHijyen.2021.83357
- Bektaş, H. (2017). Açıklayıcı faktör analizi (1. Baskı). İstanbul: Beta Basım yayım Dağıtım. s: 26, 47-55, 73- 78, 110-111.
- Bozkurt, V. (2020). Pandemi döneminde çalışma: Ekonomik kaygılar, dijitalleşme ve verimlilik. İstanbulÜniversitesi Press, 10, 26650/B/SS46.2020.005.08: 116-136. https://dx.doi.org/10.26650/B/SS46.2020.005.08
- Brooks, S.K., Webster, R.K., Smith, L.E., Woodland, L., Wessely, S., Greenberg, N. & Rubin, G. J. (2020).The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. The Lancet, 395, 912–20. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30460-8
- Çalapkulu, Ç., Yemen, S. ve Doğan, E. (2021). COVID-19 krizi, telework ve dijitalleşme: Çağrı merkeziçalışan deneyimleri. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(4), 2402-2422. https://doi.org/10.33206/mjss.886560
- Çırakoğlu, O.C. (2020). Domuz Gribi (H1N1) Salgınıyla İlişkili Algıların, Kaygı ve Kaçınma DüzeyiDeğişkenleri Bağlamında İncelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 2011, 26 (67): 49-64. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TVRFNE9UWTF
- Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve Lisrel uygulamaları. (2nd ed.). Ankara: Pegem Akademi. s: 177-197, 223-240.
- Davis, L. L. (1992). Instrument review: getting the most from a panel of experts. Applied Nursing Research, 5(4), 194-197. https://doi.org/10.1016/s0897-1897(05)80008-4
- DeVellis, R.F. (2017). Scale development: Theory and applications (Ölçek geliştirme: kuramlar veuygulamalar). (Çev. T. Totan) (3. Basımdan Çeviri-Gözden Geçirilmiş Yeni Basım). Ankara: Nobel Yayınevi. s: 31-35, 51-59, 104-156.
- Erkuş, A. (2003). Psikometri üzerine yazılar. Birinci Basım, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara, s: 57–72.
- Geniş, B., Gürhan, N., Koç, M., Geniş, Ç., Şirin, B., Çırakoğlu, OC., Coşar, B. (2020). Development ofPerception and Atiıtude Scales Related With COVID-19 Pandemia, Pearson Journal of Social Sciences & Humanities, 5(7),306-326. Http://Www.Pearsonjournal.Com/
- Güngör, D. (2016). Psikolojide Ölçme Araçlarının Geliştirilmesi ve Uyarlanması Kılavuzu. Türk Psikoloji Yazıları, 19(38), 104-112.
- Hagger, M.S. & Orbell, S. (2003). A Meta-Analytic Review of the Common-Sense Model of Illness Representations. Psychol Health, 18(2): 141–84. https://doi.org/10.1080/088704403100081321
- Jöreskog, K.G. and Sörbom, D. (1996). LISREL 8: User’s Reference Guide, Scientific Software International, Chicago. s: 378.
- Kline, B.R. (2005). Principles and practice of structural equation modeling, Second Edition, The Guilford Press, New York London, s: 385.
- Kocaman, N., Özkan, M., Armay, Z. & Özkan, S. (2007). Hastalık Algısı Ölçeğinin Türkçe uyarlamasınıngeçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 8:271-280. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/
- Leventhal, H., Nerenz, D.R. & Steele, D.J. (1984). Illness representations and coping with health threats. In:Baum, A., Taylor, S.E. and Singer, J.E. (Eds.), Handbook of psychology and health: social psychological aspects of health, Vol. 4, s: 219–252. Earlbaum, Hillsdale, NJ.
- Polit, D.F. & Beck, C.T. (2006). The content validity index: are you sure, you know what's being reported?Critique and recommendations. Research in Nursing & Health, 29(5), 489-497. https://doi.org/10.1002/nur.20147
- Rodríguez-Hidalgo, A.J., Pantaleón, Y., Dios, I. & Falla, D. (2020). Fear of COVID-19, Stress, and Anxietyin University Undergraduate Students: A Predictive Model for Depression. Front. Psychol, 11, 591797. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.591797
- Salari, N., Hosseinian-Far, A., Jalali, R., Vaisi-Raygani, A., Rasoulpoor, S., Mohammadi, M. et al. (2020).Prevalence of stress, anxiety, depression among the general population during the COVID-19 pandemic: Asystematic review and meta-analysis. Globalization and Health, 16(57):1-11. https://doi.org/10.1186/s12992- 020-00589-w
- Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. and Müller, H., 2003, Evaluating the fit of structural equationmodels: Test of significance and descriptive goodness-of-fit measures, Methods of Psychological Research - Online, 8(2), 23-74. http://www.mpr-online.de
- Sümer, N., (2000). Yapısal Esitlik Modelleri: temel kavramlar ve örnek uygulama. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6): 49-73.
- Şeker M., Özer, A., Tosun, Z., Korkut, C., Doğrul, M. (2020). Covid-19 Pandemi Değerlendirme Raporu,Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Yayınları, Nisan 2020, Ankara, http://www.tuba.gov.tr/files/images/2020/kovidraporu/Covid-19%20Raporu-Final+.pdf
- Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S. (2007). Using multivariate statistics. (5st. Edition). Boston: Pearson Education. s: 70-87, 607-613, 644-649, 660.
- Wang, Y., Di, Y., Ye, J. & Wei, W. (2020). Study on the public psychological states and its related factorsduring the outbreak of coronavirus disease 2019 (COVID-19) in some regions of China. Psychol Health Med., 30:1–10. https://doi.org/10.1080/13548506.2020.1746817
- World Health Organization-WHO (Dünya Sağlık Örgütü-DSÖ) (2020). Coronavirus disease (COVID-19) Pandemic, https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
