Author :
Abstract
Ders kitapları günümüz olanaklarında hem öğrenciye ulaşımın kolay olması hem de ortak kaynak olarak en önemli ders materyallerinin başında gelmektedir. Fakat ülkemizde gerek öğretmenler gerekse öğrenciler tarafından ders kitaplarının gerekli ilgiyi görmediği düşünülmekte ve öğretmenlerin birçok açıdan ders kitaplarını yetersiz buldukları düşünülmektedir. Bu sorunun hem gerekçelerini hem de olası önlemleri ortaya koymak önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı ülkemizde 2005-2019 yılları arasında ders kitabı inceleme üzerine yapılmış çalışmaları içerik analizi yaparak konu hakkında bilgi vermektir. Bu amaçla 2005-2019 yılları arasında ülkemizde yapılmış 102 makale ve tez çalışmasına ulaşılmıştır. Bu çalışmaların 50 tanesi çalışmaya dâhil edilmek üzere çalışmada incelenmiştir. Bu çalışmalar ile ders kitabı hakkında elde edilen sonuçlar değişkenlere ayrılmıştır. Ayrılan değişkenlerden kategoriler oluşturulmuş olup oluşturulan kategorilere göre frekanslar ve yüzde değerleri elde edilmiştir. Bu değerlere göre ortak olarak elde edilen sonuçlar bulgular bölümünde tablolar yardımıyla ile sunulmuştur. Yapılan araştırmalara göre ders kitapları hakkında en çok araştırma öğretmen görüşleri doğrultusunda yapılan çalışmaları içermektedir. Ayrıca ders kitabı etkinliklerinin yeterlilikleri, ülkemizde kullanılan ders kitabı ile Singapur, ABD gibi ülkelerde kullanılan ders kitaplarının karşılaştırılması, öğretmenlerin ders kitaplarının yanı sıra farklı kaynaklar tercih etme sebepleri ve ders kitaplarında bulunan görsellerin öğrenci seviyesine uygunluğu ve yeterliliği en çok yapılan araştırma konularıdır. Bu konular dikkate alınarak gruplandırma yapılmıştır. En dikkat çekici sonuçlardan birisi de ‘Öğretmenler ders kitaplarının araştırma ve değerlendirme soruları bakımından yetersiz oldukları sonucuna ulaşılmıştır’ sonucudur. Bu sonuçla kullanılan ders kitaplarının araştırma ve değerlendirme soruları bakımından geliştirilmesi, soruların tekrardan gözden geçirilerek niteliğinin arttırılması üzerine çalışmaların yapılması gerektiği düşünülmektedir.
Keywords
Abstract
Textbooks are one of the most important course materials in today’s facilities, both as easy access to students and as a common source. However, it is thought that textbooks do not receive the necessary attention in our country by both teachers and students, and it is thought that teachers find textbooks inadequate in many respects. It is importantto reveal both the reasons and possible measures of this problem. The aim of this study is to provide information about the subject by making content analysis of the studies on textbook review between 2005-2019 in our country. For this purpose, 102 articles and studies made in our country between 2005-2019 were reached. 50 of these studies were examined in the study to be included in the study. The result obtained about the textbook with these studies are divided into variables. Categories were created from the separated variables, and frequncies and percentage values were obtained according to the categories created. The results obtained jointly according to these values are presented with the help of tables in the findings section. According to the researches, the most research on textbooks includes the studies conducted in line with the opinions of teachers. In addition, the adequacy of the textbook activities, the comparison of the textbooks used in our country with the textbooks used in countries such as Singapore and the USA, the reasons for teachers to prefer different sources besides the textbooks, and the suitability and adequacy of the visuals in the textbooks for the level of the students are the most frequently researched topics. Grouping has been made taking into account these issues. One of the most striking result is that ‘Teachers textbooks are inadequate in terms of research and evaluation questions’. With this result, it is thought that studies should be carried ouy on improving the quality of the textbooks used in terms of research and evaluation questions, reviewing the questions again.
Keywords
- Alajmi, A. H. (2012). İlköğretim Ders Kitapları Kesirleri Nasıl Ele Alır? ABD, Japonya Ve Kuveyt'teki
- Alajmi, A. H. (2012). İlköğretim Ders Kitapları Kesirleri Nasıl Ele Alır? ABD, Japonya Ve Kuveyt'teki Matematik Ders Kitaplarının Gözden Geçirilmesi. Matematikte Eğitim Çalışmaları , 79 (2), 239-261.
- Arslan, S., & Özpınar, İ. (2009). İlköğretim 6. Sınıf Matematik Ders Kitaplarının Öğretmen GörüşleriDoğrultusunda Değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (12), 97-113.
- Aydın, İ. (2010). Sekizinci Sınıf Matematik Ders Kitabı Hakkında Öğretmen Ve Öğrenci Görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
- Başer, N. (2012). İlköğretim Öğretmenlerinin Matematik Ders Kitaplarını Kullanma Yolları Ve OnlarınÖğrencilerin Matematik Ders Kitaplarını Kullanma Yolları Ve Matematik Ders Kitabı Hakkındaki Görüşleri. Unpublished Master Thesis). Middle East Technical University, Ankara.
- Bingölbali, F., Gören, AE ve Arslan, S. (2016). Matematik Öğretmen Ders Kitaplarını Okuma Düzeyleri:Öğretim Programının Hedefleri Doğrultusunda Bir İncelemelerinin 1. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 7 (2), 460.
- Bozkurt, A. (2018). Ortaokul 6. Sınıf Matematik Ders Kitaplarındaki Etkinliklerin Amaç, Öğrenci ÇalışmaBiçim ve Uygulanabilirlik Yönleriyle Değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(66), 535- 548.
- Bozkurt, A., & Kuran, K. (2016). Öğretmenlerin Matematik Ders Kitaplarındaki Etkinlikleri Uygulama Ve Etkinlik Tasarlama Deneyim Ve Görüşlerinin İncelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 17(2), 377-398.
- Bulut, A. (2013). İlkokul Matematik Kitaplarının Kullanımına İlişkin Sınıf Öğretmeni Ve Öğrenci Görüşlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (23. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. s,94.
- Can, A. (2012). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Çakır, A. (2006). İlköğretim Dördüncü Sınıf Matematik Ders Kitapları İle İlgili ÖğretmenGörüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Çakır, İ. (2009). İlköğretim Beşinci Sınıf Matematik Ders Kitaplarının Öğretmen Ve Öğrenci Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Delice, A., Aydın, E., & Kardeş, D. (2009). Öğretmen Adayı Gözüyle Matematik Ders Kitaplarında GörselÖğelerin Kullanımı The Use of Visual Objects in Mathematics Textbooks From The Perspective of Teacher Candidate. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 8(16), 75-92.
- Erdoğan, A., Eşmen, E., & Fındık, S. (2015). Ortaokul Matematik Ders Kitaplarında Matematik TarihininYeri: Ekolojik Bir Analiz. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 42(42), 239-259.
- Gökçek, T. (2011). 6. Sınıf Matematik Ders Kitaplarının Öğretmen Perspektifiyle Değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 41(190), 293-308.
- Gökçek, T., & Karadeniz, M. H. (2013). Ortaöğretimde Matematik Ders Kitabı Yerine AlternatifKaynakların Tercih Edilme Nedenleri. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 4(1).
- Güngör, H., & Çavuş, H. (2014). İlkokul 4. Sınıf Matematik Dersi “Kesirler” Konusunun ÖğretimindeÖğretmenin Yardımcı Kitap Kullanımının Öğrenci Başarısı Üzerindeki Etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi , 16 (2), 251-271.
- Ildırı, A. (2009). İlköğretim Beşinci Sınıf Matematik Ders Kitabında Ve Öğrenci Çalışma Kitabında YerAlan Problemlerin İncelenmesi Ve Bu Problemlere İlişkin Öğretmen GörüşlerininBelirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Işık, C. (2008). İlköğretim İkinci Kademesinde Matematik Öğretmenlerinin Matematik Ders Kitabı Kullanımını Etkileyen Etmenler Ve Beklentileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 163-176.
- İncikabı, L. & Tjoe, H. (2013). Türkiye’deki ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Orta Okul MatematikDers Kitaplarında Bulunan Oran ve Orantı Problemlerinin Karşılaştırılması Analizi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 14(1), 1-15.
- Kalaycı, Y. (2014). İlkokul-Ortaokul Matematik Ders Ve Öğrenci Çalışma Kitaplarındaki Problem KurmaEtkinliklerinin İncelenmesi Ve Problem Kurmaya Yönelik Öğretmen Görüşlerinin Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
- Karaca Gün, C. (2009). Ortaöğretim Dokuzuncu Sınıf Matematik Ders Kitabına İlişkin Öğretmen Ve Öğrenci Görüşleri (Master's thesis, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
- Karakaya, İ. (2011). Dokuzuncu sınıf Matematik Dersi Kitaplarındaki Fonksiyon Kavramıyla İlgili görsel Objelerin İncelenmesi (Doctoral dissertation, Marmara Universitesi (Turkey)).
- Karakelleoğlu, S. (2007). İlköğretim 4. Sınıf Matematik Ders Kitaplarına İlişkin Öğretmen, Öğrenci Ve Uzman Görüşleri (Master'sthesis, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).
- Karancı, O. (2011). 7. ve 8. Sınıf Türk ve Singapur Matematik Ders Kitaplarının Karşılaştırmalı Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi.
- Katipoğlu, M., & Katipoğlu, S. N. (2016). Matematik Öğretmenlerinin Öğrenci Ders Kitabı Hakkındaki Görüşleri. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(3), 156-165.
- Kaya, A. (2008). Meb Tarafından Hazırlatılan İlköğretim 4. Ve 5. Sınıf Matematik Ders Kitaplarındaki Etkinliklere İlişkin Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri (Doktora Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi).
- Kaya, A., & Azar, A. (2010). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Matematik Ders Kitaplarındaki Etkinliklere İlişkin Öğretmen Görüşleri. Mili Eğitim Dergisi, 187, 269-292.
- Kayıkcı, M. (2006). İlköğretim Türkçe, Sosyal Bilgiler, Fen Bilgisi Ve Matematik Ders Kitaplarında GörselTasarım Sorunları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Keleş, T. (2014). Meb 2005 Öğretim Programına Göre Hazırlanan 9. Sınıf Matematik Ders KitaplarınınÖğretmen Görüşüyle Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (38), 57- 78.
- Kerpiç, A. (2011). Etkinlik Tasarım Prensipleri Çerçevesinde 7. Sınıf Matematik Ders Kitabı EtkinliklerininDeğerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Keskin, S., ve Sezer, R. (2018). Singapur, ABD, Türkiye Ders Kitaplarında Sayılar Alt Öğrenme Alanındaki Soruların Bilişsel İstem Düzeylerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi.
- Kocaoğlu Er, F.S. (2016). İlköğretim Matematik Öğretmenlerinin 5. ve 6. Sınıf Matematik Ders Kitaplarına İlişkin Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi. Ankara.
- Kurtulmuş, Y. (2010). İköğretim 8. sınıf matematik ders kitapları ile ilgili öğretmen görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
- Kutlutürk, H. E., (2009). 1995-2006 Yılları Arasında İlköğretim Türkçe ve Matematik Ders KitaplarınınKitap Kapağı Tasarımının İlköğretim 1. Kademe Öğrencileri Üzerindeki Etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
- Bakılan Mutu, B. (2008). 6. ve 7. Sınıf Matematik Ders Kitapları Hakkında Öğretmen Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
- Özcan, Ö., & Erduran, A. (2018). Lise Matematik Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi: 10. Sınıf Örneği. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 3(2), 933-959.
- Özdoğan, S. (2010). A comparative Analysis Of Perimeter, Area And Volume Topics İn The Selected Sixth,Seventh And Eighth Grades Mathematics Textbooks From Turkey, Singapore and The United States (Master's thesis).
- Özer, E. Y., & Sezer, R. T. D. (2012). Türkiye 8. Sınıf Matematik Konularına Göre Türkiye, Singapur VeAbd Kitaplarındaki Soruların Karşılaştırmalı Analizi (Doktora Tezi, Ankara üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Matematik Eğitimi Programı).
- Özmantar, M. F., Dapgın, M., Çırak Kurt, S., ve İlgün, Ş. (2018). Matematik Öğretmenlerinin Ders KitabıDışında Kaynak Kullanımları: Nedenler, Sonuçlar ve Çıkarımlar. Gaziantep University Journal of SocialSciences, 16(3).
- Reys, BJ, Reys, RE ve Chavez, O. (2004). Matematik Ders Kitapları Neden Önemlidir? Eğitimsel Liderlik , 61 (5), 61-66.
- Sefa, A. (2009). 7. sınıf İlköğretim Matematik Ders Kitabının; Görsel, Duyuşsal Ve Akademik Yönden İncelenmesi (Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).
- Şahin, S., & Turanlı, N. (2005). Liselerde Okutulmakta Olan Lise I. Sınıf Matematik Kitaplarının Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 327-341.
- Taşdemir, C. (2011). İlköğretim 1. Kademede Okutulan Matematik Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (16), 16-27.
- Tutak, T., Güder, Y. (2012). İlköğretim 5. Sınıf Öğretmenlerinin Matematik Ders Kitabı Hakkındaki Görüş ve Düşünceleri . Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (19), 16-28.
- Uluışık, M. (2008). İlköğretim Beşinci Sınıf Matematik Ders Kitaplarının Görsel Tasarım İlkeleri Açısından Değerlendirilmesi (Master'sthesis, Afyon Kocatepe Üniversite, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
- Yanık, H. B., Özdemir, G., & Çevirgen, A. E. (2017). Ortaokul Matematik Ders Kitaplarında Yer Alan Veriİşlemeye Yönelik Görevlerin İncelenmesi. Inonu University Journal of the Faculty of Education (INUJFE), 18(2).
- Yeap, B. H. (2005). Building Foundation Sand Developing creativity: An analysis of Singapore Mathematicstextbooks. Paper presented at the Third East Asia Regional Conference on Mathematics Education in Shanghai, China.
- Yılmaz, Ş., (2018). Bilişsel Talep Düzeylerine Göre 8. Sınıf Ders Kitaplarındaki Etkinliklerin Kalitelerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi.
- Yurtçu, M. (2013). İlkokul-Ortaokul Matematik Ders Ve Öğrenci Çalışma Kitaplarının Sayılar ÖğrenmeAlanındaki Problemlerin İncelenmesi Ve Problemlere Yönelik Öğretmen Görüşlerinin Belirlenmesi (DoktoraTezi, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Ensitüsü, Erzurum. Education, 9 (4), 176-Yüksel, E. (2010). İlköğretim 6. Sınıf Matematik Ders Kitaplarının Öğretmen Ve Öğrenci GörüşleriDoğrultusunda Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova University Graduate School of Social Sciences, Adana.
