Author :
Abstract
Bu araştırma, okul öncesi dönem çocuklarının akranlarına yönelik şiddet davranışlarını önlemek amacıyla “Akran Şiddetini Önleme Eğitim Programı (AŞÖEP)’ nı geliştirmek ve geliştirilen programın etkililiği incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin bir arada kullanıldığı karma araştırma yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında önce nitel araştırma yöntemi, ardından nicel araştırma yöntemi kullanılmış ve çalışma, karma araştırma desenlerinden keşfedici sıralı araştırma olarak planlanmıştır. Araştırma kapsamında 8 okul öncesi öğretmeni ile odak grup görüşmesi yapılmıştır. Araştırma verileri Özyürek ve Kurnaz (2019) tarafından geliştirilen “Zorba ve Kurban Çocukları Değerlendirme Formu” ve araştırmacı tarafından geliştirilen “Öğretmen Görüşme Formu” aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu olarak 2018-2019 eğitim öğretim yılında anasınıfına devam eden 25 çocuktan oluşan bir sınıf deney diğeri ise kontrol grubu olarak seçilmiştir. Ayrıca araştırmanın çalışma grubunda odak grup görüşmesi yapılan sekiz okul öncesi öğretmeni de yer almaktadır. Deney grubuna haftada iki gün (salı-perşembe) süre ile 12 hafta toplam 24 oturumdan oluşan Akran Şiddetini Önleme Eğitim Programı (AŞÖEP) uygulanmıştır. Program uygulamasının ardından deney ve kontrol gruplarına son test uygulaması yapılmıştır. Son test uygulamasından 3 hafta sonra deney grubuna kalıcılık testi uygulanmıştır. Araştırmanın sonucunda AŞÖEP’nın etkili ve kalıcı bir program olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
This study was conducted to develop the "Education Program for Preventing Peer Violence (EPPPV)" and to examine the effectiveness of the developed program. The study was carried out through the hybrid research method, in which the qualitative and quantitative research methods are used together. The qualitative research method was conducted initially and the quantitative research method was conducted afterwards for the study, then the study was planned as an exploratory sequential research method, one of the hybrid research methods. A focus group interview was conducted on 8 preschool teachers for the study. Study data were collected through "Bully and Victim Children Evaluation Form”, developed by Özyürek and Kurnaz (2019) and the "Teacher Interview Form" developed by the researcher. A classroom consisting of 25 students studying in nursery schools during the 2018-2019 academic years was identified as the experimental and the control group. There were also eight preschool teachers in the study group who took part in the focus group interview. The Education Program for Preventing Peer Violence (EPPPV) was conducted on the experimental group two days a week (Tuesday-Thursday) for 12 weeks and for 24 sessions. A post-test was conducted on the experiment and control groups after the program was completed. A permanence test was conducted on the experiment group 3 weeks after the post-test. At the end of the study, it was observed that the EPPPV is an effective and permanent program.
Keywords
- Andreou, E., Vlachou, A. & Didaskalou, E. (2007). Emerging Aspects in Understanding Bullying in Schools:
- Andreou, E., Vlachou, A. & Didaskalou, E. (2007). Emerging Aspects in Understanding Bullying in Schools:Implications for Research and Intervention. In E. M. Vargios (Ed.), Educational Psychology Research Focus, (pp. 185-189). Nova Science Publishers.
- Ayas, T. (2008). Zorbalığı önlemede tüm okul yaklaşımına dayalı bir programın etkililiği. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Bradshaw, C. & Johnson, R. (2011). The Social Context of Bullying and Peer Victimization: An Introduction to the Special Issue. Journal of School Violence 10 (2), 107-114.
- Erdal, C. (2012). Medyanın efendisi şiddet. İstanbul: Doruk.
- Ertürk, Y. D., & Gül, A. A. (2006). Çocuğunuzu televizyona teslim etmeyin. Ankara: Nobel.
- Fekkes, M., Pijpers, I. M. F.,& Verloove-Vanhorick, P.S. (2006). Effects of antibullying school program on bullying and health complaints. Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine 160, 638-644.
- Gülay-Ogelman, H. (2014). Okul öncesi eğitim kurumlarında serbest zaman etkinliklerinin gözlemlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 11(26), 125-138.
- Hanish, L. D., Ryan, P., Martin, C. L., & Fabes, R. A. (2005). The social context of young children’s peer victimization. Social Development, 14(1), 2-19.
- Hawker, D. S. J., & Boulton, M. J. (2000). Twenty years’ research on peer victimization and psychosocialmaladjustment: A meta-analytic review of cross- sectional studies. Journal Child Psychology Psychiatry, 41(4), 441- 455.
- Karataş, H. (2011). İlköğretim okullarında zorbalığa yönelik geliştirilen programın etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Kartal, H., & Bilgin, A. (2007). İlköğretim öğrencilerine yönelik bir zorbalık karşıtı program uygulaması: okulu zorbalıktan arındırma programı. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(2), 207-227.
- Köklü, N., Büyüköztürk, Ş. & Çokluk-Bökeoğlu, Ö. (2007). Sosyal bilimler için istatistik. PegemA.
- Krueger, L. M. (2010). The implemention of an anti-bullying program to reduce bullying behaviors on elementary school buses. Doktoral Thesis, Faculty of Youville College Doctor of Education.
- Millî Eğitim Bakanlığı (2013). Okul öncesi eğitim programı (36–72 aylık çocuklar ı̇çin). Ankara: MEB.
- Olweus, D. (1991). Bully/victim problems among school children. Basic facts and effects of a school basedintervention. In D. Pepler & K. Rubin (Eds.), The development and treatment of childhood aggression (pp. 411–448). Hillsdale: Erlbaum.
- Olweus, D. (2003). A profile of bullying. Educational Leadership, 60(6), 12-17.O’Moore M. A., & Minton, J. S. (2005). Evulation of the effectiveness of an anti-bullying programme in primary schools. Aggressive Behavior, 31(6), 609–622.
- Orpinas P., Horne, A. M., & Staniszewski, D. (2003). School bullying: changing the problem by changing the school. School Psychology Review 32(3), 431-444.
- OSBEP (2014). Okul öncesi çocuklar için sosyal beceri destek eğitimi öğretmen rehber kitabı. https://tegm.meb.gov. tr/meb_iys_dosyalar/2020_01/06133957_Osbep_ogret men_kYlavuz_kitabY_1.pdf sayfasından erişilmiştir.
- Özdinçer-Arslan, S. (2008). Lise öğrencilerinde öz-kavram ve aile ilişkisinin akran zorbalığına etkisi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Özen, Ş. D. (2006). Ergenlerde akran zorbalığına maruz kalmanın yaş, çocuk yetiştirme stilleri ve benlik imgesi ile ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi; 21(58): 77-94.
- Özyürek, A., & Kurnaz, F.B. (2019). Zorba ve kurban çocuk davranışlarını değerlendirme formu: Güvenilirliği ve geçerliliği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 246-261.
- Perren, S. (2000). Kindergarten children involved in bullying: social behaviour, peer relationships,and social status. Doctoral Thesis, Universität Bern, Philosophisch-historischen Fakultät, Switzerland.
- Rigby, K. (1997). Children and bullying: How parents and educators can reduce bullying at school. Boston: Blackwell.
- Rigby, K. (2000). Effects of peer victimisation in schools and perceived social support on adolescent well-being. Journal of Adolescence,23, 57–68.
- Salmivalli, C., Kaukiainen, A. & Voeten, M. (2005). Anti-bullying intervention: implementation and outcome. British Journal of Educational Psychology 75, 465-487.
- Saracho, O. N. (2017). Bullying Prevention Strategies in Early Childhood Education. Early Childhood Education Journal, 45 (4), 453–460.
- Sarıtaş M. (2006). İlkögretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinde gözlenen zorba davranışların aile sorunlarına göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
- Schwartz, D. (2000). Subtypes of victims and aggressors in childrens peer groups. Journal of Abnormal Child Psychology, 28(2), 181-192.
- Seyhan, Y. E. (2020). Ortaokul öğrencilerinde algılanan ebeveyn tutumlarının akran zorbalık ve mağduriyeti ilesanal zorbalık ve mağduriyet üzerindeki etkisi. Yüksek Lisans Tezi., Haliç Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
- Tarshis, T. P. (2010). Living with Peer Pressure and Bullying. New York:Facts On File.
- Totan T. (2008). Ergenlerde zorbalığın anne, baba ve akran ilişkileri açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
- Vlachou, M., Andreou, E., Botsoglou, K., & Didaskalou, E. (2011). Bully/victim problems among preschool children: A review of current research evidence. Educational Psychology Review, 23(3), 329–358.
- Webster-Stratton, C., Reid, M. J., & Stoolmiller, M. (2008). Preventing conduct problems and improving schoolreadiness: evaluation of the Incredible Years Teacher and Child Training Programs in high‐risk schools. The Journal of Child Psychology and Psychiatry, 49(5), 471-488.
